WASHINGTON —
Kuzey Kore’nin son nükleer denemesi, Batı’yı kaygılandırdı. Batı aynı zamanda İran’ın nükleer emellerinden de kaygı duyuyor. Kuzey Kore’nin denemesi dikkatleri Batı ve Amerika’nın karşı çıkmasına rağmen nükleer programını geliştirmeyi sürdüren İran üzerine de çevirdi.
Kuzey Kore’nin son nükleer denemesi, resmi törenlerle kutlandı.
Ancak deneme dünya çapında kınamalara yol açarken bunun Kuzey Kore’nin kuvvet gösterisiyle sınırlı kalmadığı gerçeği de vurgulandı.
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry şöyle konuştu: “Bu sadece nükleer silahların yayılmasıyla ilgili değil. İran’la da ilgili. Çünkü bunlar birbiriyle ilişkili.”
Uzmanlar sadece sert sözlerin İran’ı etkilemeyeceği görüşünde. Tahran’ın bundan sonra ne yapacağı Kuzey Kore’ye söylenen benzer lafların nasıl somut biçimde destekleneceğine bağlı.
Georgetown Üniversitesi’nden konuk profesör Raymond Tanter’in görüşü şöyle: “İran’ın nükleer bomba edinmesini istemiyorsanız Kuzey Kore’ye karşı da sert tutum izlemeniz gerekir.”
Eskiden Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapan Raymond Tanter şimdiye kadar Batı’nın tutumunun yeterince sert olmadığını söylüyor: “Kuzey Kore’nin küçük bombalarla üç nükleer deneme ayrıca füze denemeleri de yapmasına izin verirseniz, İran bundan nükleer silahlı Kuzey Kore’ye birşey olmadı mesajı alır ve bomba edinmekten korkmaz.”
İran ve Kuzey Kore’nin birbirlerine yardım ettiklerini gösteren işaretler var. İki ülke geçen yıl bir dizi bilimsel projede işbirliği anlaşmsı imzaladı.
Bu tür bir işbirliği yıllardan beri Washington’da kaygı yaratan bir konu. Bazı uzmanlar İran’ın uranyum zenginleştirme uzmanlığını Kuzey Kore’nin daha üstün füze teknolojisiyle takas ettiği uyarısında bulunuyor.
Bu tür bir işbirliği stratejisinin çeşitli riskleri de var. Brookings Enstitüsü uzmanı Michael O’Hanlon şunları söylüyor: “İran’da nükleer tesislerin yerlerini belirlemek kolay. Bunlara karşı sınırlı bir operasyonla saldırı düzenlenebilir.”
İran sürekli olarak nükleer programının sadece sivil amaçlı olduğunu savunuyor.
Başkan Barack Obama Birliğin Durumu konuşmasında Tahran’a daha fazla ilerleme izni verilmeyeceği uyarısında bulundu: “Nükleer silah edinmelerini önlemek için gerekli olan herşeyi yapacağız.”
Bunun nasıl yapılacağı bu ay sonunda Batı’yla İran arasında yapılması beklenen görüşmelerin sonucuna bağlı olacak.
Kuzey Kore’nin son nükleer denemesi, resmi törenlerle kutlandı.
Ancak deneme dünya çapında kınamalara yol açarken bunun Kuzey Kore’nin kuvvet gösterisiyle sınırlı kalmadığı gerçeği de vurgulandı.
Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry şöyle konuştu: “Bu sadece nükleer silahların yayılmasıyla ilgili değil. İran’la da ilgili. Çünkü bunlar birbiriyle ilişkili.”
Uzmanlar sadece sert sözlerin İran’ı etkilemeyeceği görüşünde. Tahran’ın bundan sonra ne yapacağı Kuzey Kore’ye söylenen benzer lafların nasıl somut biçimde destekleneceğine bağlı.
Georgetown Üniversitesi’nden konuk profesör Raymond Tanter’in görüşü şöyle: “İran’ın nükleer bomba edinmesini istemiyorsanız Kuzey Kore’ye karşı da sert tutum izlemeniz gerekir.”
Eskiden Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapan Raymond Tanter şimdiye kadar Batı’nın tutumunun yeterince sert olmadığını söylüyor: “Kuzey Kore’nin küçük bombalarla üç nükleer deneme ayrıca füze denemeleri de yapmasına izin verirseniz, İran bundan nükleer silahlı Kuzey Kore’ye birşey olmadı mesajı alır ve bomba edinmekten korkmaz.”
İran ve Kuzey Kore’nin birbirlerine yardım ettiklerini gösteren işaretler var. İki ülke geçen yıl bir dizi bilimsel projede işbirliği anlaşmsı imzaladı.
Bu tür bir işbirliği yıllardan beri Washington’da kaygı yaratan bir konu. Bazı uzmanlar İran’ın uranyum zenginleştirme uzmanlığını Kuzey Kore’nin daha üstün füze teknolojisiyle takas ettiği uyarısında bulunuyor.
Bu tür bir işbirliği stratejisinin çeşitli riskleri de var. Brookings Enstitüsü uzmanı Michael O’Hanlon şunları söylüyor: “İran’da nükleer tesislerin yerlerini belirlemek kolay. Bunlara karşı sınırlı bir operasyonla saldırı düzenlenebilir.”
İran sürekli olarak nükleer programının sadece sivil amaçlı olduğunu savunuyor.
Başkan Barack Obama Birliğin Durumu konuşmasında Tahran’a daha fazla ilerleme izni verilmeyeceği uyarısında bulundu: “Nükleer silah edinmelerini önlemek için gerekli olan herşeyi yapacağız.”
Bunun nasıl yapılacağı bu ay sonunda Batı’yla İran arasında yapılması beklenen görüşmelerin sonucuna bağlı olacak.