Amerikan piyasaları yeni yılın ilk haftasını oldukça kötü bir şekilde geride bırakıyor. Bir önceki yıla damgasını vuran Trump Yükselişi’nin yerini olumsuz bir tablo almış durumda. Özellikle Çin ve Amerika arasında Başkan Trump’ın başlattığı ticaret savaşının etkilerinin Amerika’nın büyük şirketlerine yansıdığına yönelik haberler piyasaların sert düşüşler kaydetmesine sebep oluyor.
1931’den bu yana en kötü Aralık ayı performansını gösteren endeksler eğer durum böyle devam ederse, en kötü ocak ayını geçirecek gibi görünüyor.
Çarşamba günü yeni yılın ilk seansına başlayan ve seans sonunda toparlanmaya giden Dow endeksi dünü 600 puanlık bir düşüşte tamamladı. Bu düşüşün nedeni Apple şirketiydi. Şirket en çok satan ürünü, iPhone’un ticaret savaşı yüzünden Çinli tüketiciler için erişilmesi zor bir ürün haline geldiğini ve 2018 yılının son çeyrek satışlarının beklentilerin altında kaydedildiğini açıkladı.
Apple’ın CEO’su Tim Cook, Çarşamba günü Çin satışlarındaki öngörülemeyen yavaşlama nedeniyle 2018’in son çeyreğinin satış tahminini düşürdüğünü açıkladı. Perşembe günkü seansta Apple hisseleri bu haberler üzerine %10 düşüş kaydetti. Genel olarak akıllı telefon üreticilerinin küresel satışlarının üçte biri Çin’den geliyor. Çin’de talebin azalması Apple ve diğer akıllı telefon üreticilerini olumsuz etkiliyor.
Apple, Çin ve Amerika arasındaki savaştan etkilenen tek Amerikan şirketi değil. Hatırlarsanız otomotiv devi Ford ve ünlü mücevher üreticisi Tiffany de Çinli tüketicinin kaygılarından etkilenen şirketler arasında yer aldı ve Başkan Trump’ın ticaret politikalarını eleştiren şirketlerin başında yer alıyordu.
Salı günü Amerika’da piyasalar açılmadan yayınlanan yeni bir rapora göre Çin’de üretimde ciddi bir düşüş gözleniyor ve bu haber, yani dünyanın en büyük ikinci ekonomisin gerileme sinyalleri vermesi, tüm dünyanın korktuğu global bir ekonomik resesyonun ön habercisi olarak algılanıyor.
Apple hisselerindeki düşüş, 2008’den bu yana en kötü yılını geride bırakan Dow Jones Endüstriyel endeksinin 2019’in ilk haftasını da gerileyerek tamamlamasına yol açarken, S&P500 endeksi %2,5, Nasdaq %3 oranında geriledi ve tekrar “ayı piyasasına” girdi. Bir endeksin çıktığı en yüksek noktadan %20 oranında gerilemesi durumuna “ayı piyasası” deniyor. Wall Street’i inceleyen uzmanlar Başkan Trump’ın korumacı ekonomik politikasının ekonomik faaliyetlere olan etkisinin yavaş yavaş hissedildiğini ve bu durumun kısa vadede Amerikalı tüketicileri de etkileyeceğini düşünüyor.
Aralık ayı istihdam rakamları beklenenin üzerinde geldi
Apple’dan gelen haberler ve iki haftadır kapalı olan hükümetin yarattığı belirsizlik ortamı Amerikan ekonomisini etkilerken, bu sabah Aralık ayı istihdam raporu açıklandı ve görünen o ki istihdam büyümeye devam ediyor.
Kasım ayında 155 bin kişiye istihdam sağlanmıştı. Bu Ekim ayına oranla oldukça düşük bir istihdam rakamıydı. Bu ay ise Amerika Çalışma Bakanlığı’nın birkaç saat önce yayınladığı rapora göre 312 bin kayıtlı işsize istihdam sağlanmış. Uzmanlar Aralık ayı istihdam rakamını 184 bin olarak bekliyordu, ancak gelen rakam bu beklentinin çok üzerinde oldu. İşsizlik ise Aralık ayında %3,9’a yükselmiş görünüyor. Oran, son bir kaç aydır %3,7 oranında seyrediyordu. Bu rapor iki haftadır kapalı olan hükümetin etkisinden uzak çünkü rapor kapanış öncesinde elde edilen rakamlara göre yapıldı. Uzmanlar hükümetin kapalı kalmasının Ocak ayı istihdam raporuna yansıyacağını düşünüyor.
Her ne kadar istihdam oranlarında artış olsa da diğer verilere göre Amerika’da ekonomik büyüme ve ekonomiye güven sarsılmış durumda. Tüketici güveni son altı ayın en kötü seviyesinde. Ev satışları da yüksek faiz oranları yüzünden düşüşte.
Kısacası, aralık ayındaki istihdam yüksek gelse de Amerika ve Çin arasında devam eden gerginlik ve küresel ekonomik yavaşlama belirtileri finans piyasalarını etkiliyor. Yatırımcılar ekonomik büyümenin bir önceki yıla oranla daha yavaş olmasına kesin gözüyle bakıyor.