NATO’nun bir dizi güvenlik tehdidiyle karşı karşıya olduğunun bir sır olmadığını vurgulayan ve İttifak’ın tüm tehlikelere cevap verebilme durumunda olması gerektiğinin altını çizen ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, müttefik ülkelerden IŞİD’le mücadeleye desteklerini artırmalarını talep etti.
NATO Dışişleri Bakanları toplantısına katılan Kerry, her NATO üyesinden Irak ve Suriye’de IŞİD’e yönelik saldırıları artırarak, uluslararası ağlarının çökertilmesini sağlayarak ve müttefik Türkiye'yle bölgedeki Ürdün ve Lübnan’a savunma desteği vererek IŞİD’le mücadeleye desteği hızlandırmasını istediğini söyledi.
Askeri desteğin her ülke açısından “birlik gönderme ya da doğrudan savaşma anlamına gelmediğinin” altını çizen Kerry, ülkelerin istihbarat toplanması, eğitim verilmesi, silah ve cephane desteği, tıbbi imkân sağlama, yakıt ikmali gibi alanlarda bir dizi adım atabileceklerini kaydetti.
İngiltere Başbakanı David Cameron’ın Suriye’de IŞİD hedeflerinin vurulması için parlamento onayı aramasından övgüyle bahseden Kerry, “Bu çok önemli bir adım. Liderliğini alkışlıyoruz” derken Almanya’nın da devreye girmesini memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.
Kerry, NATO içinde IŞİD’in sadece Suriye, Ürdün ya da Türkiye ve Lübnan için değil tüm dünya için tehdit oluşturduğu konusunda geniş temelli bir anlayış olduğunu görmenin kendisini etkilediğini söyledi.
Toplantı sonrasında basına konuşan Kerry, Suriye tarafında halen IŞİD’in kontrolü altında bulunan bölgeyle Türk sınırının kapatılması için Türkiye’yle askeri istişarelerde bulunulacağını belirterek, ABD Başkanı Barack Obama ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında Paris’te yapılan görüşmede Türkiye’nin bu yönde taahhütte bulunduğunun altını çizdi.
NATO’nun saldırı amaçlı değil savunma amaçlı bir örgüt olduğunu kaydeden ve Rusya da dâhil herhangi bir ülkeye odaklanmadığını ifade eden Kerry, Moskova’ya, “IŞİD’e odaklandıkları ve Cenevre anlaşmalarının uygulanmasının bir parçası olmak istedikleri konusunda samimi oldukları sürece bir çözüm bulunması açısından son derece yapıcı ve önemli bir oyuncu olabilirler” mesajı gönderdi.
Özellikle Türk hava sahasını ihlal eden Rus jetinin düşürülmesinin ardından ilişkilerin daha da gerginleştiği Rusya’yla diyaloğu öne çıkarma çabası içinde olan NATO, Haziran 2014’ten bu yana askıya alınan NATO-Rusya Konseyi’ni yeniden aktif hale getirmenin yollarını arıyor. NATO üyeleri arasında Rusya’yla ilişkilerde öngörülebilirliğin sağlanmasının gerekli olduğu görüşü hâkim olsa da bunun nasıl yapılacağı konusunda henüz net bir karar alınmış değil.
İki gün süren NATO Dışişleri Bakanları toplantısının önemli gündem maddelerinden biri de Türkiye’ye savunma desteği sağlanmasıydı. Bu bağlamda, Türkiye’ye yönelik ek savunma önlemlerinin devreye sokulması kararlaştırıldı.
Bu önlemlerin detaylarının gelecek haftalarda netleşmesi bekleniyor ancak daha şimdiden bazı ülkeler belli taahhütlerde bulundu. NATO’nun almayı kararlaştırdığı önlemlerin odağında Türkiye’nin hava savunmasını güçlendirmek bulunuyor. Almanya ve ABD’nin Patriot sistemlerini çekmesinin ardından Türkiye’de sadece İspanya’nın bataryası kaldı. Bu bataryaların yeni bataryalarla nasıl desteklenebileceğine ve bunun hangi ülkeler tarafından sağlanacağına yönelik görüşmeler sürüyor. İspanya’nın mevcut bataryayı bölgede tutmayı sürdürmesi, buna ek olarak İtalya’nın katkı sağlaması öngörülüyor.
Türkiye’nin hava savunma sistemini güçlendirmek için İncirlik’e gönderilen Amerikan F-15 uçaklarının ardından İngiltere de NATO kararları çerçevesinde bu üste konuşlandırmak üzere savaş uçakları gönderme kararı aldı. NATO’nun Türkiye’ye erken uyarı uçağı AWACS göndermesi de gündemde.
Toplantıda Danimarka’nın da savaş gemisi gönderme taahhüdü altına girdiği açıklandı. Almanya’nın da benzer bir adım atarak NATO’nun deniz gücüne gemi katkısı sağlaması ve bu güçte yer alan bazı gemilerin savunma amacıyla Türkiye’ye yakın bölgelerde konuşlandırılması planlanıyor. Füze savunma sistemine sahip Amerikan gemileri de bölgede konuşlanmış durumda.
Toplantının önemli kararlarından birini de NATO’nun Karadağ’a üyelik daveti yapması oluşturdu. Katılım görüşmelerinin tamamlanmasının ardından Karadağ, NATO’nun 29. Üyesi olacak.