Ahmet Davutoğlu’nun Dışişleri Bakanlığı ve Başbakanlık döneminde Avrupa Birliği (AB) ile müzakere sürecini yürüten ve mevcut dış politika kararlarını uygulayan diplomasi kadroları önemli ölçüde değişiyor. Dışişleri Bakanlığı’ndaki değişime bakıldığında; Rusya ile ilişkilere NATO perspektifiyle taze kan getiriliyor ve AB ile Ortadoğu politikalarında neler olacağı ise merak ediliyor.
Dışişleri Bakanlığı bünyesinde 2016 Yılı Kararnamesi taslağı ortaya çıktı. Bakan Mevlüt Çavuşoğlu teamüllere uygun olarak telefon trafiğiyle büyükelçilere bizzat yeni görev yerlerini iletti. Kararname taslağı; Viyana Sözleşmesi uyarınca ilgili yabancı ülkelere büyükelçi olarak atanacak isimlere ilişkin o ülkelerden “uygunluk onayı” talebine olumlu yanıt geldikten sonra Bakanlar Kurulu’nca imzalanacak.
Kararname taslağına göre; Dışişleri ve AB bakanlıklarında üst yönetim değişimi ön plana çıkarken özellikle Davutoğlu ile yıllardır çalışmış isimler Ankara’ya vedaya hazırlanıyor. Ancak diplomasi teamülleri açısından Ankara’da ya da diğer deyişle merkezde bulunma süresi 4 yıl ile sınırlı iken istisna olmaması önünde engel bulunmuyor.
Sinirlioğlu dönemi sona eriyor, Fidan kalıyor mu?
Dışişleri’nde Ağustos 2009’da müsteşar yardımcısı olarak Davutoğlu ile birlikte yakın çalışma arkadaşı olarak görev alan Naci Koru, Mart 2012’den bugüne yürüttüğü Bakan Yardımcılığı’ndan ayrılıyor. Koru, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Daimi Temsilcisi olarak İsviçre’ye gidecek.
Ağustos 2009’dan bugüne Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı olarak görevdeki Feridun Sinirlioğlu, New York’a BM Daimi Temsilcisi olarak görev alacak.
Sinirlioğlu, 1 Kasım Genel Seçimleri öncesinde seçim hükümeti olarak oluşturulan 63.Hükümet’te Dışişleri Bakanı olarak da görev almıştı. Sinirlioğlu, Dışişleri’nin tepesindeki isim olması yanı sıra Mart 2014’te Suriye’ye ilişkin bakanlıkta gerçekleştirilen görüşmelerin yasadışı dinlenmesiyle ortaya çıkan tapelerdeki isimlerden de birisiydi. Suriye’ye askeri müdahale üzerine yapılan bakanlıktaki bir toplantıda nasıl dinleme yapıldığı tartışmasıyla birlikte Ankara’da ilk kez Dışişleri ile ilgili yasa dışı dinleme skandalı yaşanmıştı. Dışişleri’nden 28 Mart 2014’te yapılan yazılı açıklamada ise, toplantı görüşmelerinde “tahrifat” yapıldığı belirtilmekle birlikte dinleme yapılmış olduğu kabul edilmişti.
Sinirlioğlu ile birlikte tapelerdeki bir diğer isimse Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı Hakan Fidan idi. Fidan ismi, geçen yılki 7 Haziran Genel Seçimleri öncesinde milletvekili aday adayı yapılmasıyla Davutoğlu ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında krize neden olmuştu. Davutoğlu’nun, Mayıs ayında Başbakanlık’tan ayrılışına neden olan Erdoğan ile görüş ayrılıkları sürecinde Fidan ismi yine anımsanmıştı. Davutoğlu’nun sadece milletvekili olarak yoluna devam ettiği bugünlerde Fidan’ın da MİT Müsteşarlığı’ndan alınacağı ve büyükelçi olarak yurtdışına gönderileceği iddiası, Ankara’da konuşulmaktaydı. Bu nedenle Dışişleri’nin taslak kararnamesinde, Fidan’ın ismi olup olmadığı günün konusu oldu. Ancak Dışişleri’nden Fidan ile ilgili herhangi bir bilgi verilmedi. Şimdi Ankara’da kulislerde, Hakan Fidan’ın akıbeti merak konusu.
MİT’te Hakan Fidan ile ilgili şimdilik herhangi bir değişiklik bilgisi ortaya çıkmadı ancak yine de değişim oldu. MİT Müsteşar Yardımcısı İsmail Hakkı Musa, Paris Büyükelçiliği'ne atanacak. Musa, Nisan 2014’ten bu yana Paris’teki Hakkı Akil’in yerine geçecek.
Bu arada Temmuz 2014’ten bugüne AB Bakanlığı Müsteşarı olan Rauf Engin Soysal da, Viyana’ya Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Temsilciliği’ne gidecek.
Başbakanlık Müsteşarı Kemal Madenoğlu ise, Mehmet Haluk Ilıcak’ın yerine Cenevre’de Dünya Ticaret Örgütü Daimi Temsilcisi olacak.
