Amerika’nın Sesi’nin “Afrika’da Müzik Zamanı” programının yıllardır yapımcılığını üstlenen ve aynı zamanda programın yaratıcısı olan Leo Sarkisyan 97 yaşında hayatını kaybetti.
Sarkisyan, hayatının 50 yılını Afrika’yı gezip, yerel müzisyenleri dinleyerek ve onların performanslarını kaydederek geçirdi. Bu kayıtlar, Amerika’nın Sesi’nin en uzun süren İngilizce programının temelini oluşturdu.
“Afrika’da Müzik Zamanı” programının Sarkisyan’dan sonraki yapımcısı etnomüzikolog Heather Maxwell, “Leo, her zaman size özel olduğunuzu hissettirirdi. Kimseye sosyal statüsünden, yaşından ya da başka bir nedenden dolayı farklı davranmadı. O gerçek bir centilmendi. Güzel şeyleri seven pozitif bir insandı” dedi.
Murrow’la buluşma
Sarkisyan, Afrika’ya Amerikan Ordusu’ndan bir asker olarak gitti. 1961 yılında karşılaştığı biri onun hayatını değiştirdi. Amerikan Bilgi Dairesi’nin başına Direktör olarak yeni atanan Edward R. Murrow, Sarkisyan’a Amerika’nın Sesi kadrosuna katılmayı teklif etti. Bundan 4 yıl sonra da Sarkisyan “Afrika’da Müzik Zamanı” programıyla yayına başladı.
Sarkisyan daha sonraki 47 yılını 1949 yılında evlendiği eşi Mary’le birlikte Afrika kıtasında seyahat ederek geçirdi. Eşiyle birlikte binlerce yerel sanatçıyla yolları kesişti ve onları programıyla dünya sahnesine çıkardı.
Sarkisyan’ın yaptığı seyahatler onu Afrika müziğinin keşif gücü haline getirdi. Maxwell, Sarkisyan’ın koleksiyonunun en favori parçalarından birinin Nijeryalı müzisyen Kuti’ye ait olduğunu söylüyor. Koleksiyonda Kuti, Afrobeat stilinde kendisine dünyaca ün kazandıran tarzı geliştirmeden önceki kayıtlarına ait.
Sarkisyan kendisi de bir müzisyen ve sanatçıydı. Sanatçıları, seyircileri ve devlet adamlarını resmetti. Bazı ilüstrasyonları, tanıştığı kişilerin portlerinin sergilendiği, “Leo Sarkisyan’ın Afrika Yüzleri” koleksiyonunda görülebilir.
Ancak belki de en büyük mirası, kendisinin derlediği ve Afrika’nın tüm ülkelerini temsil eden 10 binden fazla müzik eserinin kaydı. 2014 yılında Michigan Üniversitesi, uzun süreli kullanım amacıyla bu koleksiyonu Amerika’nın Sesi’nden aldı. Bu çalışma aynı zamanda eserlerin korunması ve gelecek nesillere de aktarılması için dijital ortama kaydedilmesini de içeriyor.
‘Yeni başlamış gibi hissediyorum’
Sarkisyan 2012 yılında, 91 yaşında emekli oldu.
Aynı yıl Amerika’nın Sesi’nden Vincent Makori’ye verdiği bir röportajda “Kendimi yeni başlamış gibi hissediyorum” demişti.
Afrika müziğinin kendisi için ne ifade ettiği sorulduğunda Sarkisyan, “Benim bütün hayatım boyunca vardı. Çocukluğumdan bugüne kadar ve belki gelecekte de olacak. Sanatımı yapmaya devam edeceğim ve müziğimle dans edeceğim. Daha ne olsun? Bu bir tutku” cevabını vermişti.
Washington Post gazetesinin kendisiyle ilgili olarak yayınladığı bir habere göre, 1921 doğumlu olan Sarkisyan 1900’lerin başlarında Amerika’ya Türkiye’den göç etti. Sanat ve askeri haritacılık konusunda eğitim aldı.
Klasik Türk müziği hayranı olan Sarkisyan değerli müzik koleksiyonunun büyük bir bölümünü de Boğaziçi Üniversitesi’nin Müzikoloji Bölümü’ne bağışlamıştı.
Maxwell, Sarkisyan’ın Murrow’un “Son üç adım” mottosuna uygun yaşadığını söylüyor. Bunun anlamı şu; iletişimin en önemli kısmı, hatta uluslararası sınırların ötesinde, insanların bireysel iletişimi.
Sarkisyan 2012 yılında “Afrika’yı düşünüyoruz. Afrika’yı önemsiyoruz. Afrika kültürünü seviyoruz. Karşılığında da onların sevgisine nail oluyoruz. Bu da bizim işimizin karşılığı ve bizi tatmin eden şey” demişti.
Leo ve Mary Sarkisyan son birkaç yıldır Boston’da yaşıyorlardı. Leo Sarkisyan, 8 Haziran tarihinde hayatını kaybetti ve askeri bir törenle, Kuzey Andover’da Massachusetts’te toprağa verildi.