Türkiye’de 31 Mart günü en az 40 ili etkileyen elektrik kesintisine 5 ayrı iletim hattının devre dışı kalması resmi gerekçe gösterildi ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın özelleştirilmiş termik santraller için “İşletim hatası tarafımızdan düşünülüyor” ifadesi dikkat çekti.
Mesai saatleri içinde Türkiye’de ciddi ekonomik kayba neden olan ve kamuoyunda terör saldırısı şüphesi de yaratan elektrik kesintisiyle ilgili olarak Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) Genel Müdürü Kadir Yıldır’ın istifa ettiği açıklandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “TEİAŞ’ın ve ilgili bütün arkadaşlarımızla alakalı, gerek işletim hatası gerekse aşırı risk alındığına inandığımız bir yapıyı görüyoruz. Kendisini bu işte sorumlu gören TEİAŞ Genel Müdürümüz Sayın Kemal Yıldır da görevinden istifa etmiş bulunuyor” dedi. Buna karşın Amerika’nın Sesi’ne konuşan EMO Başkanı Hüseyin Yeşil, “TEİAŞ’ın zaafiyeti söz konusu ancak kendilerini bunun dışında tutmaları da yanlış oldu. Bakan bey açıklamasında sadece TEİAŞ’ın işletim hatasını değil kesinlikle özel şirketleri de işaret ediyor” açıklaması yaptı.
Bakan Yıldız, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, elektrik kesintisinin teknik ağırlıklı bir sorundan mı yoksa dışarıdan müdahaden mi kaynaklandığına ilişkin inceleme sonuçlarını açıklamak istediklerini dile getirdi. Yıldız, öncelikle TEİAŞ hakkında ayrıntılı bilgi vererek, şöyle konuştu:
“TEİAŞ, bildiğiniz gibi yaklaşık 52 bin kilometrelik, 154 kilovat ve 380 kilovat güçle bir anlamda enerji sisteminin otobanıdır. Çok geniş bir ağa sahip. Dağıtım hatlarıyla Avrupa’nın ikinci büyük şebekesinden bahsediyoruz. 1,2 milyon kilometrelik bir iletim ve dağıtım hattından bahsediyoruz. Bunun yanı sıra TEİAŞ, yıllık 1,6 milyar lira civarında yatırım yapmakta ve bunu işletmeciliği ile sağlayan bir kuruluştur.”
Yıldız: 12 saniyede tetikleniyor
TEİAŞ’ın kontrolunda iletim ve dağıtım hatlarında yaz dönemi öncesinde iyileştirme yapıldığını belirten Yıldız, “Bağlantı hattı çalışmaları nedeni ile Türkiye'yi doğusundan batısına bağlayan bütün bu eksende 5 tane iletim hattının devredışı kaldığını görüyoruz. Toplam 7 hattın üzerinde, gerek arıza gerek salınımdan kaynaklı güç salınımı gerekçesi ile devredışı kalıyor. Doğu ile Batı'nın bağı devredışı kalıyor. Toplam 12 saniye içinde birbirine tetikliyor. Teknik bir arıza olmakla beraber bir işletim hatası olduğu da tarafımızdan düşünülüyor” dedi.Batıdaki yük atma sistemleri devreye girmesine rağmen sistem kendisini korumak istediği için birbirini tetikleyen teknik detaylar gerçekleştiğini söyleyen Yıldız, başlangıç noktasında iletim sistemindeki bir hattaki arıza olduğunu açıklayarak, o arıza kaynağıyla ilgili ayrıntılı çalışma gerektiğini de bildirdi.
Başlangıçtaki ilk arızada dışarıdan müdahale olup olmadığını konusunda ise, inceleme gerektiğini yineleyen Yıldız, “TEİAŞ’ın ve ilgili bütün arkadaşlarımızla alakalı, gerek işletim hatası gerekse aşırı risk alındığına inandığımız bir yapıyı görüyoruz. Kendisini bu işte sorumlu gören TEİAŞ Genel Müdürümüz Sayın Kemal Yıldır da görevinden istifa etmiş bulunuyor. Diğer yük tevzi daire başkanlığı ve bilgi işlem daire başkanlığıyla alakalı da arkadaşlarımız açığa alınmışlardır. Arkadaşlarımız özellikle arızalı bir başka hat varken, doğu ile batıyı bağlayan hat varken diğer hattın bakımını mutlaka askıya almaları gerekirdi diye düşünüyoruz” diye konuştu.