Müsteşar Yardımcıları ve Ortadoğu da değişiyor
Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcılarından Ali Kemal Aydın Berlin Büyükelçisi, Murat Salim Esenli Roma Büyükelçisi ve Levent Murat Burhan Dublin Büyükelçisi olarak atanacak. Buna göre; görevini koruyan Ahmet Muhtar Gün ile Ümit Yalçın müsteşarlık yardımcılığı görevini koruyor.
Ortadoğu Genel Müdürü Can Dizdar ise Abu Dabi Büyükelçisi olarak görev yapacak. İkili Siyasi İşler Genel Müdürü Hulusi Kılıç Kişinev Büyükelçiliği’ne, Araştırma ve Güvenlik İşleri Genel Müdürü Tunç Üğdül, Varşova Büyükelçiliği’ne atandı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç ise Belgrad Büyükelçisi olarak görev yapacak. Ankara’da basın mensupları açısından en merakla beklenecek konu ise kuşkusuz Bilgiç’in görevini kimin üstleneceği.
Kriz tecrübesi olan isim AB’ye atanacak
Türkiye ile AB arasında sıkıntılı günler yaşandığı bu dönemde başka bir sıkıntılı bölgede askeri gerekçeli krizlerde de diplomasiyi korumaya çalışan bir ismin AB Daimi Temsilcisi olarak seçilmesi dikkat çekti. Bağdat Büyükelçisi Faruk Kaymakçı, Brüksel’de Türkiye ile AB arasında diplomasi trafiğini yönetecek. Kaymakçı’nın yerine Bağdat’a ise Fatih Yıldız gönderilecek.
Son günlerde Ayasofya’da Kuran-ı Kerim okutulması gerekçesiyle karşılıklı tepki açıklamaları yapılan Yunanistan’ın başkenti Atina’ya ise, New York’tan Yaşar Halit Çevik gidecek.
Bu arada eşi Müsteşar Feridun Sinirlioğlu’nun New York’a atanacağı görülürken; Ayşe Sinirlioğlu’nun müsteşar yardımcısı olarak görevinde kalıp kalmayacağı da gündemde. Ayşe Sinirlioğlu, Dışişleri çatısı altında yetişmiş bir diplomat.
Sinirlioğlu çifti gibi diplomat eşlere farklı yerlerde görev verilmesi adeta bir Dışişleri çıkmazı gibi. Bakanlıktaki bir başka çift olan Tunç Üğdül ve Aslıgül Üğdül de farklı yerlere atanacak. Tunç Üğdül’ün Varşova Büyükelçisi olacağı, Aslıgül Üğdül’ün ise Bratislava Büyükelçisi olacağı belirtiliyor. 32 yıldır evli Üğdül çifti, iki ayrı başkentte olacak.
Moskova ve Berlin’e taze kan
Kararname taslağına göre; Müsteşar Yardımcısı Ali Kemal Aydın’ın, Berlin’e gönderilmesi diplomatik açıdan da dikkat çekti. Son olarak Almanya ile Ermeni soykırımı iddiasıyla Alman Parlamentosu’nda Türkiye aleyhine karar alınması diplomatik krize yol açmıştı. Şimdi Berlin’deki Hüseyin Avni Karslıoğlu, 2 Haziran günü Almanya’daki karar ardından değerlendirme amacıyla çağrıldığı Ankara’da kalacak görünüyor. Yerine Aydın’ın gönderilmesi ise, Türkiye’nin Berlin’i elçisiz bırakmayacağını gösteriyor.
Türkiye’nin 24 Kasım 2015’te askeri uçağını sınır ihlali nedeniyle düşürdüğü Rusya ile yaşadığı krizde de diplomatik çözümde yeri bir ismi sahaya sürüyor. Ekim 2014’ten beri Moskova’da görev yapan Ümit Yardım’ın yerine Hüseyin Diriöz gönderilecek. Diriöz, NATO bünyesinde 2010-2013 döneminde Genel Sekreter Yardımcılığı’nı da üstlenmiş bir isim. Dışişleri’nin tecrübeli isimlerden birisi olan Diriöz, Brezilya’da büyükelçiydi.
Brezilya’ya Diriöz’ün yerine ise Ali Savut gidecek.
Kararname taslağına ilişkin ayrıca basına da yansıyan bilgiler çerçevesinde diğer elçi atamaları şöyle sıralanıyor:
- Erkan Özaral: Bakü / Azerbaycan
- Elif Ülgen: Pretoria / Güney Afrika
- Suat Akgün: Brunei
- Berris Ekinci: Havana / Küba
- Evren Akgün: Bangkok / Tayland
- Kerem Divanlıoğlu: Naypyidav / Myanmar
- Esen Altuğ: Lubyana / Slovenya
- Meral Barlas: Buenos Aires / Arjantin
- Haldun Koç: Saraybosna /Bosna Hersek
- Murat Karagöz: Amman / Ürdün
- Ahmet Yazal: Ulan Batur / Moğolistan
- Hasan Göğüş: Lizbon / Portekiz