ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, BM Güvenlik Konseyi'nin ABD destekli Gazze'de ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması teklifinin lehinde oy kullanmasının, dünyanın planı desteklediğini “olabildiğince açık bir şekilde” ortaya koyduğunu söyledi ve Hamas'a planı kabul etmesi için bir kez daha çağrıda bulundu.
Salı günü İsrailli yetkililerle görüştükten sonra Tel Aviv'de gazetecilere konuşan Blinken, “Bir oy dışında herkesin oyu tamam, o oy da Hamas’ın” dedi.
Blinken, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun da Pazartesi günü geç saatlerde yaptıkları görüşmede teklife bağlılığını teyit ettiğini söyledi.
Your browser doesn’t support HTML5
Beyaz Saray: “Hamas’ın ateşkes teklifine yanıtını değerlendiriyoruz”
Hamas, ABD Başkanı Joe Biden'ın planla ilgili 31 Mayıs’taki ilk açıklamasını ve planı onaylayan BM kararını memnuniyetle karşıladı ancak henüz resmi bir yanıt vermedi.
Blinken, Hamas'ın BM oylamasına verdiği tepkinin “umut verici bir işaret” olduğunu ancak arabulucuların hala Gazze'deki grup liderlerinden haber beklediğini kaydetti.
Blinken, “Önemli olan da bu haber ve henüz elimizde değil. İşte bu yüzden görmek için bekliyoruz diyorum. Hamas dışında herkes evet dedi” dedi.
Biden’ın açıkladığı teklif, Hamas'ın kalıcı bir ateşkes ve İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesi karşılığında rehinelerin geri kalanını serbest bırakacağı üç aşamalı bir plan öngörüyor.
Örgütün elinde halen 120 civarında rehine bulunuyor ve bunların üçte birinin öldüğüne inanılıyor.
Biden planı, İsrail teklifi olarak sundu. Ancak Netanyahu, İsrail'in Hamas'ı yok etmeden ve tüm rehinelerin geri dönmesini sağlamadan savaşı sona erdirmeyeceğini söyleyerek teklifin önemli yönlerine açıkça itiraz etti.
Hamas anlaşmanın ana hatlarını destekliyor ancak uygulanacağına dair güvence talep ediyor. Örgüt geçen ay da İsrail tarafından reddedilen benzer bir teklifi kabul etmişti.
Hamas sözcüsü Cihad Taha Salı günü yaptığı açıklamada “İsrail tarafının uygulamasını sağlamak için bazı konuları inceleme ve netleştirme çabaları devam ediyor” dedi. Taha, İsrail'in “saldırganlığı sona erdirecek açık bir onay ya da uygulama taahhüdü vermediğini” söyledi.
BM Güvenlik Konseyi hafta başında, 15 üyeden 14'ünün lehte oy kullanması ve Rusya'nın çekimser kalmasıyla ezici bir çoğunlukla teklifi onayladı. Karar İsrail ve Hamas'a “gecikmeksizin ve koşulsuz olarak şartlarını tam olarak uygulama” çağrısında bulunuyor.
400 milyon dolarlık ek yardım
Blinken'ın, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırının savaşı başlatmasından bu yana bölgeye yaptığı sekizinci ziyaret, ateşkes teklifine destek toplamayı, insani yardım girişini arttırmayı ve Gazze'nin yönetimine ilişkin savaş sonrası planları ilerletmeyi amaçlıyor.
Blinken İsrail'e geçmeden önce Pazartesi günü Kahire'de savaşın kilit arabulucularından Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile görüştü. Blinken İsrail’de de Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant ile biraraya geldi.
Blinken'in Salı günü İsrail'de yaptığı görüşmelere, Netanyahu'nun çatışmayı sona erdirmek için bir plan ortaya koymadığını söyleyerek Pazar günü İsrail savaş kabinesinden istifa eden Benny Gantz da katıldı.
Tel Aviv’de rehinelerin aileleri ile kapalı kapılar ardında biraraya gelen ve görüşmeleri gerçekleştirdiği otelin dışında ateşkes çağrısı yapan göstericilerle konuşan Blinken daha sonra Ürdün'e geçti.
Blinken Salı günü Ürdün'de düzenlenen Gazze'ye yardım konferansına katıldı ve burada Gazze'deki ve daha geniş bölgedeki Filistinliler için 400 milyon doların üzerinde ek yardım yapılacağını ve ABD'nin son sekiz aydaki toplam yardımının 674 milyon doları aşacağını açıkladı.
Üç aşamalı planın ayrıntıları
Biden'ın 31 Mayıs'ta açıkladığı yeni teklif, altı haftalık bir ateşkes ve Filistinli tutuklular karşılığında bazı rehinelerin serbest bırakılmasıyla başlıyor. İsrail güçleri nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekilecek ve Filistinli sivillerin evlerine dönmelerine izin verilecek.
Birinci aşama aynı zamanda insani yardımın “Gazze Şeridi'nin tamamına” güvenli bir şekilde dağıtılmasını gerektiriyor ki Biden bunun her gün 600 TIR yardımın Gazze'ye girmesini sağlayacağını söyledi.
İkinci aşamada, İsrail ve Hamas'ın mutabakatıyla “Gazze'deki diğer tüm rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail güçlerinin Gazze'den tamamen çekilmesi karşılığında düşmanlıklara kalıcı bir son verileceği” yer alıyor.
Üçüncü aşamada ise “Gazze için büyük bir yeniden inşa planı başlatılacak ve Gazze'de ölen rehinelerin naaşları ailelerine iade edilecek.”
İlk aşamadan ikinci aşamaya geçiş bir tıkanma noktası gibi görünüyor. Hamas İsrail'in savaşı yeniden başlatmayacağına dair güvence isterken, İsrail de ikinci aşamaya ilişkin müzakerelerin uzamasının ateşkesi süresiz olarak uzatmamasını ve rehineleri esaret altında bırakmamasını istiyor.
Blinken, teklifin derhal ateşkes getireceğini ve tarafları kalıcı bir ateşkes için müzakere etmeye teşvik edeceğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı, "Hemen gerçekleşecek olan ateşkes yürürlükte kalacak ve bu da herkes için şüphesiz iyi olacak. Sonrasını göreceğiz” dedi.