Yeni bir araştırma, Suriye ve Irak’taki aşırılık yanlısı gruplara katılmak için ülkelerini terkeden Amerikalılar’ın sadece çok azının geri döndüğünü ve ABD için büyük bir tehdit oluşturmadığını ortaya koyuyor.
George Washington Üniversitesi Aşırılık Programı’nın uzun yıllar süren çalışması sonucunda 64 Amerikalı’nın Suriye ve Irak’ta El Kaide ve IŞİD gibi örgütlerin saflarında savaştığı ya da destek verdiği belirlendi.
64 kişi gitti 12’si döndü
Araştırmada, 64 kişiden sadece 12’sinin Amerika’ya geri döndüğü ve bu kişilerin dokuzunun terör suçlarından tutuklu olarak yargılandığı bildirildi.
Çalışmayı yürüten uzmanlar, bu kişilerden hiçbirinin Amerika’yı hedef alan bir saldırı düzenlemediğini belirtiyor.
Uzmanlara göre aşırılık yanlısı gruplara katılıp, ABD’ye geri dönen kişilerin terör faaliyetlerine katılma olasılığı düşük.
Raporda, “Söz konusu örgütlere bulaşmış Amerikalılar’ın, yetkililerin bilgisi dışında ülkeye geri döndüğünü gösteren herhangi bir kanıt olmadığına” dikkat çekiliyor. Öte yandan ‘yalnız kurt’ olarak adlandırılan, yaşadıkları ülkelerde radikalleşmiş kişilerin cihatçı saldırı düzenleme olasılığının, ülke dışında söz konusu örgütlere katılıp geri dönenlerden daha yüksek olduğu belirtiliyor.
“5-6 bin ‘cihatçı’ batılı ülkelere döndü”
Sözde cihat için yola çıkan kişilerin, Amerika’nın savaşın sürdüğü coğrafyaya uzaklığı nedeniyle Avrupa’ya oranla daha düşük risk grubunda olduğu da belirtiliyor.
Amerikalı istihbarat yetkilileri, bugüne dek 40 bin kişinin cihat için Irak ve Suriye’ye gittiğini, bunların 5 ile 6 bininin batılı ülkelere döndüğünü bildiriyor.
Ancak Amerika’dan bu niyetle ayrılan kişi sayısı belirsiz. Yetkililer, yaklaşık 200 ile 300 kişinin Suriye’de savaşma niyetiyle yola çıktığını veya çıkmaya çalıştığını söylüyor. Bunların çoğunun hedeflerine ulaşamadığı bilgisi veriliyor.
50 Kişi IŞİD’e katılmadan yakalandı
Üniversitenin bu konuda hazırladığı rapora göre, Amerika’da yaşayan en az 50 kişi, IŞİD’le bağlantılı suçlamalar yüzünden ülkeden ayrılmadan yakalandı.
Ülkeden ayrılan 64 kişiden 22’sinin de Suriye ve Irak’taki çatışmalarda öldüğü sanılıyor. Geriye kalan 28 kişinin akıbetiyse bilinmiyor.
Saldırı hazırlığındaki Somali asıllı Amerikalı tutuklandı
George Washington Üniversitesi’nin araştırmasına göre, o kişilerden sadece biri, saldırı düzenlemek üzere Amerika’ya geri döndü. Somali asıllı Amerikan vatandaşı olan 23 yaşındaki Abdurrahman Şeyh Muhammed’in, El Kaide’nin kolu olan El Nusra’ya katılmak üzere Ohio’daki evini 2014 yılında terkettiği biliniyor.
Muhammed’in Suriye’de bulunduğu süre içinde sıcak çatışma ve patlayıcılar konusunda eğitim gördüğü, saldırı düzenlemek üzere Haziran ayında ABD’ye geri gönderildiği belirtildi.
Muhammed, Şubat 2015’te henüz saldırıyı planlama aşamasındayken tutuklandı, suçunu itiraf etti ve 22 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Muhammed dışında yakalanan bir diğer kişi de intihar saldırısı planlıyordu, ancak o da yakalandı.
Terörle mücadele yetkilileri endişelenmeyi gerektirecek durumların son aylarda giderek azaldığını söylüyor.
Amerika’nın Sesi’ne Aralık ayında konuşan bir terörle mücadele yetkilisi, Irak ve Suriye’deki deneyimlerin ardından geri dönenlerin neler yaptığını yakından izlediklerini söyledi.
Bir başka grupsa bu kişileri örgütün orantısız etki yapabilecek kuvvet çarpanı olarak tanımlıyor. Sözde hilafeti çöken IŞİD’in iletişim kanallarını hala koruyabildiğini ispatlamasından duyulan endişe hala devam ediyor.
George Washington Üniversitesi’nin çalışmasında da bu endişenin nedenlerine dikkat çekiliyor.
Yakalanlar ortalama ne kadar ceza aldı?
Araştırmanın yazarlarından Seamus Hughes, Somali asıllı Muhammed’in 20 yıldan fazla hapis cezasına çarptırılmasına rağmen, benzer amaçla Irak ya da Suriye’ye gidenlere ortalama 10 yıl hapis cezası verildiğini söylüyor. Hughes, bu cezanın, Amerika’dan gitmeye çalışırken havaalanında tutuklananlara verilen cezadan daha az olduğunu belirtiyor.
Cezanın az olmasının nedenlerinden biri, ülke dışında işlenen bir suçla ilgili iddianame hazırlama zorluğu.
Uzmana göre bir diğer faktörse, geri dönen kişilerin daha az ceza karşılığında, terör örgütüyle ilgili bildiklerini istihbarat ve terörle mücadele yetkilileriyle paylaşma ihtimali.
Ancak bu kişilerin er ya da geç cezaevinden çıkacak olmaları ve radikalleşmiş kişileri normalleştirme programları konusunda yaşanan eksiklikler uzmanları kaygılandırıyor.
Raporda bu konu üzerinde durulmadığı takdirde, geri dönen kişilerin Amerika’daki cihatçı ağları genişleterek, nasıl seyahat edebilecekleri, saldırı düzenleyebilecekleri gibi bilgileri başkalarıyla paylaşıp, örgüt için adam toplayabilecekleri uyarısında bulunuluyor.