Cumhurbaşkanı Erdoğan, Madrid’de biraraya geldiği ABD Başkanı Biden’ın Türkiye’ye F-16 satışı konusunda elinden geleni yapacağını söylediğini aktardı. Erdoğan, ABD yaptırımlarının kalkması konusunda olumlu gelişmelerin olduğunu da belirtti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Madrid'de düzenlenen NATO liderler zirvesinin ardından düzenlediği basın toplantısında Ukrayna savaşı, İsveç ve Finlandiya ile imzalanan üçlü mutabakat muhtırası, ABD ve Yunanistan'la ilişkiler gibi çeşitli konulara değindi.
Basın toplantısında Erdoğan’a, Türkiye'ye ABD'den F-16 satışı planları da soruldu. Erdoğan ''Biliyorsunuz parlamentolar, sıkıntılı süreçlerin yaşandığı yerlerdir'' dedi. ABD Başkanı Joe Biden'ın elinden gelen adımları atacağını söylediğini belirten Erdoğan ancak hem Cumhuriyetçiler'in hem de Demokratlar'ın onayının alınması gerekliliğine dikkat çekti.
Erdoğan, ''Benim de geçen hafta geniş bir ekibim Amerika'daydı. Orada gerek Cumhuriyetçiler’le gerek Demokratlar'la görüşmeler yaptılar. Şu anda da biz Sayın Biden'la dün akşam görüşmeden sonra heyetlerimizi gerekirse yine göndereceğiz ve Cumhuriyetçiler'le de görüşmeler suretiyle onların da desteğini almamız halinde inanıyorum ki Sayın Biden'ın samimi gayretleri destek bulacaktır'' ifadelerini kullandı.
Erdoğan ''Sayın Biden kendinden emin. Ben buna inanıyorum. Temennim odur ki dostluğumuza dayanışmamıza yakın bir neticeyi çıkartalım'' diye konuştu.
''CAATSA yaptırımlarının kalkması konusunda olumlu gelişmeler var''
Türkiye'nin CAATSA kapsamındaki yaptırımlardan çıkartılması konusunun gündeme gelip gelmediği sorulduğundaysa Erdoğan, konunun görüşülmediğini ancak dışişleri bakanlarının kendi aralarında yaptığı görüşmelerde olumlu gelişmeler olduğunu belirtti.
''Üçlü mutabakat diplomatik bir zaferdir''
Erdoğan, İsveç ve Finlandiya ile varılan mutabakatın diplomatik bir zafer olduğunu söyledi.
Madrid zirvesinin NATO tarihindeki en önemli zirvelerden biri olduğunu belirten Erdoğan, zirvenin müttefiklerin mevcut zorluklar karşısında birlik ve dayanışmalarını pekiştirmelerini sağladığını kaydetti.
NATO'nun Ukrayna'ya desteğinin tam olduğunu belirten Erdoğan, ''Fakat bunu bir barış vizyonuyla birlikte ortaya koymalı, insani dramın, yıkımın durdurulması için çaba göstermeliyiz. Kalıcı ateşkes için diplomatik girişimlerimizi yoğunlaştırmalıyız'' dedi.
Türkiye'nin hem Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski hem de Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'le temaslarını sürdürdüğünü hatırlatan Erdoğan, ''Tüm bu çabalarımız kalıcı barışa doğru adımın atılması içindir'' dedi.
''Türkiye'nin Ukrayna savaşındaki rolü takdir ediliyor''
Erdoğan, Türkiye'nin sorumluluk üstlenen, tüm taraflarla konuşabilen bir müttefik olarak oynadığı rolün NATO içinde de takdirle karşılandığına dikkat çekti.
Türkiye'nin Ukrayna tahılının Karadeniz'deki limanlardan ihraç edilmesini içeren Birleşmiş Milletler planına katkılarını müttefiklerle paylaştığını belirten Erdoğan, BM ve tarafların katılacağı dörtlü bir toplantının İstanbul'da en kısa sürede yapılması için çabaladıklarını kaydetti.
