Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun iki gün içinde yaptığı üç hamlenin ardından dolar kurunda 29 Nisan’dan beri görülen artış bugün sona erdi. Dün piyasa kapanışında 7,19 olan Dolar/TL kuru, bugün öğle saatlerinde 7,26’yı gördükten sonra 7,10’a geriledi. Ancak Türkiye’deki piyasanın kapanmasıyla yukarı yönlü hareket görülüyor.
Gün içinde kurdaki keskin düşüşün, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) Türk bankalarına TL yükümlülüklerini vadesinde yerine getirmeyen üç uluslararası bankaya -BNP Paribas SA, Citibank NA, UBS AG- işlem yasağı getirildiği açıklamasıyla başladığı dikkat çekti.
BDDK, dün de yaptığı ‘‘Bankaların, yurt dışındaki konsolidasyona tabi kredi kuruluşu ve finansal kuruluş niteliğini haiz ortaklıkları ile yurt dışındaki şubeleri de dahil olmak üzere, yurt dışında yerleşik finansal kuruluşlara yapacakları TL plasmanlar, TL depo, TL repo ve TL kredilerin toplamının bankaların en son hesapladıkları yasal öz kaynaklarının yüzde 0,5'i ile sınırlandırılmasına karar verilmiştir. Söz konusu oranın günlük olarak solo bazda hesaplanmasına, mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılmamasına ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemlerin yenilenmemesine karar verilmiştir’’ şeklindeki açıklamayla bankaların yurtdışında TL işlemi yapmasını büyük ölçüde sınırladı.
Yönetmelik birçok işlemi manipülasyon olarak kabul ediyor
BDDK’nın hazırladığı ‘Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı İşlemler’ hakkındaki altı maddelik yönetmelik, bugün Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
25 Şubat’ta yürürlüğe giren Bankacılık Kanunu 75. maddesi kapsamında hazırlanan yönetmelik, özellikle bankalara ciddi kısıtlamalar getiriyor.
Yönetmeliğin 4. maddesinin a fıkrasında, ‘‘Bir finansal aracın arzına, talebine veya fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran veya uyandırabilecek olan ya da döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatının anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan işlemlere bu amaçları sağlamak kastıyla dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak,’’ ç fıkrasında ise ‘‘Aldatıcı bir mekanizma veya kurgu yoluyla döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya etkileyebilecek işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak’’ denilerek bu eylemler manipülasyon kapsamında sayılıyor.
Candır: ‘‘Ekonomi yönetimi spekülatif işlem yapılmasını ve TL aleyhine pozisyon alınmasını istemiyor’’
Atlas Portföy Yönetim Direktörü Egemen Candır, yönetmeliğinin ilk altı maddesinin tamamen bankaları ilgilendirdiğini söyledi.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Candır, ‘‘Spekülatif işlem var mı bu piyasada? Var. TL aleyhine pozisyon alma var mı? O da var. Ekonomi yönetimi bunu istemiyor. Bu durum başka bazı ülkelerde de görülüyor. Bazen piyasada başarılı olur, bazen olmaz. Düzenleme bankalar nezdinde yapılmış bir düzenleme. Aracı kurumlara dair bu konuda bir düzenleme yok. Eğer Sermaye Piyasası Kurulu'ndan aracı kurumlara benzer bir düzenleme yapılırsa yatırım danışmanlığı piyasaya açık olur yapılmaz, özel yorum yapılır İsviçre gibi. Bankalar bu durumla ilgili BDDK ile görüşmek isteyebilir mi? Bunu da göreceğiz. Ama bu yönetmelik, ‘Spekülatif işlem yapmayın, piyasaları negatif yönlendirecek yorum yapmayın’ diyor. Tabii bunun değerlendirmesi de BDDK’ya ait. Bu konu piyasada çok hassas. İnce eleyip sık dokumak gerekiyor’’ dedi.
Televizyon ve internette yapılan yorumlar manipülasyon olarak değerlendirilebilecek
Yönetmeliğin ‘d’, ‘f’, ‘ğ’, ‘ı’ fıkraları ise gazete, televizyon, internet sitesi veya sosyal medyada yapılan yorumları da kapsıyor.
D maddesinde, ‘‘Bir finansal aracın arzına, talebine veya döviz kuru ve faiz dahil fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran ya da uyandırabilecek olan ya da bu fiyatın anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan yanlış veya yanıltıcı bilgi veya söylentileri, internet dahil herhangi bir kitle iletişim aracı yoluyla ya da başka bir yolla yaymak’’ manipülasyon kapsamı alınırken ‘ı’ fıkrasında ‘‘Finansal sisteme olan güveni zedeleyerek sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak’’ manipülasyon olarak değerlendiriliyor.
Dr. Akman: ‘‘Gazetecisiyle bankacısıyla finans sektörünün üzerinde Demokles’in kılıcı sallanıyor olacak’’
Ekonomist ve Para Analiz sitesi kurucusu Dr. Cüneyt Akman, yönetmelikte ucu açık bırakılmış ifadelerin finans sektörü için risk içerdiğini dile getirdi.
Akman, ''Normalde bankalar için yazılmış bir yönetmelik. Biliyorsunuz Şubat ayında Bankacılık Kanunu’nun 76. maddesi kapsamında bu meseleler sertleştirildi. Bu yönetmelikte yer alan ucu açık bırakılmış ifadeler bankacılar için çok muğlak. İnternet siteleri de dahil kitle iletişim araçlarında da yapılan yorumlar o yayınları da işin ortağı haline getiriyor. Bankacılık Kanunu, o konuyla ilgili yayın yapan gazete ve benzeri yayınları kapsıyor. Dolayısıyla söylenecek her şey bu yönetmeliğe aykırı ilan edilebilir. Gazetecisiyle bankacısıyla finans sektörünün üzerinde Demokles’in kılıcı sallanıyor olacak’’ dedi.