Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Christian Berger, Türkiye’nin vize serbestisine geçiş yapabilmesi için eksik kriterleri ne zaman tamamlayacağı konusunda Türk hükümetinin program açıklamasını beklediklerini söyledi.
Berger, düzenlediği basın toplantısında, AB’nin Türkiye’ye Suriyeli sığınmacılar başta olmak üzere mülteciler konusunda yaptığı maddi yardıma ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Berger, toplantıda kendisine Türkiye’deki insan hakları uygulamaları konusunda yöneltilen sorular üzerine diplomatik ifadelerle bunun AB’nin hazırlayacağı İlerleme Raporu’nda yansıyabileceğini ancak yorumda bulunmak istemediğini söyledi.
Berger, Pazar günü yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnamelerle (KHK) tutuklulara tek tip kıyafet zorunluluğu getirilmesi ve bazı sivillere cezasızlık hükmü konusunda yorum yapmaktan da kaçındı. Berger, “Bütün bunlar üzerinde bir tartışma devam ettiğini görüyoruz. Bunlar ilerleme raporlarına nasıl yansır, nasıl değerlendirilir şu aşamada bununla ilgili bir değerlendirmede bulunmak istemiyorum” demekle yetindi.
Berger, Türkiye’nin AB’ye üyeliği yerine “imtiyazlı ortaklık” veya “ekonomiye dayalı bir model ortaklık geliştirilmesi” ihtimalleri yönündeki görüşler konusunda ise “AB Delegasyonu olarak bizim için Türkiye, AB’ye aday ülke olmaya devam ediyor. Gümrük Birliği ise Türkiye'nin adaylığından çok daha önce başlamış bir süreç. İki tarafın da isteğiyle Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gündeme geldi. AB Komisyonu’nun bu konuda görüşmeler için ilgili kurumlara görev vermesini bekliyoruz. Vize serbestisi ile ilgili yerine getirilmemiş kriterlerle ilgili Türk hükümetinden program bekliyoruz. Bu çerçevede onlardan bize bir bilgi geldiğinde değerlendireceğiz. Bunlardan hiçbirisi Türkiye'nin aday ülke olma sıfatını kaybettirecek şeyler değil” dedi.
Basın toplantısında, AB Dönem Başkanlığı’nı 1 Ocak’ta devralacak Bulgaristan’ın kendi başkanlık sürecinde Türkiye’yle müzakereleri fiilen askıya alacağı iddiası da gündemdeydi. Son olarak Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, Ankara ile müzakereler için “Türkiye'nin AB'ye üye olacağı konusunda ikiyüzlülüğü bırakalım, özel bir anlaşma yapalım” görüşünü ifade etmişti. AB Büyükelçisi Berger ise, “Ben de (Bulgaristan’ın) programını görmedim ama biliyorum ki iki hafta sonra Bulgaristan Başbakanı, İstanbul’u ziyaret edecek ve Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip Erdoğan) ile görüşecek. Türkiye ve Bulgaristan yakın ilişkileri olan ülkeler. Henüz Bulgaristan'ın programı halka açık şekilde duyurulmadı. Bu nedenle bir yorumda bulunamayacağım” sözleriyle yetindi.
“3 milyar Euro Türkiye’ye aktarıldı”
Büyükelçi Berger, bu yıl sonu itibariyle AB’nin Türkiye’ye 2016 yılında vaat ettiği 3 milyar Euro’luk mali yardıma ilişkin gerekli sözleşmelere imza atıldığını duyurdu. Berger, “2016'da söz verdiğimiz 3 milyar Euro’yu dün imzaladığımız son kontratla sözleşmeye bağlamış olduk. AB, Suriyeli mültecilere sağlamış olduğu geniş kapsamlı program kapsamında Türkiye'de Suriyeli mültecilere destek sağlıyor. 3 milyar Euro bu şekilde buraya aktarılmış oldu” dedi. AB’nin Türkiye’nin yanı sıra Lübnan ve Ürdün’e de mali yardım sağladığını anlatan Berger, Türkiye’ye özellikle teşekkür etmek istediğini belirterek, Başbakanlık’a bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi başta olmak üzere ilgili Türk kurumlarına da teşekkür etti. Berger, “Türkiye burada önemli ve özel bir yükümlülüğü var. En önemli yükü burada Türkiye omuzlamış durumda. Tabii sadece Suriyeli mülteciler bulunmuyor Suriye'de. Burada Afganistan, Somali gibi farklı ülkelerden gelen mülteciler var. Bu nedenle söz konusu yardım, AB’nin sağladığı şimdiye kadar benzeri olmayan bir destek idi. Türkiye’de hem hükümet hem sivil toplum, hem de toplumun tüm üyeleri bu mültecileri kalpten kollarını açarak karşılıyor” diye konuştu.
AB olarak Türkiye’deki sığınmacılara mali yardım yapılması konusunda 72 proje uygulandığını da aktaran Berger, bu projelerde Türk hükümetinin yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle çalıştıklarını dile getirdi. AB ülkelerince sağlanan 3 milyar Euro’luk kaynaktan 1,4 milyar Euro’nun insani yardıma ayrıldığını söyleyen Berger, Kızılay Kartı projesiyle sığınmacılara aylık nakit yardım yapıldığını da kaydetti. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte uzun dönemli ihtiyaçlara yönelik 705 milyon Euro’luk bir proje yürüttüklerini açıkladı. Berger, “Bunun en önemli öğesi ise 175 okul inşa edilecek olması. Burada hedef grup sadece mülteciler değil; bu okullar, ev sahibi Türkiye’nin üzerindeki yükün hafifletilmesi için yapılıyor. Bu kapsamda 5 bin 600 öğretmene dil eğitimi de verildi. Buna ilaveten burs programı geliştirdik. Bu da yaklaşık 32 milyon Euro’luk bir proje.. Yine sığınmacılara yönelik sağlık harcamaları için de 400 milyon Euro’luk bir proje sürüyor. Bu kapsamda da Kilis ve Hatay’da iki hastane inşa edilecek” dedi.
Berger, ayrıca Türkiye’nin sınır yönetimi açısından ise Sahil Güvenlik Komutanlığı’yla tekne yenilenmesi projesi yürüttüklerini de dile getirdi.
AB sadece 11 bin 500 sığınmacı aldı
Brüksel – Ankara arasındaki anlaşma uyarınca Aralık ayı sonu itibariyle Türkiye üzerinden Yunanistan’a yasadışı bir şekilde geçen ve Türkiye'ye iade edilecek sığınmacı sayısının bin 500 olduğunu açıklayan Berger, yıl sonu itibariyle yasal şekilde Türkiye’den AB ülkelerine yerleştirilen sığınmacı sayısının ise 11 bin 500 olacağını bildirdi.
Berger, gelecek günlerde AB’nin nasıl bir mali yardımı olacağı konusunda ise, buna üye devletlerce tartışılarak karar verileceğini söyledi.