Rusya'nın ev sahipliğinde toplanan BRICS zirvesi, küresel finans aktörlerinin Washington'da biraraya geldiği, Ortadoğu'nun yanısıra Ukrayna’da savaşın devam ettiği, Çin ekonomisindeki gerileme ile ABD başkanlık seçiminin yeni ticaret savaşlarını tetikleyebileceği endişelerinin yaşandığı bir ortamda gerçekleşiyor.
Türkiye’nin BRICS üyeliği tartışılırken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yarın zirveye katılması ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’le görüşmesi bekleniyor.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve diğer dünya liderleri, Kremlin'in Batı'nın küresel ilişkilerdeki nüfuzuna karşı bir buluşma noktası haline getirmeyi umduğu gelişmekte olan ekonomilerden oluşan BRICS zirvesi için Salı günü Rusya'nın Kazan kentine geldi.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'e göre 24 Ekim'e kadar sürecek zirve, ABD'nin Ukrayna'daki eylemleri nedeniyle Rusya'yı tecrit etme çabalarının başarısız olduğunu göstermek için bir yol sunuyor.
Kremlin dış ilişkiler danışmanı Yuri Ushakov, 36 ülkenin katıldığı ve 20'den fazlasının devlet başkanlarıyla temsil edildiği toplantıyı Rusya'nın “bugüne kadar düzenlediği en büyük dış politika etkinliği” olarak nitelendirdi.
Gözlemciler, BRICS zirvesini Kremlin'in Batı ile gerilimin tırmandığı bir dönemde Küresel Güney'den destek alma ve ekonomik ve finansal bağları genişletme çabalarının bir parçası olarak görüyor.
Önerilen projeler arasında, küresel ödeme ağı SWIFT'e alternatif sunacak ve Moskova'nın Batı yaptırımlarını atlatmasına ve ortaklarıyla ticaret yapmasına olanak tanıyacak yeni bir ödeme sisteminin oluşturulması da yer alıyor.
22 Ekim 2024 - BRICS liderleri, gayri resmi akşam yemeği öncesinde bir konsere katıldı.
Zirve kapsamında yaklaşık 20 ikili görüşme gerçekleştirecek olan Putin; Salı günü Xi, Modi ve Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa ile biraraya geldi.
Xi ve Putin, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden haftalar önce “sınırsız” bir ortaklık ilan etmişlerdi. İkili bu yıl Mayıs ayında Pekin'de ve Temmuz ayında Kazakistan'da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde olmak üzere iki kez biraraya geldi.
Putin, Xi ile görüşmesinde, Moskova ve Pekin arasındaki ilişkileri “dünya arenasındaki ana istikrar etkenlerinden biri” olarak tanımladı. Putin, “Küresel istikrar ve adil bir dünya düzeni için tüm çok taraflı forumlarda eşgüdümü genişletme” sözü verdi.
22 Ekim 2024 - Çin Cumhurbaşkanı Xi ve Rusya Cumhurbaşkanı Putin, Kazan'da düzenlenen “hoşgeldiniz” töreninde birarada.
“Yüzyıllardır görülmemiş tektonik dönüşümlerin ortasında ciddi değişimler ve çalkantılar yaşanıyor” diyen Xi ise Rusya-Çin ilişkilerinin “eşi benzeri görülmemiş karaktere sahip olduğunu” belirtti.
Modi: “Ukrayna'da barış istiyorum”
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, BRICS zirvesi öncesinde Putin'e Ukrayna'da barış istediğini ve Yeni Delhi'nin Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en kanlı çatışmayı sona erdirecek bir ateşkesin sağlanmasına yardımcı olmaya hazır olduğunu söyledi.
BRICS zirvesi davetini kabul eden Modi'ye teşekkür eden Putin, Rusya ile Hindistan'ın “ayrıcalıklı bir stratejik ortaklığı” paylaştığını kaydetti.
Putin'e “güçlü dostluğu” için teşekkür eden Modi, artan işbirliğini ve BRICS'in gelişimini överken Hindistan'ın Ukrayna'daki çatışmanın barışçı bir şekilde sona erdirilmesi gerektiğini düşündüğünü söyledi.
22 Ekim 2024 - Rusya Cumhurbaşkanı Putin, Hindistan Başbakanı Modi'yi karşıladı.
Modi, “Rusya ve Ukrayna arasında devam eden çatışma konusunda sürekli temas halindeyiz. Sorunların sadece barışçı yollarla çözülmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.
“Barış ve istikrarın bir an önce sağlanmasına tam destek veriyoruz. Tüm çabalarımızda insanlığa öncelik veriyoruz. Hindistan önümüzdeki dönemde mümkün olan her türlü desteği sağlamaya hazır” diyen Modi, Putin'le bu konuları görüşeceğini sözlerine ekledi.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa ile görüşmesi sırasındaysa Putin, “adil, çok kutuplu bir küresel düzen” için ortak çabalarını vurguladı ve BRICS üyelerinin “yeni bir bağımsız ödeme sistemi” oluşturma çabalarından özellikle bahsetti.
Putin'in Perşembe günü ayrıca iki yılı aşkın bir süredir Rusya'ya ilk ziyaretini gerçekleştirecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile de biraraya gelmesi bekleniyor. Guterres Rusya'nın Ukrayna'daki eylemlerini defalarca eleştirmişti.
