Baltık ülkeleri, Estonya, Letonya ve Litvanya Pazar günü yaptıkları açıklamada, Rusya ve Belarus ile enerji konularındaki bağlarını kopardıktan bir gün sonra, elektrik sistemlerini Avrupa kıtası elektrik şebekesine başarıyla senkronize ettiklerini duyurdular.
Eski Sovyetler Birliği ülkelerinin karmaşık elektrik altyapısından ayrılmasına dair çalışmalar ve planlar yıllardır devam ediyordu.
Yeni sistem üç Baltık ülkesini Avrupa Birliği ile daha yakından bütünleştirmek ve bölgenin enerji güvenliğini arttırmak için tasarlandı.
Geçişin ardından Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics, X üzerinden yaptığı paylaşımda “Başardık!” dedi.
Cumartesi günü 1950'lerde Sovyetler Birliği tarafından kurulan ve şu anda Rusya tarafından işletilen IPS/UPS ağıyla bağlantılarını kesen Baltık ülkeleri, Letonya'nın doğusunda, Rusya sınırına yaklaşık 100 metre mesafede sınır ötesi yüksek gerilim hatlarını kesti ve kesilen tel parçalarını halka hatıra olarak dağıttı.
Rusya'dan elektrik taşıyan hatlar kesildi.
Kendisi de bir Estonyalı olan AB dış politika şefi Kaja Kallas, bu hafta başında bu geçişi “özgürlük ve Avrupa birliği için bir zafer” olarak nitelendirdi.
Baltık Denizi bölgesi, Baltıklar ile İsveç ve Finlandiya arasındaki elektrik kablosu, telekom bağlantıları ve doğalgaz boru hattı kesintilerinin ardından alarm durumuna geçti.
Tüm bu kesintilere Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından gemilerin deniz dibine demir atmasının neden olduğu düşünülüyor. Rusya’ysa bu konuda herhangi bir dahli olduğunu reddediyor.
Polonya ve Baltıklar, Aralık ayında Finlandiya'dan Estonya'ya uzanan denizaltı elektrik bağlantısının zarar görmesinin ardından donanma unsurlarını, seçkin polis birimlerini ve helikopterleri konuşlandırırken, Litvanya ordusu da Polonya'ya uzanan kara bağlantısını korumak için tatbikatlara başladı.
Uzmanlar, bağlantıların daha fazla zarar görmesinin Baltık ülkelerinde elektrik fiyatlarını, enerji fiyatlarının yükseldiği Ukrayna'nın işgalinden bu yana görülmemiş seviyelere çıkarabileceğini söylüyor.
IPS/UPS şebekesi, 1990'ların başında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsız ülkeler olarak yeniden ortaya çıkan ve 2004 yılında Avrupa Birliği ve NATO'ya katılan üç ülkenin Rusya ile kalan son bağlantısıydı.
Ukrayna’ya destek veren üç ülke, Moskova'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Rusya'dan elektrik alımını durdurdu ancak kesintileri önlemek için frekansları kontrol etmek ve şebekeleri stabilize etmek için Rus şebekesine bağlı kalmışlardı.