Önde gelen sanayi ülkelerinden oluşan G7 grubunun dışişleri bakanları, Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirme ve Kiev’i işgale karşı üç yıldır verdiği mücadelede destekleme odaklı toplantılar için Kanada'nın Quebec kentinde birkaç gün sürecek görüşmeler için biraraya geliyor.
Görüşmeler, iki ülkeden üst düzey yetkililerin Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde buluşmasının ardından ABD'nin Ukrayna'ya istihbarat paylaşımı ve güvenlik yardımını yeniden başlatma kararını takip ediyor.
Yaklaşık sekiz saat süren görüşmelerin ardından Ukrayna Salı günü, ABD'nin Rusya ile savaşta “acil, geçici 30 günlük ateşkes” önerisini, Kremlin'in onayını bekleyerek kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio Çarşamba günü Kanada'ya giderken gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya’nın barış anlaşması konusundaki istekliliğini değerlendirmek üzere Moskova ile “birden fazla temas noktası” olacağını söyledi.
Rubio Çarşamba günü VOA'ya açıklamasında, “Şimdi hepimiz Rusya'nın yanıtını merakla bekliyoruz ve onları tüm düşmanlıkları sona erdirmeyi düşünmeye şiddetle teşvik ediyoruz. böylece kalıcı bir barış bulmak için bir süreç başlayabilir” dedi.
Rubio, Rusya'nın ateşkesi kabul etmesi halinde gözlemcilere ihtiyaç olduğunu da kaydetti.
Rubio, “(Ruslar) evet derlerse, belirlememiz gereken şeylerden biri, hafif silahlarla yapılabilecek saldırıları ve meydana gelebilecek çatışmaları gözlemlemek için her iki tarafın da sahada kime güveneceği” dedi.
Almanya Şansölyesi Olaf Scholz 30 günlük ateşkes önerisini memnuniyetle karşılayarak Çarşamba günü X kanalına yaptığı açıklamada bunun “Ukrayna için adil bir barış yolunda önemli ve doğru bir adım” olduğunu söyledi.
Scholz, “Ukrayna ve ABD'nin yanındayız ve Cidde'den gelen önerileri memnuniyetle karşılıyoruz. Şimdi iş Putin'e düşüyor” dedi.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada Rusya'nın ABD'den teklifle ilgili bir brifing beklediğini söyledi.
“Top artık Rusya'nın sahasında”
Salı günü geç saatlerde Rubio gazetecilere yaptığı açıklamada Ukrayna'nın savaşı sona erdirme yönünde somut bir adım attığını söylemiş, “Şimdi bu teklifi Ruslar'a götürmeyi ve onların da barışa 'evet' diyeceklerini umuyoruz. Top artık onların sahasında” demişti.
Marco Rubio ile birlikte Cidde’de bulunan Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz da Rus mevkidaşıyla “önümüzdeki günlerde” görüşeceğini açıkladı.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de Perşembe günü Beyaz Saray'ı ziyaret edecek. Tüm bu görüşmeler barış sürecini ilerletme çabalarının bir parçası.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, ABD-Ukrayna görüşmelerine katılmadı ancak Salı günü yaptığı konuşmada ateşkes planının “olumlu bir öneri” olduğunu söyledi.
Zelenski, “Şimdi Rusya'yı da aynı şeyi yapmaya ikna etmek ABD'ye düşüyor. Eğer Rusya kabul ederse ateşkes derhal yürürlüğe girecek” dedi.
Maden anlaşması
Trump askeri yardımın devamını Ukrayna'nın ham maddelerine erişim koşuluna bağlamak istediğini dile getirmişti.
Aralarında çeşitli nadir toprak elementlerinin yanı sıra nikel ve lityumun da bulunduğu 45’ten fazla fazla maden, ABD ekonomisi ve ulusal savunması için kritik öneme sahip. Ukrayna'da büyük uranyum, lityum ve titanyum yatakları bulunuyor.
Salı günkü görüşmelerin ardından yapılan ortak açıklamada her iki tarafın da “Ukrayna ekonomisini büyütmek ve Ukrayna'nın uzun vadeli refah ve güvenliğini garanti altına almak için Ukrayna'nın kritik maden kaynaklarını geliştirmeye yönelik kapsamlı bir anlaşmayı mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırmaya” karar verdiği belirtildi.
Konuyla ilgili bir anlaşmanın geçen ay Trump ve Zelenski tarafından imzalanması bekleniyordu ancak 28 Şubat'taki gergin Oval Ofis görüşmesinin ardından iptal edildi.
Associated Press, Agence France-Presse ve Reuters haber ajanslarından yararlanılmıştır.