Türkiye'nin yeni anayasa ihtiyacı için dört siyasi parti katılımıyla oluşturulan Anayasa Mutabakat Komisyonu, Başkanlık Sistemi nedeniyle işe başlamadan dağıldı. CHP, mevcut Anayasa'nın ilk 4 maddesini tartışmaya açmama ve Başkanlık Sistemi içinse kırmızı çizgi kararıyla masadan kalktı.
Anayasa Mutabakat Komisyonu, 4 Şubat’ta ilk kez 4 siyasi partiden eşit sayıda milletvekili anlayışıyla toplanmıştı. TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın başkanlığındaki komisyonda, AKP'den Gaziantep Milletvekili Abdülhamit Gül, Ankara milletvekilleri Ahmet İyimaya ve Cemil Çiçek, CHP'den Balıkesir Milletvekili Namık Havutça, Muğla Milletvekili Ömer Süha Aldan, Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, MHP'den Mersin Milletvekili Oktay Öztürk, Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak, Bursa Milletvekili Kadir Koçdemir ve HDP'den Mardin Milletvekili Mithat Sancar, Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş ve İstanbul Milletvekili Garo Paylan yer alıyordu.
Komisyon, bugünkü basına kapalı toplantısında ise genel müzakere ilkelerini görüşmeye devam ediyordu. Toplantıda CHP, Komisyon'un yol haritası niteliğinde ortak ilkelerde anlaşmaya varılmasını ve öyle müzakereye başlanmasını istedi. CHP, aksi takdirde 24. dönemde olduğu gibi aylarca sürecek müzakerelerden sonuç çıkmayabileceğini işaret etti. Ancak CHP'nin ilkeleri kabul görmeyince uzlaşma sağlanamayacağı ortaya çıktı ve TBMM Başkanı Kahraman, Komisyon'un resmen dağıldığını açıkladı.
Tezcan: ‘Amaç CHP'yi oyunun parçası yapmaktı’
Bu açıklamanın ardından CHP'li üyeler, saat 21.05'te TBMM'de kameralar karşısına geçti ve basına Bülent Tezcan açıklama yaptı. Tezcan, 24. dönemde uzun sürmüş müzakerelerde 4 siyasi parti arasında hali hazırda uzlaşma sağlanmış 60 madde bulunduğunu anımsatarak söze başladı.
CHP'nin 1980 askeri darbesi hukukunu sadece anayasa değil tüm hukuki mevzuattan temizlemek istediğini belirten Tezcan, bu nedenle Komisyon'a hemen bir ay içinde 60 maddeyi çıkartmayı önerdiklerini vurguladı. Uzlaşma olabilmesi için mesela "yargı" ile ilgili maddeleri sonraya bırakmayı da önerdiklerini kaydeden Tezcan, "Başkanlık Sistemi dayatması veya başka bir oyun değilse hemen uzlaşılmış maddeleri hayata geçirelim dedik. Ama tablo, bizi oyunun parçası yapma tutumuydu" görüşünü aktardı. Tezcan, Komisyon'da darbe hukukunu silme ile başkanlık sistemi basamağı olarak kullanma ikilemi bulunduğunu ve böyle ayrışma olduğunu da söyledi.
HDP'li Paylan: ‘Meclis dışı bir irade devre girebilir’
Amerika'nın Sesi'ne açıklama yapan HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, CHP'nin ilkeler üzerindeki müzakere aşamasında komisyondan ayrılma kararı aldığını söyledi. CHP'nin anayasadaki ilk dört maddeyi kesinlikle tartıştırmama ilkesini talep ettiğini kaydeden Paylan, Başkanlık Sistemi'nin teklif edilmesini de kırmızı çizgi olarak getirdiğini söyledi. Ancak HDP olarak AKP'nin teklifini görmek istediklerini belirten Paylan, MHP'nin de teklifleri sunma taraftarı olduğunu kaydetti.
"24. dönemdeki komisyonda AKP'nin başkanlık rejimi teklifi bilinmekte. Sizce farklı mı olacaktı?" sorusunu yönelttiğimiz Paylan, "Erdoğan'ın önerdiği başkanlık modeli hakkındaki detayları tam bilemiyoruz. Kendisi toplumda demokratik bir modelmiş gibi tartışılmasını sağlıyor. En azından tam olarak nasıl bir model sunduklarını görmek mümkün olacaktı" dedi.
Komisyon'un dağılmasını olumsuz bir gelişme olarak gördüklerini vurgulayan Paylan, Başkanlık Sistemi'ne karşı olmalarına karşın HDP'nin her türlü teklifi önce görmeyi tercih ettiğini ifade etti. Paylan, "Şimdi en önemli tehlike, yeni anayasa sürecinde Meclis dışı bir irade devreye girebilir. Meclis'te tartışılması gerekiyordu" diye konuştu.
TBMM’nin 24’ncü döneminde ise, Anayasa Uzlaşma Komisyonu adıyla buluşmuş 4 siyasi parti, 60 maddede anlaşma sağlamıştı. Ancak AKP'nin Başkanlık Sistemi ısrarı ve sadece 60 maddelik bir anayasa değişikliği paketini kabul etmemesi üzerine yine dağılmıştı. O dönem CHP, MHP ve BDP (HDP) masada kalıp en azından uzlaşılmış maddeleri hayata geçirmeyi talep etmişti.
24’üncü dönemde ele alınan ayrıntılar, Meclis’e ait https://anayasa.tbmm.gov.tr resmi sitesinde bulunuyor.
Çelik 'Başkanlık halkın önüne gelecekti' mesajı verdi
Bu arada AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise, CHP'yi sert ifadelerle suçlarken eski ve yeni Türkiye ayrımıyla yeni anayasa ihtiyacını dile getirdi. Türkiye'nin rejimle ilgili bir derdi olmadığını da söylediklerini vurgulayan Çelik'in, "'Ankara'nın başkent olması, bayrak, istiklal marşı' bu konularda başta karar verilsin diyorlar. Bu konuda bir tartışma yok ki. AK Parti bu değerleri bütün dünyada en güçlü şekilde savunmaktadır" açıklaması dikkat çekti.
Ancak Başkanlık Sistemi'ni tartışmayı meşru hak gördüklerini de kaydeden Çelik, "Acaba CHP'nin mi, AK Parti'nin getireceği Başkanlık Sistemi mi daha özgürlükçü olacak? Bu açık bir şekilde toplumun önüne konulacaktı" diye konuştu. Çelik'in bu sözleriyle AKP'nin komisyon süreci sonunda nihayetinde kendi Başkanlık Sistemi'ni halk oylamasına götürme tavrı sergileyeceği de görüldü.
Çelik, ayrıca "Yeni anayasa süreci, millet adına yürütülen bir süreç, bir kere daha CHP tarafından sabote edilmiştir. İktidar partisi olarak elimizde her türlü güç var. Mecliste istediğimiz yasayı geçirebiliyoruz. Ama buna rağmen bir sistem değişikliğinden bahsediyorsak bu aslında daha çok güç peşinde koştuğumuz için değil daha sağlıklı bir sistem peşinde koştuğumuz içindir" yorumunu yaptı.