ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını çekme kararı almasının ardından Türkiye, sahadaki olası gelişmeleri ve PYD-YPG ile IŞİD’e yönelik olası askeri hamleleri Rusya’yla müzakere etmeyi planlıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le konuyu görüşeceğini açıkladı. Ancak Kremlin'den, "şu anda bir görüşme planı yok" açıklaması geldi.
Suriye’nin kuzeyinde askeri kontrola sahip ve 911 kilometrelik sınır komşusu Türkiye, ABD Başkanı Donald Trump’ın IŞİD’le mücadelede sona gelindiği gerekçesiyle Amerikan askerlerini geri çekme kararı sonrasında sahada hangi adımları atabileceğini değerlendiriyor.
Bugün de Erdoğan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’nin tavrına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin kararını ele almak üzere Türkiye’den Moskova’ya resmi bir heyet gideceğini ve heyetler arası müzakere sonrası Putin'le bizzat yüz yüze görüşmeyi planladığını bildirdi. Rusya’yla yapılacak değerlendirme için Bakan Çavuşoğlu da, Erdoğan’ın talimatı doğrultusunda Moskova’ya gideceğini söyledi. Çavuşoğlu, “Rusya sahada bir aktör. Dolayısıyla yeni gelişmeleri Rusya'yla değerlendirmemiz de normaldir. Önümüzdeki günlerde Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Rusya ziyareti yapacağız ve görüş alışverişinde bulunacağız” dedi.
Kremlin: "Putin'in şu anda Erdoğan'la görüşme planı yok"
Kremlin ise, Putin'in şu anda Erdoğan'la görüşme yönünde bir planı olmadığı açıklamasında bulundu. Reuters'ın haberine göre, açıklamayı Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov yaptı.
“Patriot alırız ama S-400’leri de iptal etmeyiz”
Çavuşoğlu, Türkiye ile ABD arasındaki Suriye ortak çalışma grubu toplantısı için Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki heyetin 8 Ocak’ta Washington’a gideceğini de hatırlattı.
Bakan Çavuşoğlu, ABD'nin Türkiye'ye olası Patriot hava savunma sistemi satışı konusunda da açıklamalarda bulundu. Washington’un Patriot satışına karşılık Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze sistemi satın almasına müdahale etmemesi gerektiği mesajını veren Çavuşoğlu, özetle, “En son muhataplarımıza S-400’ün tamamlanmış bir anlaşma olduğunu ve geri dönüş olmadığını söylüyoruz. ABD Kongresi’ne de ‘Bunun karşılığında S-400’ü iptal edin derseniz bu olmaz, bu tamamlanmış anlaşmadır’ diye söylüyoruz. Onlar da (ABD tarafı) şaka yollu, ‘Hiçbir zaman, hiçbir şey için geç değildir’ diyorlar. Ama S-400’leri biz aldık. Bunları ne yaparız? Hava savunma sistemine ihtiyacımız da var. Yaklaşık 1,5 sene önce Patriot almak istediğimizi mektupla ABD’ye iletmiştik. Zaten ABD Dışişleri Bakanlığı’nın olur vermesi de bu talebimiz üzerineydi. Patriot alırız ama aldığımız S-400’leri de iptal etmeyiz” diye konuştu.
Milli Savunma Bakanı Akar da, Rusya’dan S-400 sistemi alımıyla ilgili soru üzerine “Planlandığı şekilde devam ediyor” yanıtını verdi.
Çavuşoğlu, ayrıca ABD’den F-35 askeri uçak alımıyla ilgili ABD Başkanı Trump’ın Erdoğan’la yaptığı son telefon konuşmasında bu konuyu gündeme getirdiğini söyledi. Çavuşoğlu, “Telefon görüşmesinde Trump yine (konuyu) kendiliğinden açtı. ‘Siz önemli parçaları üretiyorsunuz, önemli bir ortaksınız, biz bu konuda gerekli talimatları verdik’ dedi” diyerek F-35 alımında sıkıntı olmadığı izlenimini aktardı.
Fırat’ın doğusuna operasyon: “Bir gece ansızın gelebiliriz”
Bu arada Suriye’nin kuzeyinde Kürt güçlerinin ağırlıkta olduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) kontrolundaki Menbiç ve Fırat’ın doğusunda ABD askeri olmaması nedeniyle, Türkiye’nin buraya askeri operasyon çekincesi kalmadığı da dile getiriliyor.
