Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile 2015'te varılan Nükleer Anlaşma'dan çekildiğini açıklamasının ardından, "Nükleer Anlaşma ölmedi" açıklaması yaptı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, bugün İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani'yi arayacağını duyurdu.
RTL Radyosu'na konuk olan Le Drian, "Evet Amerika Nükleer Anlaşma'dan çekildi ama ortada hala bir anlaşma var" dedi. Le Drian, "Elbette tümüyle farkındayız , İran ile tartışma konusu olan başka konular da var. Ve biz daha da genişletilmiş bir anlaşma için çalışmaya hazırız," dedi.
Amerika'nın Nükleer Anlaşma'dan çekilmesinin Orta Doğu'daki istikrarı daha da kırılgan hale getirdiğine dikkat çeken Fransız Bakan, "Bölgede gerçek bir çatışma riski var. Umarım bu adım barış için bir başarısızlık değildir. Cumhurbaşkanı Macron'un bölgedeki sorunların çözümü için tüm aktörlerin bir masa etrafında toplanması planını iptal etmedi" diye konuştu.
Macron, Ruhani'yi arayacak
Bu çerçevede, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, öğleden sonra İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani ile telefonda görüşecek. Macron'un, AB ülkeleri ve İran'ı bir araya getirecek bir toplantı önereceği belirtiliyor.
Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamada ise, Fransız firmaların Trump'ın kararından etkilenmemesi için gereken tüm girişimlerin yapılacağını duyurdu.
Avrupa Birliği olarak Beyaz Saray yönetimiyle temasa geçeceklerini belirten Elysee diplomatları, Avrupa şirketlerinin İran'daki yatırımlarına devam edebilmesi için çalışacaklarını ifade etti.
"ABD dünyanın jandarması olamaz"
Fransız Maliye Bakanı Bruno Le Maire ise Amerika'nın anlaşmadan çekilmesinin uluslararası güvenlik açısından bir "hata" olduğunu dile getirerek, Total, Renault, Peugeot ve Sanofi gibi İran'da iş yapan Fransız şirketlerinin durumu konusunda endişe ettiklerini söyledi. France Culture Radyosu'na konuşan Le Maire, "Amerika'nın dünyanın ekonomik jandarması olma rolüne soyunması kabul edilemez" dedi. Amerika'nın şirketlere verdiği 6 aylık sürenin kısalığına dikkat çeken Fransız Ekonomi Bakanı, anlaşmadan bu yana Fransa'nın İran ile ticaret hacmini üçe katladığını belirtti.
Avrupa birlikte hareket edecek
Avrupa liderleri Macron, Merkel ve İngiliz Dışişleri Bakanı Boris Johnson'un birbiri ardına Trump'ı ziyaret ederek bu kararından caydırmaya çalışsa da Trump'ın iki şahin Mike Pompeo ve John Bolton'u Amerikan diplomasisisnin başına getirmesi İran konusunda geri adım atmayacağının ilk işareti oldu. Ve sonunda kararını resmen açıkladı.
Trump, önce İklim Anlaşması'ndan çekildi, ardından uluslararası ticaret ve gümrük duvarları uygulamaları konusunda Avrupa ve Çin'e ültimatom gönderdi. Son olarak da İran ile 2015'te 10 yıl süren zorlu mücadelenin ardından imzalanan Nükleer Anlaşma'yı iptal ederek Avrupa ülkelerine 6 ay içinde ekonomik yaptırımlara uymaları konusunda ültimatom verdi.
Ancak son ültimatom deyim yerindeyse 'bardağı taşıran son damla' oldu. Zira, İran ile anlaşmanın iptal edilmesi Avrupa kıtasının son derece temel ekonomik çıkarlarına ciddi zarar veriyor. Avrupa, İran anlaşmaya uyduğu sürece, ABD ile ya da ABD'siz, atılan imzaya sadık kalmak istiyor,
Şimdi masadaki en önemli soru, ABD, vakit kaybetmeden İran'a ekonomik yaptırımları uygulamaya koyacak mı? Anlaşmanın ardından, Humeyni döneminde bloke edilen 50 milyar dolar üzerindeki blokaj kaldırıldı. Bunun karşılığında İran, 80 milyonluk pazarını Avrupa ülkelerine açtı.
Anlaşmanın hemen ardından Avrupa'nın ev firmaları Airbus, Total, Siemens, Renualt, Peugot, Volkwagen İran pazarına hızla girdi. Ardından temkinli olsalar da Avrupa bankaları İran'a yatırım yapmaya başladı. Avrupa, bu yatırımların tehlikeye düşmemesi için Beyaz Saray ile sıkı pazarlığa girmeyi planlıyor.