Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “değişim” temasıyla gelecek üç yıllık ekonomik programı güncellediklerini belirterek, 2019 yılı sonunda yüzde 0,5 ile pozitif şekilde büyüme sağlanmış olacağını ve 2020 yılı içinse yüzde 5’lik ekonomik büyüme hedeflendiğini açıkladı.
Bakan Albayrak, “Değişim Başlıyor” sloganıyla bugün 2020-2022 dönemini kapsayacak üç yıllık Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) kamuoyuna Ankara’da düzenlendiği basın toplantısıyla paylaştı. Albayrak, geçen yıl 20 Eylül’de “Dengelenme, Değişim ve Disiplin" sloganıyla hazırlanan 2019-2021 dönemi için Yeni Ekonomi Programı’nı İstanbul’da açıklamıştı. Ardından bu programdaki hedeflere ulaşılabilmesi iddiasıyla 10 Nisan’da İstanbul’da “YEP Yapısal Dönüşüm Adımları 2019” başlığıyla finans, vergi, bireysel emeklilik sistemi (BES), tarım gibi pek çok sektörde reform vaatlerini kamuoyuna anlatmıştı.
“Tarihteki en büyük kur saldırısı”
Albayrak, bugünkü YEP’in tanımında geçtiğimiz yıl yaşanan döviz kuru dalgalanmasını anımsatarak, “Türkiye küçülecek beklentilerine rağmen kuvvetle muhtemel yıl sonunu pozitif büyümeyle kapatmaya hazırlanıyoruz” dedi. YEP’i ilk açıkladığında 2019 ve 2020 yıllarını dengelenme dönemi gördüklerini ancak küresel piyasalarda ciddi dalgalanmalar olduğunu anlatan Albayrak’ın, bu dönemki döviz kuru dalgalanmaları için “tarihteki en büyük iki kur saldırısı” ifadesini kullandı.
Bakan Albayrak, bu yıl sonunda yüzde 0,5 oranıyla pozitif büyüme gerçekleştirileceğini belirterek, büyüme oranı hedefini 2020, 2021 ve 2022 yılları içinse yüzde 5 olarak açıkladı. Oysa Albayrak, geçen yılki YEP’te 2020 için büyüme hedefini yüzde 3,5 olarak duyurmuştu. Gelecek yıl ekonomik büyümedeki iyileşme beklentisinde oran artışına gidilmesine ise “büyüme ile ilgili çok kapsamlı çalışmalar yaptık” gerekçesini gösterdi.
2022’de yüzde 5’in altında enflasyon hedefi
Albayrak, geçen yılki YEP’i itibariyle yıllık enflasyon oranı hedefini 2019 yılı sonu için yüzde 15,8 iken bugünkü YEP’i ile yüzde 12 olarak duyurdu. Albayrak, 2020 yılı için yüzde 9,8 enflasyon hedefini ise yüzde 8,5 olarak değiştirdi. Albayrak, 2021 yılı içinse yüzde 6 enflasyon oranı hedefini bugün de korudu ve ilaveten 2022’de bunun yüzde 4,9’a ineceğini savundu.
Albayrak, “Enflasyonu yüzde 5’in altına indirmek bizim temel hedefimiz olmayı sürdürüyor. Geçen yıl, 2019 yılı için yüzde 15,9’luk enflasyon hedefi koymuştuk. Enflasyonla mücadelede sağlanan başarıyla 2019’u yüzde 12'lik enflasyon tahminiyle geride bırakmayı hedefliyoruz. 2020 için 9,8 olarak konulan hedefi yüzde 8,5 olarak revize ettik. 2021 yılında yüzde 6, 2022 yılında da yüzde 4,9’luk enflasyon hedefliyoruz. Bu hedefler doğrultusunda para ve maliye politikaları eş güdümlü olmaya devam edecek. Merkez Bankası’na enflasyonla mücadelede bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da hükümetimiz ve bakanlık olarak güçlü destek vermeyi sürdüreceğiz. Mal ve hizmet piyasalarında rekabeti ve derinliği artıracak yapısal dönüşüm adımlarını sürdüreceğiz” dedi. Albayrak, “Eğer ekonomide güçlü Türkiye idealini ortaya koyuyorsak, eğer büyük sıçramayı ve bir üst lige çıkmayı hedefliyorsak enflasyonu yüzde 5’in altına çekmeden bunların gerçekleşmesi çok zor” ifadesini de kullandı.
Albayrak’a göre işsizlikte tablo ne olacak?
“Orta vadede de işsizlikle mücadele edeceğiz. İstihdam teşvikleri için etki analizleri yapılacak. Yıllık ortalama 1 milyon 66 kişi istihdam artışı olacak” diyen Albayrak, 2019 yılı sonunda işsizlik hedefini yüzde 12.9 olarak duyurdu. Geçen yılki YEP itibariyle 2019 yılı sonu için yüzde 12.1 oranı öngörülüyordu. Albayrak, işsizlik oranı hedefleriyle ilgili 2020 yılı içinse geçen yıl yüzde 11.9 olarak öngördüğü rakamı bugün yüzde 11.8 ile 0.1 puan geriletti. Keza 2021 yılı için de yüzde 10.8 olarak açıklamış olduğu oranı bugün yüzde 10.6 olarak güncelledi. Albayrak, 2022 yılı içinse 9.8 işsizlik oranı hedefini açıkladı.
