3 milyar 800 milyon kilovat saat elektrik üretmesi planlanan Ilısu Barajı, Güneydoğu Anadolu’nun ekonomisini canlandırmayı amaçlıyor. Ancak baraj projesi, hükümetle çevreciler arasında, Avrupa ülkelerini de içine çeken bir tartışmaya neden oluyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin en uzun ve en tartışmalı inşaat projelerinden birini bitirme sözü verdi.
Dicle üzerine kurulacak Ilısu Barajı, elektrik üreteceği gibi Türkiye’nin en yoksul bölgesinin topraklarını sulayacak. Baraj projesi Türkiye’de beş başbakan eskitti. Uzmanlara göre Başbakan Erdoğan, işleri rayına koyan güçlü bir lider imajı vermeye çalışıyor. Çevrecilerse baraj inşaatına karşı yıllardır kampanya yürütüyor.
Çevrecilerin hazırladığı özel video, Ilısu Barajı’nın 3 bin yıllık Hasankeyf’i sular altında bırakacağını gösteriyor. Baraj aynı zamanda çevredeki 50 bin kişiyi göçe zorlayacak.
Doğa Derneği’nden Güven Eken, Ilısu Barajı’yla ilgili tartışmaların, gelecekteki hidroelektrik santral projelerinin kaderini belirleyeceğini söylüyor.
Eken, barajın, Dicle nehrinin 400 kilometrelik bölümünde ekosistemi sular altında bırakacağını ve bölgede su döngüsünü tamamen değiştireceğini savunuyor. Tarihi Hasankeyf kentinin de sular altında kalacağını hatırlatan Güven Eken, önceki barajlardan bir sürü ders alındığına, hiçbirinin beklenen ekonomik getiriyi sağlamadığı gibi çevreye çok zarar verdiğini hatırlatıyor.
Türkiye’deki çevreciler, yurtdışından da önemli destek görüyor. Birçok uluslararası mali konsorsiyum, baraja verdikleri desteği geri çekti. Son dört yıl içinde barajın inşaatı üç kez durduruldu.
İstanbul’daki Global Securities adlı komisyonculuk şirketinde görevli ekonomist Emre Yiğit’e göre Ilısu barajı projesi, çok tartışmalı hale geldiği için çok az yatırımcıdan destek görüyor. Yiğit, yine de bu durumun baraj inşaatını durduramayacağını söylüyor.
Emre Yiğit, hükümetin finansman bulmakta zorlanmasına rağmen projeyi bitirmek istediğini belirtiyor.
Uzmanlar, baraj projesinin komşu Irak ve Suriye’yle de sorunlar yarattığına dikkati çekiyor. İki ülke, Dicle nehrinden alacağı suyun azalması nedeniyle baraj inşaatını uluslararası girişimlerde bulunarak önlemeye çalışıyor. Irak ve Suriye, tarımsal sulama ve içme suyu açısından Dicle nehrine bağımlı.
Boğaziçi Üniversitesi’nden Profesör Gün Kut, Güneydoğu Anadolu Projesi’nin uzamasının, komşularla yaşanan su anlaşmazlığını da uzatacağı görüşünde. Kut, “Proje tamamlanırsa, ne kadar su olduğu ve ne kadarının kullanıma açıldığını herkes görecek,” diyor.
Aralarında pop yıldızı Tarkan’ın da bulunduğu birçok sanatçı Ilısu Barajı’na karşı yürütülen çevre kampanyasına katıldı.
Güven Eken, üyesi olduğu Doğa Derneği’nin de katkılarının az olmadığını söylüyor:
“İlk kez bir barajın doğaya ve kültüre olumsuz etkileri tartışılıyor,” diyen Eken, kendisinin de projenin öneminin farkında olduğunu, Türkiye’deki baraj projelerinin kaderinde de önemli etkileri olacağını belirtiyor.
Ilısu Barajı’nın 2013 yılında tamamlanıp hizmete girmesi öngörülüyor. Ancak baraj hizmete açıldıktan sonra bile tartışmaların devam etmesi bekleniyor.