ABD’nin sahadan çekilmesi kararı öncesinde de Türkiye, söz konusu bölgelere operasyon hazırlığı yürüttüğünü açıklamıştı. ABD’nin kararıyla birlikte şimdi Türkiye’nin ne zaman harekete geçeceği merak ediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, PYD-YPG’yi hedef alacak askeri operasyon konusunda, “Ben ne diyorum? ‘Bir gece ansızın gelebiliriz’ diyorum. Bu ne demek? Sürpriz değil mi? Bu bağıra çağıra olmaz ki. ‘Yarın geliyoruz, hazırlanın’ denir mi? Terörle mücadelede her an, her zaman ama sürpriz olarak bunlar yapılır. Ben bile televizyonlarda izlerken takip ediyorum. Maşallah şu anda istihbarat teşkilatlarımız koordinatları vermiş ve askerimiz de jetlerle oraları bombalamışlar. Son dönemde olanları görüyorsunuz. Bunlar bizim iftihar vesilemiz. İstihbarat, Silahlı Kuvvetlerimiz nasıl çalışıyorlar? İHA’larımız, SİHA’larımız hepsi ortada. Terörle bu mücadelemizi kararlı şekilde sürdüreceğiz, taviz yok” dedi.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da, askeri operasyon zamanlamasıyla ilgili “Bütün her şey planlandı, programlandı. Her şey plana göre, zamana uygun şekilde devam ediyor” demekle yetindi.
Türkiye Menbiç konusunda ABD’yi bekliyor
Bu noktada Türkiye, Fırat’ın batısında Menbiç’in PYD-YPG unsurlarından arındırılması amacı doğrultusunda ABD’yle yapılacak müzakerelerden sonuç beklediğini vurguluyor.
Bakan Akar, ABD’li askeri yetkililerle temaslar yürüttüklerini belirterek, “Herhangi bir sorun yok. Takvim belirlenecek, belirlendiği zaman sizlere açıklanacak” ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da, ABD’nin askeri çekilme kararı üzerine mevkidaşı Mike Pompeo'yla telefon görüşmesinde Menbiç’in durumunu ele aldıklarını açıkladı. Türkiye’nın buradaki 'terör örgütleri' tehdidine karşı mücadele hakkı olduğunu da ABD tarafına aktardığını söyleyen Çavuşoğlu, “Pompeo ile yaptığımız görüşmede ‘Madem bu çekilme süreci biraz zaman alacak, en azından sahada ABD ile Türkiye’nin işbirliğinin somut ve olumlu bir şekilde neticelenmesi gerekiyor. ABD çekilinceye kadar Menbiç yol haritasını pekala uygulayabiliriz, neticelendirebiliriz. Zaten gecikme oldu. Burada sözünde durmamış bir ABD görüntüsü vermemek için de önemlidir. Pompeo da hemfikir olduğunu söyledi” dedi. Çavuşoğlu, Pompeo ile Menbiç yol haritasının askeri temaslarla yürütülmesinde de hemfikir olduklarını da açıklayarak, tüm bunları yakından takip ettiklerini ifade etti.
ABD’nin çekilmesiyle birlikte sahada boşluk oluşmasını önlemek için her düzeyde Washington’la temaslar yürütüldüğünü de anlatan Çavuşoğlu, “Bu kararı memnuniyetle karşıladığımızı ve ABD ile yakın diyalog içinde olacağımızı da vurgulamak isterim. Esasen bunun PYD/YPG’nin bölücü gündemine hizmet etmemesi gerektiğini de muhataplarımıza net bir şekilde ilettik” dedi.
“Türkiye DEAŞ’ı (IŞİD) tek başına etkisiz hale getirecek güce sahip”
ABD’nin çekilmesiyle birlikte uluslararası kamuoyunda IŞİD’e karşı mücadelede başarısızlık endişesi duyulmasına karşın Türkiye, Suriye’de bu mücadeleyi tek başına yürütebileceği mesajını veriyor.
Bakan Çavuşoğlu, özetle, “YPG’ye ihtiyaç olmadığını, DEAŞ’ı birlikte temizleyebileceğimizi Sayın Cumhurbaşkanımız net bir şekilde Trump’a ve tüm muhataplarına yani ABD değil sadece, Avrupalı muhataplarımıza da net bir şekilde söylemiştir. DEAŞ ile mücadelede diğer terörist örgütler hariç biz herkesle işbirliği yaparız ama Türkiye tek başına da bu bölgede DEAŞ terör örgütünü etkisiz hale getirecek güce ve iradeye sahiptir” mesajını verdi.
Türkiye Fransa’nın tutumundan rahatsızlık duyuyor
Fransa başta olmak üzere IŞİD ile mücadele amaçlı uluslararası koalisyon cephesinde ABD’nin kararına ilişkin endişeler ön plana çıkıyor ancak Türkiye ise Washington’un kararını “isabetli” olarak yorumluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Amerika üzerine düşeni yaptı, açıkladı ama Fransa'da Macron’un yapmış olduğu açıklama daha farklı. Onun için biz şu anda Sayın Trump’ın yaptığı açıklamaya bakıyoruz ve onunla bu süreçteki iş birliğimizi sağlıklı şekilde devam ettiriyoruz” dedi.
Bakan Çavuşoğlu ise, sahadaki askeri varlığını koruma kararı alan Fransa’nın YPG’yi desteklediğini bildiklerini belirterek, “Yani burada Suriye'nin geleceğine yönelik katkı sağlayacaklarsa eyvallah ama YPG’yi korumak amacıyla kalacaklarsa, bunun kendilerine de YPG’ye de bir faydası olmaz” diye konuştu.