İran Petrol Satışı Engelinin Kaldırılmasında Israrcı 

İran ve Batılı ülkeler arasında nükleer anlaşmanın yeniden hayata geçirilmesine yönelik müzakerelerin 8’nci turu Avusturya’nın başkenti Viyana’da başladı. İran, müzakerelerde ABD ve müttefiklerinden, ham petrolünü ihraç etmesine izin verilmesi sözü istiyor.

Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın bu yönde yaptığı açıklama, İran'ın 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırma müzakereleri öncesinde, pozisyonunda ısrarcı olduğuna işaret ediyor. Bu ay başındaki müzakerelerde ilerleme sağlamakta güçlük çekilmiş ve Tahran'dan gelen yeni taleplere ilişkin gerilimlerin artması üzerine müzakereler, 27 Aralık’a ertelenmişti.

Tahran'da gazetecilere açıklama yapan Abdullahiyan, İran'ın bu turun yaptırımlardan etkilenen petrol endüstrisine odaklanmasını istediğini söyledi ve "Amaç, İran petrolünün kolayca ve herhangi bir engel olmaksızın satıldığı ve parasının İran'ın banka hesaplarına ulaştığı noktaya ulaşmak" dedi.

Tahran'ın dünya güçleriyle yaptığı dönüm noktası niteliğindeki anlaşma, nükleer programındaki kısıtlamalar karşılığında İran’a yönelik yaptırımların hafifletilmesini sağladı. Ancak 2018'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump, Amerika'yı anlaşmadan çekti ve ekonomisinin can damarı olan petrol sektörü dahil olmak üzere İran'a kapsamlı yaptırımlar uyguladı. İran'ın ham petrol ihracatı düştü ve uluslararası petrol şirketlerinin Tahran'la anlaşmalarını bozmasıyla ülken ekonomisini zayıflattı.

İran'ın "nükleer anlaşma kapsamında tüm ekonomik tavizlerden yararlanabilmek" istediğini söyleyen Abdullahiyan, "Garanti ve yaptırımların kaldırılması onaylanması odaklandığımız konular arasında" dedi.

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin yeni, muhafazakar yönetimi, İran, nükleer ilerlemelerini dizginlemeden önce defalarca tüm ekonomik yaptırımların kaldırılmasını talep etti.

Ayrıca, Pazartesi günü, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, Batı'nın Tahran'dan orijinal anlaşmaya uymanın ötesinde herhangi bir şey talep etmesinin "tahammül edilemez" olacağını söyledi.

İran, Amerika'nın anlaşmadan çekilmesinden bu yana anlaşmanın tüm şartlarını istikrarlı bir şekilde uygulamaktan vazgeçti ve şu anda uranyumu, teknik olarak silah geliştirme seviyesinden bir adım geri bir oran olan yüzde 60 saflıkta zenginleştiriyor. Anlaşmanın engellediği santrifüjlerse hiç olmadığı kadar geliştirildi.

İran, nükleer programının barışçıl olduğu konusunda ısrar ediyor. Ancak ülkenin önemli nükleer adımları, bölgesel rakipleri ve dünya güçlerini alarma geçirdi. Diplomatlar, İran'ın yaptırımları kaldırma sorumluluğunu ABD'ye yükleme konusunda katı bir çizgi sürdürdüğünden anlaşmayı eski haline getirmek için zamanın tükenmekte olduğu konusunda endişeli.

Müzakerelere, İran, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin olmak üzere orijinal nükleer anlaşmanın tüm tarafları katılıyor. İran, diğer imzacılar aracılığıyla temasa geçen Amerikan elçisiyle doğrudan görüşmeyi reddediyor.

Pazartesi günü gazetecilere verdiği demeçte, müzakereleri yürüten Avrupa Birliği diplomatı Enrique Mora'nın İran ile ABD arasında mesajları ve taslakları taşıyacağını söyleyen Hatipzade, "Görüşlerimizi yazılı olarak sunuyoruz ve diyalog Viyana'da dolaylı olarak devam ediyor" dedi.