Fransa’da hükümet, solun verdiği ve aşırı sağın desteklediği gensoru önergesiyle düşürüldü. Başbakan Michel Barnier ülke bütçesini Meclis’te oy kullanmadan geçirmeye kalkınca, muhalefet partileri gensoru ile hükümeti devirdi.
Oylamada, hükümeti devirmek için gereken 289 salt çoğunluğun çok ötesinde, 331 milletvekili gensoru lehinde oy kullandı. Fransa tarihinde 1962 yılından bu yana ilk kez bir hükümet gensoru önergesiyle düşürüldü.
Haberi Riyad gezisi dönüşünde Paris’e ayak bastığı anda alan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Perşembe günü ulusa seslenecek.
Muhalefet, Başbakan Barnier’nin geçtiğimiz Pazartesi günü, Anayasa'nın 49’uncu maddesinin 3’üncü fıkrasından doğan yetkisini kullanarak, Sosyal Güvenlik Bütçesi’ni oylatmadan geçirmek istemesi üzerine, hükümet hakkında iyi ayrı gensoru önergesi verdi.
Aşırı sağ RN lideri Marine Le Pen’in “Solun gensoru önergesine destek vereceğini” açıklamasıyla hükümetin düşme ihtimali güçlendi.
Fransız Ulusal Meclisi, 5 Eylül'de atanan Başbakan Michel Barnier hakkında, radikal sol Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) ve aşırı sağ Ulusal Bütünleşme (RN) tarafından verilen 2 ayrı gensoru önergesini görüşmek üzere toplandı. Önce Sol Birlik milletvekillerinin imzası ile verilen önerge ele alındı.
Başbakan Barnier’nin iki gün boyunca, “Herkesi sorumluluğa çağırması” ve RN ile uzlaşmaya gitme çabaları da sonuç vermeyince, iktidar ve muhalefet arasında köprüler atıldı.
Meclis Genel Kurulu’nda gergin bir atmosferde yapılan görüşmelerde Sol blok, Cumhurbaşkanı Macron’u “sandıktan birinci çıktıkları halde görevi kendilerine vermediği” gerekçesiyle eleştirdi. Aşırı sağ ise “tehlikeli, adaletsiz ve cezalandırıcı” bir bütçe projesini kabul etmeyeceklerini söyledi.
Gensoru önergesinde ilk imzaya sahip olan radikal sol parti LFI milletvekili ve Plan Bütçe Komisyonu Başkanı Eric Coquerel, “ülkenin yaşadığı kaostan Cumhurbaşkanı Macron’un sorumlu olduğunu” dile getirdi.
Coquerel, “Sayın Başbakan, bugün tarih yazıyoruz. Çünkü 1962'den bu yana gensoru ile düşen tek Başbakan olacaksınız. Üstelik onursuzca düşeceksiniz. Aşırı sağ bu önergeye destek vermesin diye aşırı sağ ile ortak değerleri savundunuz” dedi.
Aşırı sağ RN lideri Marine Le Pen'in gensoru önergesine destek vereceğini açıklamasıyla hükümetin düşme ihtimali güçlenmişti.
Solun gensorusunu desteklemekle suçlanan eleştirilerin hedefindeki aşırı sağcı lider Marine Le Pen de, iktidar sıralarından gelen yuhalamalar ve tepkiler arasında yaptığı konuşmasında, “Bugün reddettiğimiz bütçe, sadece sizin verdiğiniz sözlerden dönmenizin bir sembolü değil. Ne yönü ne de vizyonu olan bir bütçe. Bu nedenle reddediyoruz. Bu bütçeyi reddetmek değil, reddetmemek halka kötülük yapmak anlamına gelir” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Macron’un istifa edip etmeyeceğine “kendisinin karar vereceğini” dile getiren Marine Le Pen, “Fransa'nın kaderini gururu uğruna feda edip edemeyeceğine karar vermek vicdanına kalmış. Halkın kitlesel seçimini görmezden gelip gelemeyeceğine karar vermek onun mantığına kalmış. Eğer kalmaya karar verirse şunu not etmek zorunda: Kendi hatası nedeniyle artık tam olarak Beşinci olmayan bir Cumhuriyet'in başkanı olarak kalacaktır” diye konuştu.