NATO'nun kabul ettiği Stratejik Konsept Belgesi’nin ittifakın temelini oluşturan birlik ve dayanışma ilkelerinin önemini bir kez daha teyit ettiğini belirten Erdoğan, belge için ''İttifakın gelecekteki güvenlik ortamına kendini adapte etmesine yönelik bir vizyon ortaya koymuştur. Türkiye gelecek vizyonunda da söz sahibi müttefikler arasında yer alacaktır'' dedi.
“Terörle mücadelede kararlılık kağıt üzerinde kalmamalı”
Terörle mücadelede kararlılığı ortaya konmasının önemine dikkat çeken Erdoğan, ancak bunun kağıt üzerinde kalmaması gerektiğini vurguladı.
Erdoğan, ''Bu konunun Türkiye için ne büyük hassasiyet arz ettiğini özellikle vurguladım. Bunun sadece bizim değil NATO'nun da meselesi olduğuna işaret ettim. Bugün bize karşı kullanılan silahların, yarın başka müttefiklere karşı kullanılmayacağının garantisi yoktur. Son günlerde PKK ve uzantılarının kendilerine yönelik en küçük bir müdahale karşısında sergiledikleri pervasızlıklar bunun açık örneğidir'' diye konuştu.
Erdoğan, ''Böylece PKK, PYD, YPG, FETÖ ve DEAŞ'ın kanlı yüzünü bir kez daha tüm muhataplarımıza anlattık'' dedi.
Erdoğan, NATO'nun güvenilirliğini ve inandırıcılığını korumak için müttefikler olarak terörle mücadelede daha net ve tutarlı adımlar atılması gerektiğini belirtti.
''Türkiye'nin kırmızı çizgilerini ortaya koyduk''
İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvuruları bağlamında yaşananların Türkiye'nin bu konudaki kırmızı çizgilerini ortaya koyduğunu belirten Erdoğan, ilk günden itibaren hassasiyetleri ifade ederek yapıcı ancak kararlı bir tutum sergilediklerini belirtti.
Salı günü yapılan dörtlü zirvenin ardından imzalanan mutabakat muhtırasını Türkiye'nin hassasiyetlerinin anlaşıldığının bir işareti olarak gördüklerini kaydeden Erdoğan, bunun bir başlangıç olduğunu ve aslolanın verilen sözlerin hayata geçirilmesi olacağını söyledi. Erdoğan, İsveç ve Finlandiya'nın bu konudaki adımlarının titizlikle takip edileceğini kaydetti.
Erdoğan, ''Hiç şüphesiz bu muhtıra Türkiye ve milletim açısından zorlu mücadele sonrası elde edilmiş diplomatik bir zaferdir'' diye konuştu.
Erdoğan, muhtırada “PKK ve uzantılarıyla mücadelede tam işbirliği, terörizmin tüm biçimlerine karşı dayanışma, PYD, YPG ve FETÖ'ye destek sağlamama, PKK ve uzantılarının para toplama ve eleman bulma faaliyetlerinin yasaklanması taahhüdünün yanı sıra savunma sanayi alanında ambargo ve kısıtlamaya gidilmemesi suretiyle işbirliğinin arttırılması, İsveç ve Finlandiya ulusal mevzuatlarının gözden geçirilmesi sözü, ikili düzeyde hukuki düzenlemeler yapılması” maddelerinin yer aldığını belirtti.
''İsveç 73 teröristi teslim etme sözü verdi''
Ayrıca İsveç'in 73 teröristin Türkiye'ye iadesi için söz verdiğini kaydetti.
Türkiye'nin muhtıra kapsamında net, somut ve sağlam garantiler aldığını belirten Erdoğan, bunları denetlemek üzere adalet, istihbarat ve güvenlik kurumlarının katılmasıyla daimi ortak mekanizma kurulmasının da kararlaştırıldığını belirtti.
Erdoğan ayrıca İsveç ve Finlandiya'nın Avrupa Birliği güvenlik mekanizmalarına Türkiye'nin en geniş şekilde katılımını destekleyeceğini beyan ettiklerini ekledi.
