İsyancıların başkent Şam’ı ele geçirmesi ve Cumhurbaşkanı Beşar Esat'ın 13 yıllık iç savaşın ve ailesinin 50 yılı aşkın iktidarda kalan rejiminin ardından Rusya'ya kaçmasıyla birlikte, Suriye haftaya umutlu ama belirsizlik içinde başladı.
Şam caddelerinde trafik yoğunlaşırken insanlar gece yürürlükte olan sokağa çıkma yasağının ardından dışarı çıktı. Ancak çoğu dükkanın kapalı kalmaya devam ettiği, isyancıların ise şehir merkezinde dolaştığı gözlendi.
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kaynak Reuters'a yaptığı açıklamada, Ebu Muhammed el Colani olarak bilinen Heyet Tahrir el Şam komutanı Ahmed el Şara'nın gece boyunca Esat'ın Başbakanı Muhammed Celali ve Başkan Yardımcısı Faysal Mekdad ile bir geçiş hükümeti için düzenlemeleri görüştüğünü söyledi.
El Cezire televizyonu geçiş hükümetine, Şam'a 12 gün süren yıldırım taarruzundan önce isyancıların elindeki küçük bir bölgede yönetimi yürüten Muhammed El Beşir'in başkanlık edeceğini bildirdi.
İdlib'deki isyancılara yakın bir kaynak Beşir'in aday gösterildiğini doğruladı ancak resmi bir açıklama yapılmadı.
Bankaların açılması bekleniyor
Suriye Merkez Bankası’ndan bir kaynak ve iki bankacıya göre Suriye bankaları Salı günü yeniden açılacak. Banka çalışanlarından ofislerine dönmelerinin istendiğini aktaran kaynaklar, Suriye'nin para biriminin kullanılmaya devam edeceğini söyledi.
Esat'ın polis gücünü yöneten İçişleri Bakanlığı binasında mobilyalar yağmalandı. Personelin bakanlıktan uzak durduğu, silahlı isyancıların düzeni sağlamak için binada olduğu bildirildi.
Petrol Bakanlığı ise sektördeki tüm çalışanlara Salı gününden itibaren işyerlerine gitmeleri çağrısında bulundu ve güvenliklerinin sağlanması için koruma sağlanacağını bildirdi.
Uzak kırsal bölgelerden gelen savaşçılar başkentte dolaştı ve Şam'ın 1300 yıllık Emevi Camisi'nin bulunduğu Emevi Meydanı'nda kümelendi.
“Bir amacımız ve hedefimiz vardı ve artık bunu tamamladık. Devletin ve güvenlik güçlerinin iş başında olmasını istiyoruz” diyen Firdevs Ömer, 2011'den beri Esat hükümetine karşı savaştığını ve artık silahını bırakıp İdlib'deki çiftçilik işine dönmeyi dört gözle beklediğini söyledi.
“Yeni bir tarih”
Irak'ta bir isyancı olarak yıllarca ABD gözetiminde kalan ancak daha sonra El Kaide ve IŞİD'den ayrılan HTŞ'nin lideri Colani, Suriye'yi yeniden inşa etme sözü verdi.
Pazar günü Şam'daki Emevi Camii'nde büyük bir kalabalığa seslenen Colani, “Kardeşlerim, bu büyük zaferin ardından tüm bölgede yeni bir tarih yazılıyor” dedi.
Esat'ın Başbakanı Celali, Sky New Arabia'ya yaptığı açıklamada, iktidarın devri için belge ve yardım sağlamaya hazır olduğunu söyledi.
Celali, Suriye ordusunun kaderinin “ülke işlerinin yönetimini devralacak kardeşlere bırakılacağını” söyledi ve “Bugün bizi ilgilendiren, Suriyeliler'e yönelik hizmetlerin devamıdır” dedi.
İsyancılar Telegram kanallarından Esat döneminde askere alınan tüm askerler için af ilan ettiklerini duyurdular.
İlgili Haberler Esat’ın devrilmesinin ardından Türkiye’deki Suriyeliler ülkelerine dönmeye başladı
Suriye’de iç savaş sırasında şehirler bombardıman nedeniyle harabeye döndü, kırsal bölgeler insansızlaştırıldı ve küresel yaptırımlarla ekonomi çöküşün eşiğine geldi. Türkiye, Lübnan ve Ürdün'de bulunan milyonlarca Suriyeli mülteciye ise rejimin yıkılmasıyla birlikte evlerine dönme fırsatı doğdu.
Esat'ın düşüşü, İran ve Rusya'nın bölgesel güç elde ettiği ana kalelerden birini ortadan kaldırdı. Uzun süredir Esat'ın düşmanlarıyla aynı safta yer alan Türkiye'nin bu durumdan güçlenerek çıktığı yorumu yapılıyor.
Arap dünyası ise bir yandan Ortadoğu'nun önemli devletlerinden birini yeniden bütünleştirme, diğer yandan da IŞİD'in mezhepçi şiddetine dönüşen militan Sünni İslam'ı kontrol altına alma göreviyle karşı karşıya kalabilir.
HTŞ, Birleşmiş Milletler tarafından hala terörist bir grup olarak tanımlanıyor. Ancak örgüt, yabancı devletlere ve Suriye içindeki azınlık gruplara güven vermek için yıllardır imajını yumuşatmaya çalışıyor.
Esat rejimi siyasi gerekçelerle yüzbinlerce kişiyi hapsetti. Pazar günü mahkumlar hapishanelerden dışarı akın etti. Birbirine kavuşan aileler sevinç içinde ağladı. Yeni serbest bırakılan mahkumlar, kaç yıldır hapiste olduklarını göstermek için ellerini havaya kaldırarak Şam sokaklarında koşarken görüntülendi.
Esat'ın devrilmesinin ardından T Suriyeliler sevinç gösterileri yaptı.
Düşen son bölgelerden biri de Aleviler'in merkezi ve Rusya'nın deniz üssü olan Tartus ve Lazkiye’nin bulunduğu Akdeniz kıyısı oldu.
Bölgede yaşayan iki Alevi, şu ana kadar durumun beklenenden daha iyi olduğunu, görünüşe göre Aleviler'e karşı bir cezalandırma olmadığını söyledi. Bir Alevi, bir arkadaşının isyancılar tarafından evinde ziyaret edildiğini ve kendisine silahlarını teslim etmesinin söylendiğini, arkadaşının da bunu yaptığını aktardı.
Lazkiye yakınlarında bir isyancı heyetin Esad ailesinin memleketi Kardaha'ya girdiğini ve buradaki yaşlılarla görüştüğünü söyleyen bir bölge sakini, görüşmenin sakin geçtiğini belirtti.
Kardaha'da 1970 yılında darbeyle iktidarı ele geçiren ve 2000 yılındaki ölümüne kadar ülkeyi yöneten Hafız Esat'ın anıt mezarı da bulunuyor. Bir köy sakini, Esat'a bağlı tüm üst düzey isimlerin köyü terk ettiğini söyledi.
Kremlin, Rusya'nın Suriye'deki askeri üslerinin geleceği hakkında değerlendirme yapmak için henüz erken olduğunu ancak konuyu yeni yetkililerle görüşeceklerini aktardı.