Sosyalist Parti adına kürsüye gelen Grup Başkanı Boris Vallaud da, “radikal solun arkasından gittikleri” eleştirilerine yanıt verirken hükümeti suçlayarak, “Hiçbir zaman sol ve Yeşiller ile diyaloğa girmediniz. Hiçbir zaman, hiçbir önerimizi takip etmediniz. Siz aşırı sağ ile pazarlığa girmeyi seçtiniz. “Bu gensoru her şeyden önce sizin başarısızlığınızdır, Barnier yönteminin başarısızlığıdır” dedi.
“Bu rezil oyunu oynayanlar hesap verecek”
Başbakan Barnier’nin partisi Cumhuriyetçiler’in (LR) Grup Başkanı Laurent Wauquiez ağırı sağı, “radikal solun arkasından gitmekle” suçladı.
Laurent Wauquiez, Marine Le Pen'i “ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyecek sansürün sorumluluğunu LFI ile birlikte üstlendiği” gerekçesiyle eleştirdi. Wauquiez, “Bu sonuçların bedelini Fransızlar ödeyecek ve bugün bu rezil oyunu oynayan herkes Fransızlar'a hesap verecek” dedi.
Macron’un partisi Birlikte Cumhuriyet İçin (EPR) Partisi Grup Başkanı eski Başbakan Gabriel Attal da, Sol blok içinde radikal sol LFI ile kalmaya devam eden Sosyalist Parti’yi eleştirerek, “Tarih karşısında hata yapıyorsunuz. Kendinizi toparlayın ve aşırı soldan kurtulun” dedi. Attal, “Fransız siyaseti hasta, Fransızlar panzehiri ne aşırı sağda, ne aşırı solda bulacak” diye konuştu.
“Elimizde para olsa herkese dağıtmak isterdim”
Gensoru önergeleri üzerinde gruplar adına yapılan konuşmaların tamamlanmasının ardından, Başbakan Barnier kürsüye gelerek, “son bir kez herkesi aklın yoluna gelmeye” çağırdı.
Barnier, “Elimizde para olsa ben de dağıtmak isterdim. Ama Bütçe’nin gerçekleri var. Bu gerçekler, gensorunun sonuçlarıyla değişmeyecek” dedi.
Barnier, gensoru sonuçlanmadan adeta veda konuşması yaparak, sonucu öngörerek, “Belki bir kaç dakika sonra bu öneri kabul edilecek. Yıkmak yerine yapmak için harekete geçmekten gurur duyuyorum. Ülkemiz derin ahlaki, ekonomik, finansal ve sivil bir krizden geçerken sorumluluk almaktan gurur duyuyorum” ifadelerini kullandı.
Gensoruya açık ara destek
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından, 577 sandalye sayısı bulunan Fransız Ulusal Meclisi’inde oylamaya geçildi. Genel Kurul’da 289 salt çoğunluğun arandığı oylamada solun sunduğu gensoru, aşırı sağın da desteğiyle 331 milletvekilinin lehte oyuyla ‘açık kara’ kabul edildi.
Bu sonuç, 1962’den bu yana ilk kez gensoruyla düşen bir hükümet olarak tarihe geçen Barnier hükümeti için ikinci bir rekor oldu.
Oylamanın ardından TF1 televizyonuna konuk olan Marine Le Pen, “Kararı gönül rahatlığıyla almadım. Ama Fransızlar'ı korumak için başka çözümüm yoktu” dedi. Le Pen, radikal solun önergesine destek vermesi eleştirilerine ise, “Fransa'ya duyduğum büyük sevgi, radikal sol ile birlikte oy kullanmaya katlanmak zorunda kalma pahasına bu oyu vermeye itti” şeklinde konuştu.
Le Pen, “İki gündür hükümet düşerse, felaket olacağına ilişkin tüm duyduklarımız hızla eskiyecek, merak etmeyin” dedi. Marine Le Pen, yeni atanacak Başbakan’ın bütçeyi hazırlamasına fırsat vereceklerini de belirtti.
Macron ulusa seslenecek
Fransa’da bu tartışmalar yaşanırken, Suudi Arabistan’da devlet gezisine çıkan Cumhurbaşkanı Macron’un uçağı oylama sonuçları açıklanmadan yarım saat önce Paris’e indi.
Elysee Sarayı, Cumhurbaşkanı’nın yeni başbakanı hızlı bir şekilde, 7 Aralık’ta, dünya liderlerinin ağırlanacağı Notre Dame Katedrali’nin açılış töreninden önce görevlendireceğini belirtti. Macron, Perşembe akşamı 20.00’de televizyon ekranlarından ulusa seslenecek.