Amerika’da emlak sektörünün iyileşmesi umudu, hacizlerin rekor düzeyde artmasıyla azaldı. Eylül ayında 100 binden fazla eve haciz geldi. Kredi veren kuruluşlar da belgeleri düzgün hazırlamamak ve haciz sırasında uygunsuz yöntemler kullanmakla suçlanıyor. Değişik eyaletlerde kredi kuruluşları soruşturma altında. Ülke çapında hacizlerin bir süreliğine dondurulması tartışması da gündemde.
2008’de geri ödenemeyen ev kredileriyle başlayan kriz, Amerika’nın 2’nci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşadığı en büyük ekonomik buhrana sürüklenmesine yol açmıştı. Bugün, veriler ekonominin büyümekte olduğunu gösteriyor ama büyüme çok zayıf. Fiyatların hala çok düşük olduğu, hacizlerin yükseldiği bir dönemde emlak sektöründe toparlanma da henüz uzak bir umut gibi görünüyor.
Hacizlerde birçok suistimal yapıldığı yönündeki raporlar da kötümser havaya katkıda bulunuyor. Kredi kuruluşlarının hatalı hatta değiştirilmiş belgeler kullanarak birçok haciz işlemine onay verdiği ve hatalı uygulamalar yaptığı iddiaları gündemde.
Florida’da haciz avukatlığı yapan Christopher Immel, “Kredi veren kuruluşun amacı mümkün olan en kısa sürede haciz işlemini yapmaktır. Yani insanların mali durumlarını düzeltmelerini beklemeden haciz yoluna gidiyorlar,” diyor.
Bazı bankalar değişik eyaletlerde hacizleri durdurma kararı aldı. Amerika’nın en büyük kredi kuruluşlarından olan Bank of America, ülke çapında hacizleri durdurduğunu açıkladı. 50 eyaletin başsavcıları bir araya gelerek sorunlara çözüm bulma yolları arıyor.
Iowa Başsavcısı Tom Miller, “İnceleme ve diyalog fikrinin altında şirketlere dava açmak yatmıyor. Amacımız ev sahipleri için iyi bir çözüm bulabilmek ve bu çözümün aynı zamanda kredi verenler için de iyi olmasını sağlamak. Kısacası kamuoyunun çıkarına olacak bir çözüm yaratmak” diye konuşuyor.
Bazı Kongre üyeleri, Başkan Obama’yı, hatalar düzeltilinceye kadar ülke çapında hacizleri dondurması konusunda ikna etmeye çalışıyor. Ancak Beyaz Saray, hacizlerin dondurulmasının emlak piyasası üzerinde istenmeyen etkileri olabileceğini söyleyerek bu görüşe karşı çıkıyor.
Mali analist Ty Young da aynı fikirde. Young, “Federal hükümetin hacizlerin durdurulmasını sağlaması çok kötü bir fikir. Hacizler durdurulursa kredi verilmemeye başlanır. Ev kredileri evlerin maddi teminatları üzerine verilir. Maddi teminat yoksa yani hacze gidemeyecekseniz kredi de vermezsiniz. Bu da kredi kuruluşlarının kredi vermeyeceği, yani halkın emlak satın alamayacağı anlamına gelir” diyor.
Young, haciz oranlarının düşürülmesinin de yıllar süreceği görüşünde. Young, “Haciz karmaşası da tıpkı ev kredisi karmaşasına dönüştü” diye konuşuyor.
Amerikalılar’ın büyük bölümü evlerini “mortgage” olarak bilinen ev kredisi ile alıyor. Bu krediler genellikle 30 yıl geri ödemeli oluyor. Kredi alan kişi ödemesini yapamazsa bankalar evi haciz yoluyla alabiliyor. Bankalar hacizle el koydukları evleri ilk kredi fiyatından satarak paralarını geri almaya çalışıyor.
Hacizlerin çoğunun nedeni, kredi alanların işlerini kaybetmeleri ve ev kredilerini ödeyemeyecek hale gelmeleri. Ancak Amerika’daki evlerin değerinin düşmesi de başka bir soruna yol açtı. Ev kredileri evlerinin asıl değerini aşan Amerikalılar faizden kurtulmak için ödeme yapmamayı tercih ediyor. Hacizlerin artmasının bir başka nedeni de bu.