Cari dengeye tüketim toplumu çözümü
Ekonomi alanındaki önemli bir başka değişken ise “cari denge” konusu olarak görülüyor. Bunun öncelikli hedefleri arasında olduğunu söyleyen Albayrak, “2019 yılı için cari açığın milli gelire oranında yüzde 3,3'lük hedef koymuştuk. Az rastlanır bir başarı ortaya koyarak yılı inşallah cari açık değil cari fazla vererek kapatacağız. Büyüme hedefimiz ve ekonomideki toparlanmanın sonucu olarak talepteki değişimle birlikte cari dengede açık vereceğimizi önümüzdeki süreçte biliyoruz ama bu açığı dış finansman ihtiyacını makul düzeyde kalmasını sağlayacak bir seviyede tutacağız. Bu çerçevede 2020 yılı için cari açık/milli gelir oranı yüzde 1,2 hedefliyoruz. Bunu 2021 yılında 0,8’e ve 2022 yılında bu yapısal dönüşümlerle sıfıra indirmek için çalışacağız. Burada kilit kelime değişim” diye konuştu.
Bu noktada tüketim vurgusu yaptığı gözlemlenen Albayrak, “Özel tüketimde ivmelenme bekliyoruz” diyerek, bu yılın ikinci yarısı sonunda tüketimde artış eğilimi ortaya çıkmış olacağı görüşünü savundu. Ancak lüks tüketim malları ithalatına yönelik tedbirleri 2020’de de sürdüreceklerini sözlerine ekledi.
Bütçe açığı hedefi neden tutturulamadı?
Bütçe açığı hedefinin neden tutturulamadığın “biraz üzerinde kaldı” ifadesiyle açıklayan Albayrak, “Ekonomideki yavaşlama nedeniyle gelirlerimizin hedeflerimizin altında kalması bu sonuçtaki önemli faktörlerden birisi oldu. Böylesi zor bir dönemde ekonomiyi desteklemek, cari açığı azaltmak, enflasyonla mücadelede hedeflerimize ulaşmak için özellikle ithalatı frenlemeye yönelik adımlar atmamız da kaçınılmazdı. Önümüzdeki dönemde de gerek duyulduğunda üretime dayalı ekonomik dönüşümü finanse etmek için bütçe imkanlarını yine gerekirse kullanacağız ancak bunları yaparken her halükarda bütçe açığının milli gelire oranını yüzde 3'ün altında tutacağız. Bütçe açığının milli gelire oranında 2019'u yüzde 2,9 ile kapatmayı hedefliyoruz. 2020 ve 2021'de aynı oranı sürdürmeyi, 2022'de ise yüzde 2,6'ya düşürmeyi amaçlıyoruz. Bu kapsamda vergi adaleti sağlayacak, çok kazanandan çok, az kazanandan daha az vergi alınmasının önünü açacak ve gelirleri artıracak, uluslararası uygulamaları örnek alan bir vergi reformuyla ilgi adımları atmaya başlıyoruz. Ayrıca kamuda giderleri azaltmaya yönelik güçlü bir politika setini uygulayacağız. KİT'leri verimlilikleri artacak, kamu maliyesine yükleri azalacak şekilde yapılandırıyoruz” dedi.
Böylece Albayrak, geçen yılki YEP’ine kıyasla bugün bütçe açığına ilişkin gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranında güncellemeler yaptı. Albayrak, bugün 2019, 2020 ile 2021 yılları için yüzde 2,9 ve 2022 içinse yüzde 2,6 olarak hedefini açıkladı. Geçen yıl ise bütçe açığının GSYH’ye oranı 2019 yılı için 1.8, 2020 yılı için 1.9 ve 2021 yılı içinse 1.7 olarak hedeflenmişti.
“Oluşturulmak istenen korku havasını dağıttıktan sonra kolları sıvıyoruz”
Albayrak, ayrıca finans setörü için de değerlendirmelerde bulunarak, özetle “Finansal istikrarın güçlendirilmesi ve tasarrufların artırılması öncelikli olacak. Bankalarımızın artık gerçek meseleleri olan finansman sağlamaya döneceklerini düşünüyoruz. Bu yıl kamu bankalarımız çok enstrümanlar geliştirdiler. Bu yıl ve önümüzdeki süreçte özel bankalarımızın da yeni ürünler devreye alarak sektörde daha etkin rol oynamalarını bekliyoruz. Tamamlayıcı emeklilik sistemi kurularak özellikle sermaye piyasalarını geliştirilecek bir paket sunulacak. İstanbul Finans Merkezi’ni de 2021 yılının sonuna doğru devreye alacağız” ifadelerini kullandı.
Albayrak, “Oluşturulmak istenen korku havasını dağıttıktan sonra kolları yeniden sıvıyoruz. Geçen seneden farklı olarak çok daha etkin sahada olacağız. Değişim tüm Türkiye olarak hepimizden başlıyor. Türkiye yeni bir ekonomik modele geçiyor. Çünkü bir üst lige çıkmak istiyorsak bütün paydaşlar olarak değişmek zorundayız. Reel sektörümüz ve bütün paydaşlarımız ülkemizin her yerinde artık sahada. Bu bilinçle bu süreci gerek bizler gerek paydaşlarımız hep birlikte yaşayacağız. Bu programın yürütülmesi, gerekirse değişiklerle ilgili istişareler yapacağız, görüşlerimizi paylaşacağız. KOBİ'lerimize ayrı bir önem vereceğiz. Etkili olabilmeleri için beklentilerini, sorunları dinleyeceğiz. Ülkemizin yeni bir başarı hikayesini milletimizin desteği, reel sektörümüzün, yani sanayicimizin, tarımın, hizmet sektörünün ve finans sektörünün tam kapasiteyle çalışması, bunlarla birlikte, yeni YEP'le birlikte gerçekleştireceğiz. Değişim başlıyor” diye sözlerini tamamladı.