Mısır Somali’ye silah gönderirken, bu yardımın Somali ile Etiyopya arasındaki gerginliği derinleştirmesinden endişe ediliyor.
Reuters haber ajansına bilgi veren diplomatik kaynaklar ve Somali hükümet kaynakları, Mısır'ın kırk yılı aşkın süredir Somali'ye yaptığı ilk askeri yardımın Salı günü teslim edildiğini açıkladı.
Mısır ve Somali, Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesi ile anlaşma imzalamasının ardından bu yıl birbirine daha da yaklaştı.
Mogadişu Hükümeti anlaşmayı egemenliğine yönelik bir saldırı olarak nitelendirdi ve gerekli tüm yollarla engelleyeceğini söyledi.
Addis Ababa'nın Nil Nehri'nin kaynak suları üzerinde büyük bir baraj inşa etmesi nedeniyle Etiyopya ile yıllardır anlaşmazlık yaşayan Mısır, Somaliland anlaşmasını kınadı. Bu ayın başlarında Mogadişu ile bir güvenlik anlaşması imzaladı ve Somali'deki yeni bir barışı koruma misyonuna asker göndermeyi teklif etti.
Somali daha önce, anlaşmanın iptal edilmemesi halinde, barışı koruma misyonunun bir parçası olarak ve El Şebab militanlarıyla savaşmak için ikili anlaşmalar kapsamında orada bulunan Etiyopya'nın yaklaşık 10 bin askerini kovmakla tehdit etmişti.
Reuters'e konuşan iki diplomat ve üst düzey bir Somalili yetkili, Mısır'a ait iki askeri uçağın Salı sabahı silah ve mühimmatla birlikte Mogadişu Havaalanı’na ulaştığını söyledi.
Sosyal medyada paylaşılan ve Reuters tarafından doğrulanan videoda, uçakların havaalanı pistinde olduğu görülüyor.
Diplomatlardan biri Somali'nin Mısır'dan silah ithal ederek ve Etiyopya'yı kışkırtarak “ateşle oynadığını” söyledi. Somali ve Mısır dışişleri bakanlıkları ise yorum taleplerine yanıt vermedi.
Mısır'ın Somali'de gelecek yıl başlatılacak yeni bir barışı koruma misyonuna asker katkısında bulunma teklifi, bu ayın başlarındaki Afrika Birliği bildirisiyle duyurulmuştu. Kahire konuyla ilgili olarak kamuoyu önünde yorum yapmadı.
Sahan Araştırma isimli düşünce kuruluşundan analist Rashid Abdi, “Mısır Etiyopya sınırı boyunca asker konuşlandırırsa, bu ikisini doğrudan karşı karşıya getirebilir. Doğrudan bir silahlı savaş tehdidi düşük, ancak bir vekalet çatışması mümkün” dedi.
Etiyopya Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, ülkenin “diğer aktörler bölgeyi istikrarsızlaştırmak için önlemler alırken boş duramayacağını” belirterek, Somali ile farklılıkları çözme tartışmaları da dahil olmak üzere, Somali ve bölge için barış ve güvenliği teşvik etmek için çalıştığını söyledi.
Bakanlık, “Somali Hükümeti barış için bu çabaları sürdürmek yerine, bölgeyi istikrarsızlaştırmayı amaçlayan dış aktörlerle işbirliği yapıyor” dedi.
Türkiye, Somali ve Etiyopya arasında Temmuz’dan bu yana henüz sonuçlandırılmamış olan Somaliland Anlaşması konusunda görüşmelere ev sahipliği yapıyor. Görüşmelerin üçüncü turunun gelecek ay yapılması bekleniyor.
Kara ile çevrili Etiyopya, denize erişime ihtiyacı olduğunu söylüyor. Mogadişu ise 30 yılı aşkın süredir fiili özerkliğe sahip olmasına rağmen uluslararası tanınırlık elde edemeyen Somaliland'ın Somali'nin bir parçası olduğunda ısrar ediyor.
Somali ve Etiyopya arasındaki sorun, Etiyopya’nın 1 Ocak 2024’te, Somali’den 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden ancak uluslararası toplum tarafından tanınmayan Somaliland ile denize ulaşım ve liman kullanımını içeren 50 yıllık bir anlaşma imzalaması ile başladı.
Eritre’nin fiili olarak 1991 yılında bağımsızlığını kazanmasından bu yana Kızıldeniz’e erişimi kalmayan Etiyopya, deniz yoluyla ticaretini canlandırmak için yaptığı anlaşma karşılığında Somaliland’i tanıyan ilk ülke olma sözünü verdi.
Somali’nin büyük tepkisini çeken bu gelişme, uluslararası toplum tarafından da kabul görmedi. Etiyopya ve Somali arasında gerilim arttı, taraflar birbirlerini askeri güç kullanmakla tehdit etti.