Gürcistan’da parlamento seçimini iktidar partisinin kazandığının açıklanmasının ardından Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, seçim sonuçlarını protesto etmek için halka sokaklara çıkma çağrısında bulundu.
Seçim Komisyonu, iktidardaki Gürcü Hayali partisinin oyların yaklaşık yüzde 54'ünü aldığını, muhalefet partilerinin sonuca itiraz ettiğini ve gözlemcilerin önemli ihlaller bildirdiğini açıkladı.
Eski bir Gürcü Hayali müttefiki olan ve iktidar partisini sert dille eleştiren Cumhurbaşkanı Zurabişvili, sonuçları tanımadığını bildirdi. Zurabişvili, seçimi “Rus özel operasyonu” olarak nitelendirdi ancak Rusya'nın seçimlerde doğrudan bir rolü olduğuna inanıp inanmadığı konusuna açıklık getirmedi.
Zurabişvili, Gürcü muhalefet partilerinin liderleriyle birlikte gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bu tam bir sahtekarlıktı, oylarınızın tamamen elinizden alınmasıydı” dedi.
Gürcü Cumhurbaşkanı, halkı Pazartesi akşamı başkent Tiflis'in merkezinde “bu seçimleri tanımadıklarını dünyaya duyurmak için” protesto gösterisi yapmaya çağırdı.
İtalya Dışişleri Bakanı Rusya'yı işaret etti
Tiflis'teki olaylara Avrupa'dan gelen en güçlü tepkilerden biri İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani'den geldi. Gürcü muhalefet partilerinin seçim sonuçlarına itiraz etmekte “kesinlikle haklı” olduğunu söyleyen Tajani, Moskova'yı işaret etti.
İtalyan gazetesi Il Messaggero'ya Pazartesi günü verdiği demeçte Tajani, “Rus müdahale sistemlerinin ne olduğunu hepimiz biliyoruz” dedi.
Rusya: "Suçlamalar asılsız"
Rusya ise seçimlere müdahale ettiği yönündeki suçlamaları öfkeyle reddetti.
Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov Pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Bu tür suçlamaları şiddetle reddediyoruz, bildiğiniz gibi bunlar pek çok ülke için standart hale geldi. En ufak bir durumda hemen Rusya'yı müdahaleyle suçluyorlar. Herhangi bir müdahale söz konusu değil ve suçlamalar kesinlikle asılsız” dedi.
Peskov seçim sonuçlarını “Gürcü halkının seçimi” olarak nitelendirdi ve durumu istikrarsızlaştırmaya çalışanın Rusya değil Batı olduğunu söyledi.
Blinken “hukukun üstünlüğüne çağrı” yaptı
ABD Dışişleri Bakanı Blinken da yaptığı açıklamada “ Gürcistan'ın siyasi liderlerini hukukun üstünlüğüne saygı göstermeye, temel özgürlükleri zedeleyen mevzuatı yürürlükten kaldırmaya ve seçim sürecindeki eksiklikleri birlikte ele almaya teşvik ediyoruz. Gürcistan'ın anayasasında yer alan Avrupa ve Avrupa-Atlantik entegrasyon hedefleri, hükümetin sivil toplum üyelerinin haklarına ve tüm Gürcistan vatandaşlarının temel özgürlüklerine saygı göstermesini gerektiriyor” dedi.
NATO da Pazartesi günü, Gürcistan'daki seçimlerde “haksız rekabet” olarak tanımladığı durumun tam olarak soruşturulması çağrılarına katıldı ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın talebini yineledi.
Londra'da işlem gören Gürcü bankalarının hisseleri, olası siyasi istikrarsızlık endişeleriyle Pazartesi günü düştü. TBC Bank yüzde 9,8 ve Bank of Georgia yüzde 7,3 değer kaybetti.
Gürcü Hayali'nin kurucusu Bidzina İvanişvili
Seçimler, Rusya ile bağlarını derinleştiren bir iktidar partisiyle Avrupa entegrasyonunu hızlandırmayı hedefleyen muhalefet arasında yapılacak tercih olarak gören Batı yanlısı Gürcüler için bir darbe oldu.
