Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump’ın iddiaları gerçekleri yansıtıyor mu?

  • Associated Press

Trump, birçoğu daha önce de gündeme gelen bir dizi yanlış ve yanıltıcı iddiada bulundu. Associated Press (AP) haber ajansı, dikkat çeken bazı iddiaları derledi.

Eski ABD Başkanı Donald Trump, Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in Demokratlar’ın başkan adayı olmasından bu yana düzenlediği ilk basın toplantısında, Harris ile 10 Eylül'de tartışma programına katılacağını söyledi ve iki program daha yapılması için bastırdı.

Cumhuriyetçi başkan adayı, bir saatten fazla bir süre konuşarak ülkenin karşı karşıya olduğu bir dizi konuyu ele aldı.

Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde Perşembe akşamı düzenlediği basın toplantısında Trump, konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Trump, birçoğu daha önce de gündeme gelen bir dizi yanlış ve yanıltıcı iddiada bulundu. Associated Press (AP) haber ajansı, dikkat çeken bazı iddiaları derledi:

Your browser doesn’t support HTML5

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump’ın iddiaları gerçekleri yansıtıyor mu?

Hitap ettiği kitlelerle ilgili kişi sayısı

Trump, 6 Ocak 2021'de Beyaz Saray önünde yaptığı konuşmadaki kalabalığı, Martin Luther King Jr'ın 28 Ağustos 1963'te Lincoln Anıtı'nda yaptığı ünlü "Bir Hayalim Var" konuşmasına katılan kalabalıkla kıyasladı.

Trump, "Konuştuğum en büyük kalabalık ki en büyük kalabalıklara konuştum. Kimse benden daha büyük kalabalıklara konuşmadı. Martin Luther King'in konuşmasına bakarsanız, o büyük konuşmasına ve bizim konuşmamıza bakarsanız görürsünüz. Aynı büyüklükte alan, her şey aynı, aynı sayıda insan, hatta daha fazlası vardı. Onun kalabalığında bir milyon kişi olduğunu söylediler ama benimkinde 25 bin" dedi.

ABD Ulusal Park Servisi'ne göre, siyahi lider King'in meşhur konuşmasını yaptığı İş ve Özgürlük için Washington Yürüyüşü'ne yaklaşık 250 bin kişi katıldı. Associated Press (AP) haber ajansı, 2021 yılında Trump'ın konuşmasında en az 10 bin kişinin bulunduğunu bildirmişti.

Ayrıca Trump’ın iddiasının aksine, eski Başkan ve King aynı yerde konuşma yapmadı. King, Washington Anıtı'nın doğusuna bakan Lincoln Anıtı'nın merdivenlerinden konuştu. Trump ise Beyaz Saray'ın hemen güneyindeki çimenlik bir alan olan Ellipse'te konuştu.

6 Ocak Kongre baskını

Cumhuriyetçi eski Başkan Trump, Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında, "6 Ocak'ta kimse öldürülmedi" ifadesini kullandı.

Ancak bu ifade doğruyu yansıtmıyor. 6 Ocak 2021'deki isyan ve hemen sonrasındaki olaylarda 5 kişi hayatını kaybetti. Trump yanlısı isyancılar o gün Kongre'nin Demokrat Joe Biden'ın 2020 seçim zaferini tescilleme oturumu sırasında ABD Kongre Binası'na kalabalık kitleler halinde ve zorla girdi.

Ölenler arasında polis tarafından vurularak öldürülen Trump destekçisi Ashli Babbitt ve kalabalıkla çatıştıktan bir gün sonra hayatını kaybeden polis memuru Brian Sicknick de bulunuyor. İsyana müdahale eden dört polis memuru takip eden haftalarda ve aylarda intihar etti.

San Diego'dan 35 yaşında bir Hava Kuvvetleri muharibi olan Babbitt ise, şiddet eylemlerine başvurulan isyan sırasında Kongre Binası'nın kapısının kırık bir bölümüne tırmanırken bir polis memuru tarafından vurularak öldürüldü.

Trump daha önce yaptığı konuşmalarda, o gün Beyaz Saray dışında bir mitinge katılan ve ardından Kongre Binası'na yürüyen ve birçoğu polisle çatışan kişilere yapılan muameleden yakınırken, sık sık Babbitt'in ölümüne atıfta bulunmuştu.

Demokrat Parti’de aday değişimi

Trump Mar-a-Lago’da Demokrat Başkan Joe Biden’ın 2024 başkanlık yarışından çekilmesiyle ilgili şu ifadeleri kullandı: "Başkanlık Joe Biden'ın elinden alındı ve ben Biden hayranı değilim, ama size şunu söyleyeyim, anayasal açıdan, hangi açıdan bakarsanız bakın, başkanlığı elinden aldılar."

Ancak Trump’ın iddiasının aksine Demokrat Parti’de devreye sokulan adaylık süreci yasal çerçevede ilerliyor. Anayasa'da Demokrat Parti'nin Başkan Yardımcısı Kamala Harris'i aday göstermesini engelleyen hiçbir hüküm bulunmuyor. Bu süreç Demokratik Ulusal Komite tarafından belirleniyor.

Harris, beş gün süren çevrimiçi oylama sürecinin ardından, kullanılan 4 bin 615 delege oyundan 4 bin 563'ünün, yani katılan delegelerin yaklaşık yüzde 99'unun oyunu alarak Pazartesi günü resmen adaylığını ilan etti.

Oy pusulasındaki diğer tek seçenek olan "mevcut" seçeneği için ise 18 eyalette toplam 52 delege oy kullandı.

Başkan Yardımcısı Harris, Başkan Joe Biden'ın 21 Temmuz'da yarıştan çekilme kararının ardından partinin son başvuru tarihine kadar başka hiçbir adayın kalifiye olamaması üzerine oy almaya hak kazanan tek aday oldu.