Erdoğan açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Ukrayna'dan tahıl ihracatı kriziyle ilgili olarak Putin ve Zelenski ile bu haftasonu ve gelecek hafta telefon diplomasisini sürdürmeye gayret edeceklerini belirten Erdoğan, ''Başlamış olan bir yol haritamız var. Kendileriyle görüşmek suretiyle bir an önce bu koridoru işletmeye çalışacağız'' dedi. Türkiye'nin 20 kadar bölgede gemileri olduğunu belirten Erdoğan bunlarla da ürünlerin tahliyesini ve üçüncü ülkelere naklini sağlamaya gayret edeceklerini açıkladı.
“İsveç ve Finlandiya üzerine düşenleri yapmazsa üyelik onayını parlamentoya götürmeyiz”
İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğinin Türkiye'de parlamentodan geçmesi gerekliliğine dikkat çeken Erdoğan, ''Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra zaten bu iş yürümez. Önce İsveç ve Finlandiya'nın üzerine düşen görevleri yerine getirmeleri lazım. Onların bunları yerine getirmeleri halinde biz de bunu parlamentomuza göndeririz. Ama yerine getirmezlerse parlamentomuza götürmemiz söz konusu değil'' dedi.
Rusya'nın İsveç, Finlandiya ve Türkiye arasındaki mutabakat muhtırasının ardından sert açıklamalar yaptığı belirtilerek Türkiye-Rusya ilişkilerinin bundan etkilenip etkilenmeyeceği sorulduğunda Erdoğan, ''Yüzde 40'ı aşkın doğalgazımızı Rusya'dan temin ediyoruz. Nükleer enerji santralimizi Akkuyu'da Rusya ile beraber yapıyoruz. Bunları bir kenara koyamayız. Süreci takip edeceğiz. Siyasetin kazan kazan esasına göre şekillendiğini ele aldığımız zaman mesela kalmaz'' dedi.
''Adaların silahlandırılması Lozan ve Paris anlaşmalarına aykırı''
NATO üyesi Yunanistan'ın Ege Denizi'nde bazı adaları silahlandırma açıklamaları ve ABD'nin Yunanistan'daki üsleri sorulduğunda Erdoğan, ''Bu adaların silahlandırılması Lozan ve Paris anlaşmasına göre ters bir olaydır. Oraları silahlandıramazsınız'' diye konuştu.
Amerika'nın burada üs kurma girişimlerinin Rusya'ya karşı olduğunun söylendiğine dikkat çeken Erdoğan, ''Benim halkım bunları pek yutmuyor. Neden? Adama sorarlar niçin? Biz barışın egemen olduğu bir dünyayı tesis edeceksek o zaman bu adımlar niçin atılıyor? Buna tabii olumlu bakmıyoruz'' dedi.
''Yunanistan germedikten sonra (ilişkileri) biz germeye meraklı değiliz'' diyen Erdoğan, ''Ama 147 kez hava sahamızı ihlal eden Yunanistan bunun hesabını vermek zorundadır. 147 kez ihlal edeceksin, Türk Hava Kuvvetleri gerekli cevabı verince rahatsız olacaksın. Böyle bir şey yok'' sözlerini kulandı.
ABD’deki insan hakları kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi), Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü adına soru sorduğunu belirten bir muhabirin Türkiye'de insan haklarına baskı iddialarını sorması üzerine Erdoğan, ''Freedom House'ın önce kendisini sorgulaması lazım. 40 yılda 40 bin vatandaşımız öldürüldü. Şu anda Diyarbakır anneleri bin 100 gündür HDP'nin kapısı önünde evlatlarını bekliyor. Bu anneler çocukları 12-14 yaşında dağa kaçırılanlar. Nerede bu Freedom House? Önce Diyarbakır annelerini ziyaret etsinler. Bu anneler neyi bekliyor orada? Kaçırılan evlatlarını bekliyor. Bu evlatları kaçıran PKK'lılar, YPG'liler özgürlük adına mı yapılıyor? Özgürlük tanımını iyi bileceğiz. Benim özgürlük alanımın sizin özgürlük alanına kadardır'' yanıtını verdi.
Afganistan'da terörle mücadele konusu sorulduğunda Erdoğan, Afganistan'da Kabil havaalanının işletilmesi için Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ile üçlü hareket edilebileceğini, altyapı ve üstyapıya destek verebileceklerini belirtti. Erdoğan bu konuda Afganistan tarafının yanıtının beklendiğini kaydetti.