İçişleri Bakanlığı'nın Türkiye’de 2020’nin ilk beş ayında kadına karşı şiddette düşüş yaşandığı açıklamasına karşın, kadın hakları örgütleriyse şiddet vakalarında artışın yanı sıra devletin yardımına erişimde de sıkıntı olduğunu bildirdi.
Bakanlık, 1 Haziran itibariyle “aile içi ve kadına yönelik şiddeti sonlandırmak için alınan tedbirler sonuç vermeye başladı” yönünde açıklama yaptı. İçişleri Bakanlığı’nın bu açıklamasında, 1 Ocak – 31 Mayıs döneminde kadın cinayetlerinde 2019 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 35 oranında düşüş yaşandığı ifade edildi. Açıklamada, 2020’nin ilk beş ayında 6284 sayılı kanun kapsamındaki olaylar incelendiğinde, “Geçen yılın 5 aylık döneminde 140 kadın hayatını kaybederken, bu yılın aynı döneminde 91 kadın hayatını kaybetti” bilgisi verildi. 1 Ocak – 20 Mayıs tarihlerinde 88 bin 491 “kadına şiddet olayı” yaşandığı açıklanarak, “Bu kapsamda 2019’un bei ayında şiddet uygulayanlara yönelik 161 bin 30 önleyici tedbir kararı verilirken, bu yılın aynı döneminde bu karar yüzde 59 artarak 256 bin 460 oldu. Yine şiddet mağdurlarına yönelik 2019 yılının 5 ayında 19 bin 562 koruyucu tedbir kararı verilirken, 2020 yılının aynı döneminde yüzde 70‘lik artışla 33 bin 351 tedbir kararı verildi” denildi.
İçişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, “Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip Corona virüsü salgını döneminde aile içi ve kadına yönelik şiddet olaylarında dünya genelinde bir artış olduğu gözlemlendi. Ancak bu artış Türkiye’de yaşanmadı” ifadesine yer verildi.
“Cinayet sayısında ve şüpheli ölümler de artış var”
Türkiye’de kadın cinayetleri konusunda veri tabanı oluşturarak, hak arama eylemlerine imza atan ve dava süreçlerini yakından izleyen Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu ise, İçişleri Bakanlığı’nın açıklamasına karşın 1 Ocak – 31 Mayıs döneminde 91 değil 120 kadın cinayeti tespit etti. Platform, 1 Haziran’dan itibaren 2020’nin ilk beş aylık döneminde kadın hak örgütlerince belirlenmiş 120 kadın cinayeti vakası bulunmasına karşın neden bakanlıkça 29 cinayet eksik açıklama yapıldığını sorguluyor. Platform, ilk beş ayda 66 şüpheli kadın ölümü yaşandığını ve bunlardan bazıları için “intihar” diye adli raporlar hazırlanmasına rağmen şüpheli erkek failler bulunduğunu belirtiyor. Platform, sosyal medyada İçişleri Bakanlığı’na “Farkı açıklayın, kadın cinayetlerini gizliyor musunuz? Pandemide artan şüpheli ölümleri aydınlatın” diye sesleniyor.
Kadın hakları örgütleri, özellikle medyaya yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerini izleyen Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na ve kendilerine ulaşan ihbarlar itibariyle de İçişleri Bakanlığı’nın elindeki verileri “yetersiz” olarak nitelendiriyor. Özellikle de bakanlıkça Türkiye’de Corona virüsü salgınında dünyadaki örneklerin aksine şiddette azalma yaşandığı iddiasına karşı çıkıyor. Kadın hakları örgütleri, İçişleri Bakanlığı’na, şüpheli olduğu aile, arkadaş, komşu gibi kişilerce ihbar edilmiş kadın ölümlerini de araştırması çağrısı yapıyor.
Türkiye’de sadece kadına yönelik şiddetle ilgili ihbarları değerlendirecek bir acil yardım hattı bulunmadığını vurgulayan kadın hakları örgütleri, özellikle de Corona virüsü salgını günlerinde diğer sosyal taleplerdeki artışlar nedeniyle kadınlar için yardıma erişimde ciddi sıkıntı yaşandığını kaydediyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın Alo 183 yardım hattıyla yaşlılar, sosyal güvenlik, engelliler gibi pek çok başlıkla ilgili soruları yanıtlamayı hedeflemesi dolayısıyla kadınlar açısından yardım almakta sorun yaşandığı vurgulanıyor.