Ekonomi

Biden yerine kendisi görevde olsaydı her şeyin farklı olacağını öne süren eski Başkan Trump, "Enflasyonunuz olmazdı. Enflasyon olmazdı çünkü enflasyona onların kötü enerji sorunları neden oldu. Şimdi Trump yöntemine geri döndüler çünkü oya ihtiyaçları var. Şimdi sondaj yapıyorlar çünkü benzinin varili 7, 8, 9 dolara çıktığı için geri dönmek zorunda kaldılar" dedi.

Ancak Trump 2020'de yeniden seçilmiş olsaydı, en azından bir miktar enflasyon olması kaçınılmazdı çünkü o dönemde enflasyona neden olan faktörlerin çoğu herhangi bir başkanın kontrolü dışındaydı.

Eve kapanan Amerikalılar’ın egzersiz bisikletleri ve ev ofis mobilyaları gibi ürünlere yönelik harcamalarını arttırması ve tedarik zincirlerini alt üst etmesinin ardından 2021'de fiyatlar yükseldi.

Örneğin, Amerikalı otomobil şirketleri yeterince yarı iletken bulamayınca üretimi keskin bir şekilde azaltmak zorunda kaldı ve bu da yeni ve kullanılmış otomobil fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Ayrıca, Rusya'nın 24 Şubat 2022 Ukrayna'yı işgal etmesi de Ukrayna'nın buğday ihracatının sekteye uğraması ve birçok ülkenin Rus petrol ve gazını boykot etmesi nedeniyle dünya genelinde gaz ve gıda fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Birçok ekonomist, Biden'ın Mart 2021'de onaylanan ve çoğu Amerikalı’ya 1400 dolarlık teşvik çeki sağlayan 1,9 trilyon dolarlık mali destek paketinin talebi artırarak enflasyonu körüklediğini söylüyor. Ancak tek başına enflasyona neden olmadı. Trump da Aralık 2020'de imzaladığı pakette yer alan 600 dolarlık çek yerine 2000 dolarlık teşvik çekini desteklemişti.

Sınırda göç

Trump’ın iddiasına göre, "Biden-Harris yönetimi sırasında sınırdan 20 milyon insan geçti. 20 milyon insan ve bu sayı çok daha fazla olabilir. Kimse gerçeğin ne olduğunu bilmiyor."

Trump'ın kaynak göstermeksizin ortaya attığı 20 milyon rakamının dayanağı yok.

ABD Gümrük ve Sınır Muhafaza (CBP), Ocak 2021'den Haziran 2024'e kadar Meksika'dan yasadışı geçişler nedeniyle 8,2 milyon tutuklama olduğunu bildiriyor. Bu, kişi sayısını değil, tutuklama sayısını yansıtıyor.

Pandemi dönemindeki sığınma kısıtlamaları altında, birçok insan, ABD’de kalmayı başarana kadar birden fazla geçiş yaptı çünkü Meksika'ya geri gönderilmenin yasal bir sonucu yoktu. Dolayısıyla kişi sayısı burada verilen resmi tutuklama sayısından daha düşük.

CBP ayrıca, Ocak 2021'den Haziran 2024'e kadar Meksika ile resmi kara geçişlerinde, sığınma talebinde bulunmak için çevrimiçi randevu sistemi CBP One kapsamında göçmenleri 1,1 milyon kez durdurduğunu söylüyor.

ABD makamları ayrıca Küba, Haiti, Nikaragua ve Venezuela'dan gelen yaklaşık 500 bin göçmeni, mali sponsorları olması ve bir havaalanına ulaşmaları şartlarını yerine getirdikleri için, başkanlık yetkisi kapsamında kabul etti.

Toplamda bu, yaklaşık 8,7 milyon vaka anlamına geliyor. Yine, bazılarının birden fazla vakası olması nedeniyle, kişi sayısı 8,7 milyondan daha düşük.

Sınır Devriyesi’ne göre "kaçaklar" olarak bilinen ve yakalanmaktan kaçan, bilinmeyen sayıda insan var. Sınır Devriyesi kaç kişi olduklarını tahmin ediyor ancak bu sayıyı yayınlamıyor.

Trump konuşmasında Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile ilgili, "kesinlikle sınır çarıydı ve son birkaç haftadır aniden artık sınır çarı değil" dedi.

Harris, Orta Amerika'daki göçün "temel nedenlerini" ele almak üzere atanmış bir yetkili. Bu göç, kendini ABD'ye yasadışı geçişlerde göstermekte, ancak Harris sınıra atanmadı.

New York davaları

Trump, "New York davaları tamamen Adalet Bakanlığı'nın kontrolü altında" iddiasında bulundu.

Trump, bu ifadesinde, New York'ta kendisine karşı açılan iki davadan bahsediyordu; bunlardan biri hukuk, diğeri ceza davası. Ancak her ikisinin de ABD Adalet Bakanlığı ile bir ilgisi yok.

Hukuk davası, New York Başsavcısı Letitia James tarafından açılan bir dava ile başlatılmıştı. Bu davada Trump, kendisini şöhrete ve Beyaz Saray'a taşıyan emlak imparatorluğunu kurarken serveti hakkında yıllarca yalan söylediği gerekçesiyle Şubat ayında 454 milyon dolar ceza ödemeye mahkum edildi.

Ceza davasını ise eyalet düzeyinde bir savcı olan Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg açmıştı. Söz konusu davada, Mayıs ayında bir jüri Trump'ı, seks yaptıklarını söyleyen bir yetişkin film oyuncusuna sus payı ödeyerek 2016 seçimlerini yasadışı yollardan etkileme planından 34 suçtan suçlu buldu.