BRICS ülkeleri küresel ekonominin yüzde 35'ine sahip
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın İngilizce baş harflerinden oluşan BRICS birliği ülkeleri, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 45'ini ve küresel ekonominin yüzde 35'ini oluşturuyor. Bu ülkeler, dünyadaki ham petrolün üçte birinden fazlasını üretiyor.
Suudi Arabistan'ın da gruba katılması halinde BRICS ülkeleri, küresel ham petrolün yaklaşık yüzde 43'ünü üretecek.
İlgili Haberler Türkiye’nin BRICS üyeliği başvurusu “ikili oynama” olarak değerlendiriliyorUkrayna'nın doğusunda sekiz yıl süren çatışmaların ardından 2022'de Ukrayna'ya asker gönderme emri veren Putin, BRICS muhabirlerinin yönelttiği Ukrayna'da ateşkes ihtimaliyle ilgili sorulara yanıt verdi.
Putin, Moskova'nın Doğu Ukrayna'da kendi kontrolündeki dört bölgeyi takas etmeyeceğini ve Avrupa'da uzun vadeli güvenlik çıkarlarının dikkate alınmasını istediğini söyledi.
Reuters haber ajansına bilgi veren iki Rus kaynak, Moskova'da olası bir ateşkes anlaşmasına dair konuşmaların arttığını ancak henüz somut bir şey olmadığını ve dünyanın 5 Kasım'da ABD'de yapılacak başkanlık seçimlerinin sonucunu beklediğini dile getirdi.
Rusya, 2014 yılında tek taraflı ilhak ettiği Kırım da dahil olmak üzere Ukrayna'nın yaklaşık beşte birini, Donetsk ve Luhansk bölgelerini kapsayan kömür ve çelik bölgesi Donbas'ın yaklaşık yüzde 80'ini ve Zaporijya ve Herson bölgelerinin ise yüzde 70'inden fazlasını kontrol ediyor.
Zirve öncesi BAE ile görüşme
Putin, Batı'nın artık Rusya'nın galip geleceğini anladığını ancak Nisan 2022'de İstanbul'da varılan taslak ateşkes anlaşması temelinde görüşmelere açık olduğunu da söyledi.
BRICS zirvesi öncesinde Vladimir Putin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid El Nahyan ile Moskova dışındaki Novo-Ogaryovo konutunda dün gece yarısına kadar görüştü.
Putin görüşmede hem Şeyh Muhammed'i, hem de Kazan'daki zirveye katılmayacak olan Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Salman'ı Ukrayna konusundaki arabuluculuk çabalarından dolayı övdü.
Şeyh Muhammed Putin'e, “Sizi temin ederim ki bu yönde çalışmaya devam edeceğiz. Her iki tarafın da çıkarları doğrultusunda krizleri çözmek için her türlü çabayı göstermeye hazırız” dedi.
Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva, evinde geçirdiği ve küçük bir beyin kanamasına neden olan kafa travmasının ardından uzun mesafeli uçuşlardan geçici olarak kaçınması yönündeki tıbbi tavsiye üzerine Rusya seyahatini iptal etti.
BRIC’in kısaltması 2001 yılında dönemin Goldman Sachs baş ekonomisti Jim O'Neill tarafından Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in bu yüzyıldaki büyüme potansiyelinin altını çizen bir araştırma makalesinde ortaya atılmıştı.
Rusya, Hindistan ve Çin resmi bir şekilde biraraya gelmeye başladı ve sonunda Brezilya, ardından Güney Afrika, Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri de eklendi. Suudi Arabistan ise birliğe henüz resmi olarak katılmadı.
Türkiye, BRICS üyesi olacak mı?
Kremlin’den üst düzey bir yetkilinin önceki ay Türkiye’nin BRICS’e resmi üyelik başvurusunda bulunduğunu söylemesinin ardından Ankara'dan, bu konuda resmi bir başvuru yapılıp yapılmadığına dair bir açıklama gelmedi.
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik 3 Eylül'de yaptığı bir açıklamada konuyla ilgili soruya, "BRICS'e üye olmak istediğimizi zaten Sayın Cumhurbaşkanımız çeşitli defalarda ifade etti. Bu konudaki talebimiz açıktır, bu süreç işlemektedir. Ama bununla ilgili somut bir gelişme yoktur” yanıtını vermişti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da 19 Eylül'de katıldığı bir yayında, Türkiye'nin BRICS üyeliğiyle ilgilendiğini teyit ederek, "(BRICS üyeliği) Avrupa Birliği ile bizim ekonomik entegrasyonumuz üyelikle taçlansaydı, belki biz birçok konuda bu türden bir arayış içerisinde olmayacaktık" demişti.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) verilerine göre BRICS'in küresel GSYH'deki payının bu 10 yılın sonunda yüzde 37'ye yükseleceği, Yedi Büyük Batı Ekonomisi Grubu'nun (G7) payının ise bu yıl yüzde 30'dan yaklaşık yüzde 28'e gerileyeceği tahmin ediliyor.
Rusya, BRICS ülkelerini uluslararası ödemeler için Batı yaptırımlarına karşı bağışıklığı olan alternatif bir platform oluşturmaya ikna etmeye çalışıyor. Ancak BRICS içinde bölünmeler de mevcut. Rus petrolünün en büyük alıcıları olan Çin ile Hindistan arasında ve Arap ülkeleri ile İran arasında fikir ayrılıkları ve çekişmeler bulunuyor.