Güllü: Karantinada ihbarlar devlete ulaşamayınca örgütlere ulaşmaya çalıştı
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü de, Corona virüsü salgınında kadına yönelik şiddette azalma eğilimi görülmediği görüşünde. Güllü, “İstanbul Sözleşmesi uyarınca devletin yükümlülüğü olmasına rağmen maalesef Türkiye’de sadece kadına yönelik şiddetle ilgili resmi bir acil yardım hattı bulunmuyor. Bu dönemde Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar bakanlığına bağlı Alo 183’nın kapasitesinin yetersiz kaldığı bilinmektedir. Biz ise karantina döneminde kadınlar için yardım hattı hizmeti sunarak, bizlere ulaşan başvurulara ilişkin tüm bilgileri hem İçişleri Bakanlığı’yla hem de Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’yla paylaşıyoruz. Acil vakalarda gerekli şekilde Emniyet’e acilen bilgi veriyoruz” dedi.
Corona salgınına karşı karantina döneminde kendilerince aralıksız yardım hattı hizmeti sunulduğunu açıklayan Güllü, 10 Mart’tan itibaren Türkiye’nin her yerinden aranabilecek 0.212.656 96 96 – 0.549.656 96 96 numaralarıyla 7 gün 24 saat yardım çağrısı almak üzere 5 uzman personel ile yardım taleplerine yanıt vermeye çalıştıklarını anlattı.
Güllü’nün VOA Türkçe’yle paylaştığı verilere göre; bu yardım hattına 2020 yılının Mart ayında 919 başvuru geldi. Bu başvuruculardan 25’i hukuki destek ve 60’ı sığınma evi talebinde bulundu. Bu başvurular içerisinde 48 acil vaka tespit edilirken, başvuruculardan 578’i fiziksel şiddet ve 80’i psikolojik şiddet durumunu paylaştı.
Bu yılın Nisan ayında yardım hattına 902 başvuru olurken, bunlardan 45’i acil vaka olarak kayda geçti. Başvurulardan 651’i fiziksel şiddet ihbarını aktardı.
Mayıs ayında da yardım hattına 693 başvuru ulaştı ve aile içi şiddet vakası olarak 274 kayıt oluştu. Acil vaka sayısı ise 35 olarak not edildi.
“Covid-19 salgınında yardım arayışı arttı” görüşü paylaşılıyor
Türkiye’nin 11 Mart’ta ilk Corona virüsü vakasını açıklamasıyla pandemi dönemine girdiği son üç aylık süreçte, sadece Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu’nun yardım hattına 2 bin 514 ihbar ulaşmış görünüyor.
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Güllü, “Bu süreçte, İçişleri Bakanlığı, kadına şiddette bir azalma olduğunu söylese de Covid-19 salgını döneminde artış yaşandı. Mesele özünde İstanbul Sözleşmesi uyarınca kadınlar açısından özel yardım alabilecekleri devlet mekanizması olmamasından kaynaklanıyor. İçişleri Bakanlığı’nın, meselenin özündeki bu aksamayı algılamaktan imtina etmesi ise konuyu detayına irdelememesinden kaynaklanıyor. Mart ayında elimizdeki veriler gösteriyor ki şiddet mağdurları, Alo 183, Alo 112 (Sağlık Bakanlığı Acil Yardım Hattı) ve Alo 155 (Emniyet Genel Müdürlüğü’nün hattı) hatlarına ulaşamadılar. Mağduriyetlerini anlamak için devletin hatlarına ulaşamayınca bizlere yöneldiler, bizler de kendi imkanlarımızla onlara gerekli desteği sağladık. Ne yazık ki açılmayan telefonlar dolayısıyla şiddet azaldı kararına varıldı. Oysa ne kadına şiddet ne de kadın cinayetleri salgın döneminde azalmadı” diye konuştu.
Kadın Cinayetlerini Aydınlatalım Platformu’nun verilerine göreyse, Platform’a Mayıs ayında 32 ilden 199 başvuru ulaştı ve bu durum Nisan’a kıyasla yüzde 78 oranında artış olarak not edildi. Başvuru sahibi kadınlardan yüzde 26’sı, şikayeti ilettikleri şiddet durumuyla ilgili kamu görevlilerinden yanıt alamadıklarını ifade etti. Platform, “Salgın nedeniyle evde kalınan Mart, Nisan ve Mayıs aylarında bize yapılan başvuruların arttığını gözlemlemekteyiz” değerlendirmesini yaptı.