Son olarak 4 Kasım 2006’da Almanya'da yaşanan benzer kesintihakkında 2,5-3 ay içerisinde rapor hazırlandığını da söyleyen Yıldız, “Ne varsa olduğu gibi kamuoyuyla paylaşıyoruz. Herhangi bir gizem oluşturmaya çalışmak, ben yapmadım o yaptı tarzında konuşmak, bizim üslubumuza yakışır bir şey değil” dedi.
Yıldız: Seçim için önlem alıyoruz
Seçimlerde elektrik kesintisi yaşanmaması için de önlem alacaklarını savunan Yıldız, “Seçimlerle ilgili bir elektrik kesintisi bekleyenler varsa bu konuda bütün arkadaşlarımızın izinlerinin şimdiden kaldırıldığını ve yoğun bir tedbir olduğunu belirtmek isterim. Özellikle muhalefet partilerinin bir kısmının seçim günü yaşanabilecek elektrik kesintilerinin arkasına şimdiden sığınmaya çalıştıklarını görüyoruz. Bunu doğru bir yaklaşım olarak görmüyorum siyaseten. Bütün partiler eşit şartlarda yarışacaklar" yorumunda bulundu.
Enerji Bakanı Yıldız, yaşanan elektrik kesintisi sebebiyle iş yerlerine tazminat ödenmeyeceğini ve mali kaybın elektrik faturalarına yansıtılmayacağını da söyledi.
EMO: Özelleştirilmiş santrallar arızalandı mı yoksa çalıştırılmadı mı?
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Yeşil ise, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, Bakan Yıldız’ın ilk günden bugüne olduğu gibi nokta atışı bir bilgi vermediğini söyledi. “TEİAŞ Genel Müdürü’nün istifası doğru” diyen Yeşil, “Ancak olayın en büyük nedeni parçalayıp özelleştirme politikası. Bu da bizzat Enerji Bakanı’nın sorumlu olduğu anlamına gelmektedir” dedi.
Bakan Yıldız’ın açıklamasındaki belirsizliğe karşın EMO Başkanı Yeşil, bakanlıkça hızlıca tespit yapılabileceğini söyledi. Yeşil, “TEİAŞ’ın zaafiyeti söz konusu ancak kendilerini bunun dışında tutmaları da yanlış oldu. Bakan bey açıklamasında sadece TEİAŞ’ın işletim hatasını değil kesinlikle özel şirketleri de işaret ediyor. Hangi santral ne zaman arızalandı ? Hangi hat üzerinde ne zaman arıza gerçekleşti? Bütün bu sorulara yanıtlar bakanlıkça tespit edilebilir. Dolayısıyla bilinçli tercih olarak arıza olmadığı halde devreye girmeyen santrallar de tespit edilebilir” diye konuştu.
CHP ve MHP de tepkili
Türkiye’de 31 Mart günü en az 40 ilde yaşanan elektrik kesintisi nedeniyle iletim hatlarından sorumlu TEİAŞ Genel Müdürü’nün istifasını muhalefet de yeterli görmedi. CHP ve MHP, kesintiden dolayı Enerji Bakanı Taner Yıldız’ı suçladı.
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, “13 yılın enerji politikasının bilançosu karanlıktır. İnsanlarımız işletmeler karanlığa gömülmüştür. Karanlıklar hükümetidir AKP. Şimdi bir sorumlu bulunmuş. Ne kadar kolay görüyor musunuz TEİAŞ Genel Müdürü sırtına vur olayı. Koca Enerji Bakanı’nın, Başbakan’ın sorumluluğu yok. Eski Başbakan’ın sorumluluğu yok. Burada istifa etmesi gereken genel müdür değil enerji bakanıdır” dedi.
MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural da, “İşletim hatası nedir, demek ki işletme firmaları seçiminde bir hata vardır. Bu bir hata mıdır yoksa kayırmacı anlayışın yansıması mıdır? Doğuda bir arıza peki batıda devreye girmesi gerekli santral yok muydu? Santral emre amade değildi ve devreye girmedi” diye konuştu. Vural, mutlaka özelleştirilmiş santrallarda ne yaşandığı yönünde bilgi verilmesi gerektiğini vurguladı.