Komisyon, dördüncü dönemine giren Gürcü Hayali'nin parlamentoda 2020'de elde ettiğinden bir eksikle 89 sandalye alacağını ve Batı yanlısı dört muhalefet partisinin toplam 61 sandalye kazanacağını açıkladı.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) dahil üç ayrı izleme misyonu tarafından bir dizi ihlal rapor edildi. Raporlarda oy pusulalarının çalınması, rüşvet, seçmenlerin korkutulması ve oy verme merkezlerinin yakınında yaşanan şiddet olayları da dahil olmak üzere iddia edilen ihlallerin sonucu etkilemiş olabileceği belirtildi ancak sonucun hileli olduğuna yönelik ifadeler yer almadı.
AB’den tepki
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel, X'te yaptığı paylaşımda Gürcistan'ın seçim komisyonunu bildirilen ihlalleri tam olarak soruşturmaya çağırdı.
Michel, “AB'nin Gürcistan yönetimine ülkenin AB yolundaki kararlılığını göstermesi yönündeki çağrısını yineliyoruz” dedi.
Avrupa Komisyonu da AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell ile yaptığı ortak açıklamada “AB, Gürcistan vatandaşlarının temel hak ve özgürlüklerine zarar veren ve AB'nin üzerine kurulduğu değer ve ilkelere ters düşen her türlü mevzuatın yürürlükten kaldırılması gerektiğini hatırlatır” dedi.
Seçim komisyonu, yorum taleplerine yanıt vermedi ancak Cumartesi günü özgür ve adil bir seçim yapıldığını duyurdu. Başbakan Irakli Kobakhidze, gözlemcilerin vardığı sonuçların seçimin meşruiyeti konusunda hiçbir şüphe olmadığını gösterdiğini söyledi.
Gürcistan Başbakanı Irakli Kobakhidze
AB genı̇şleme mücadelesı̇
Gürcistan'ı Ukrayna'daki savaşın dışında tutmak için yoğun bir kampanya yürüten Gürcü Hayali'nin milyarder kurucusu Bidzina İvanişvili, 2012'den bu yana en güçlü performansını sergileyen partisinin Cumartesi gecesi elde ettiği zaferi memnuniyetle karşıladı.
Seçim komisyonu verileri, partinin bazı kırsal bölgelerde yüzde 90'a varan büyük farklarla kazandığını ancak büyük şehirlerde daha düşük performans gösterdiğini ortaya koydu.
Gürcü Hayali, Gürcistan'ın Avrupa Birliği'ne katılmasını istediğini söylese de Brüksel, partinin otoriter eğilimleri nedeniyle ülkenin üyelik sürecinin dondurulduğunu açıklamıştı.
“Yabancı ajanlar” ile ilgili bir yasa ve LGBT haklarını kısıtlayan bir başka yasa çıkaran parti, Batılı ülkelerden sert eleştiriler alırken bazı Rus yetkililer tarafından övgüyle karşılandı.
Yıllarca Sovyetler Birliği'nden ayrılan en Batı yanlısı ülkelerden biri olan Gürcistan'da yapılan anketler birçok Gürcü’nün Rusya'yı ülkelerinin iki ayrılıkçı bölgesine verdiği destekten dolayı sevmediğini gösteriyor. Rusya ve Gürcistan, 2008 yılında isyancı Güney Osetya eyaleti için kısa süreli bir savaşa girmiş, Gürcistan bu savaşı kaybetmişti.
Seçim sonucu, AB'nin daha fazla eski Sovyet ülkesini bünyesine katma hedefini zora sokuyor. Geçen hafta Moldova, yapılan bir referandumla AB üyeliğini çok az farkla onayladı. Moldovalı yetkililer, oylamanın Rus müdahalesiyle gölgelendiğini söylemişti.
Bir AB yetkilisi, Gürcü muhalefetinin performansından dolayı “hayal kırıklığı” yaşandığını ancak Brüksel'in öncelikle tartışmalı bir sonucun bir açmaza yol açmasından endişe duyduğunu söyledi.
Almanya, Estonya ve Letonya dışişleri bakanlıkları, seçimlerde usulsüzlük yapıldığına dair haberlerden endişe duyduklarını bildirdi.
Gürcistan hükümeti, Gürcü Hayali tebrik etmekte gecikmeyen Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın Pazartesi günü ülkeyi ziyaret etmeyi planladığını duyurdu.