Bu gece saatler Avrupa ülkelerinin çoğunda saat 03.00'te kış saati uygulaması kapsamında bir saat geri alınacak. Ancak Türkiye’de ise yaz saati uygulaması devam edecek.
Türkiye, 2016 yılında kalıcı yaz saati uygulamasına geçmişti. 31 Mart 2024 tarihine kadar sürecek kış saati uygulaması nedeniyle, Türkiye ile Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, İtalya, İsveç, İsviçre ve Danimarka arasındaki saat farkı 1’den 2’ye, İngiltere ile 3’e çıkacak.
Elektrikten tasarruf ve gün ışığından daha fazla yararlanmak için uygulanan kış saati, daha doğrusu yaz saatinden kış saatine değişim uzun süredir Avrupa’da tartışma konusu. Uygulamanın çıkış hedefi olan enerji tasarrufuna katkısı olmadığını ispatlayan çok sayıda bilim insanı, diğer uygulama karşıtları ve bazı Avrupa ülkelerinin girişimleri sonrasında 2018 yılında Avrupa Parlamentosu’nda farklı saat uygulamasından vazgeçilmesi için yapılan oylamada vekillerin ezici çoğunluğu, tek saat uygulamasına geçilmesinden yana oy kullandı. Bu kararı üstlenen Avrupa Birliği, üye ülkelere 2020’ye kadar yaz ve kış saati arasında bir tercihte bulunmayı ve 28 Mart 2021’den itibaren de tek saat uygulamasına geçmeyi tavsiye etti. Ancak tavsiye kararı henüz hiçbir ülke tarafından yaşama geçirilmedi.
Yaz ve kış sati uygulaması temelde gün ışığından daha fazla faydalanmak üzere uygulanıyor.
Kış saati uygulaması sağlık sorunlarına yol açıyor
Son yıllarda yapılan sayısız bilimsel araştırma, yaz/kış saati uygulamasının enerji tüketimini azaltmak amacına ulaşmadığını kanıtlıyor. Gün ışığından daha fazla yararlanmak için yapılan düzenlemenin, teknolojinin geldiği noktanın ihtiyaçlarına cevap veremediği, uluslararası görüşmelerle, yolculukların ayarlanmasında, faturalandırmalarda olumsuz etkilerinin daha ağır bastığı belirtiliyor.
Ayrıca saat değişikliğinin insan vücudu üzerinde yan etkilerinin bulunduğunu söyleyen uzmanlar, uyku problemleri ve ona bağlı psikolojik etkilerle özellikle kışın saatlerin bir saat geri alınmasının insan sağlığı üzerinde olumsuzluk yarattığını ve iş saati kaybına yol açtığını öne sürüyor. Almanya’da her üç bir kişiden biri, saatlerin değişmesi sonrasında uykusuzluk ve huzursuzluk gibi sağlık sorunları ile karşılaştığını belirtiyor.
Ankete katılanların yüzde 76’sı kendilerini halsiz ve yorgun hissettiklerini belirtirken yüzde 59’u, uykuya dalma sorunları ve uyku bozukluklarından şikayet ediyor. Her on kişiden biri ise saat değişikliğinden sonra depresif ruh halinden şikâyetçi olduğunu ifade ediyor. Ankete göre katılımcıların yüzde 77'si, saat değişikliğinin gereksiz olduğuna inanıyor ve kaldırılmasından yana.
İlk uygulama 1916 yılında Almanya’da
Temelde gün ışığından faydalanmak için ortaya çıkan yaz/kış saati uygulaması fikri 1760'lı yıllara dayanıyor. Saatlerin kışın geri alınması yazın da ileri alınmasıyla gün ışığından daha çok faydalanılacağını öne sürerek bu işin mucidi olarak tarihe geçen isim ise, o dönemde Thomas Jefferson ve John Adams ile Amerika’nın Bağımsızlık Bildirgesi’ni hazırlayan fizikçi Benjamin Franklin.
ABD'de de kış saati uygulamasına 5 Kasım'da geçilecek.
Franklin, Fransa'ya elçi olarak yollandığı dönemde, Paris halkının mum israfını önlemesi ve gün ışığından daha çok yararlanması için saatlerin kış aylarında bir saat geri alınmasını önerirken, bu fikri yaşama geçiren ilk ülke 1916 yılında Almanya oldu.
Türkiye yedi yıl önce kış saatini kaldırdı
Daha sonra başka ülkeler de enerji kaynaklarından tasarruf hedefiyle uygulamayı başlattı. 1973’deki petrol krizi sonrasında hemen tüm Avrupa ülkeleri yılda iki kez saat değişimini hayata geçirdi. Ancak uygulamanın Avrupa genelinde standart hale gelmesi 1981 yılında oldu. O dönemdeki düzenlemeyle her yılın Mart ayının son Pazar günü saatler bir saat ileri alınırken, Ekim ayının son Pazar günü de bir saat geriye alınması kararlaştırıldı.
Türkiye ise 1972 yılından sonra sürdürdüğü yaz ve kış saati değişikliğini 2016 Ekim ayından itibaren sonlandırdı. Türkiye'de yedi yıldır sürekli olarak yaz saati uygulanıyor
Amerika’da kış saati 5 Kasım’da başlıyor
ABD’de ise Mart 2022‘de Senato, yaz saati uygulamasını sürekli kılmayı öngören bir tasarıyı onayladı. Tasarıyı destekleyenler, bunun ekonomik hareketliliğin artması, mevsimsel depresyonun azalması, çocukların daha geç saatlere kadar dışarıda oynayabilmesi gibi olumlu sonuçlarının olacağını savunuyor. Ancak senatoda kabul edilen tasarı, Temsilciler Meclisi‘nde gündeme alınıp oylanmadı. Ülkede bu yüzden saatler gelecek hafta sonunda, 5 Kasım‘da bir saat geri alınarak kış saati uygulamasına geri dönülecek.