Başkan Barack Obama, Amerika’nın Avrupa’ya uzun vadeli desteğini sürdüreceği sözünü verdi ve NATO ittifakıyla Avrupa arasında birlik çağrısında bulundu.
Obama Polonya’daki NATO zirvesinin kapanışında konuştu. Amerikalı yetkililer, Soğuk Savaş’ın sonundan bu yana Varşova’daki zirveyi, ittifakın en kritik toplantısı diye niteliyor.
Yetkililere göre son NATO zirvesi, ittifakın dikkatini “karşılıklı güvence” politikasından “caydırma politikasına” değiştirmiş durumda. Başkan Obama, zirvenin başlında Amerika’nın Polonya’ya bin asker göndereceğini açıklamıştı. Bunun en azından Rusya tehdidine karşı sembolik de olsa caydırıcı etkisi olacağına inanılıyor.
NATO üyeleri ayrıca Baltık devletleri, Estonya, Letonya ve Litvanya’ya da takviye birlikler gönderme kararı aldı. İttifak Soğuk Savaş’ın sonundan bu yana ilk kez bu denli büyük bir asker sevkiyatı yapıyor.
Eski Sovyet cumhuriyeti olan Baltık devletleri son dönemde artan Rusya tehdidine maruz kalmış durumda. Savunma uzmanları Rusya’nın bu ülkeleri en fazla 60 saat içinde tamamen işgal edebileceği görüşüne sahip.
Rusya, NATO’nun bölgedeki sevkiyatını çok kez kınadı. Bununla birlikte Kremlin bölgedeki askeri varlığını arttıracağını bildirdi. Moskova, Ukrayna’daki askeri işgalini sonlandıracağı yönünde hiçbir işaret vermiş değil.
Amerika’nın Sesi Sırpça Bölümü’ne demeç veren Senatör Ben Cardin, Rusya’ya Ukrayna’daki işgaline son verme çağrısında bulundu. Moskova’yı saldırgan tutumundan dolayı eleştiren Cardin, “Umarız Ruysa’dan uluslararası yükümlülüklerine uyması yönündeki işbirliğini görürüz” diye konuştu.
NATO bu yılın başında Karadağ’ı ittifaka 29’uncu üye olarak davet etmişti. Karadağ’ın üyeliğinin tüm üye ülkelerin yasama organlarınca onaylanması gerekiyor. Senatör Cardin, Amerikan Kongresi’nde Karadağ’ın üyeliğine iki partinin de destek verdiğini söyledi.
NATO’nun Varşova’daki zirvesine katılan Karadağ Savunma Bakanı Milica Pejanoviç-Curisiç, ülkesinin ittifaka üyeliğinin istikrar ve güvenlik amacı taşıdığını söyledi.
Brexit etkisi
İngiltere’nin iki hafta önce yaptığı referandumla Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı alması NATO içinde kaygılara yol açmış durumda. İttifakın birçok üyesi, bu kararın hem AB’nin birliği hem de NATO’nun güvenliğine etkilerinden kaygılı.
Obama NATO zirvesinin kapanışında yaptığı konuşmada, İngiltere ve AB arasında sert duvarlar örülmemesi çağrısında bulundu. İngiltere’nin önümüzdeki haftalarda AB’den ayrılma sürecini birlik yetkilileriyle görüşmesi bekleniyor. AB liderleri Londra’dan süreci derhal tamamlamasını istiyor. Obama konuşmasında Brexit referandumu gerçeğinin artık kabullenilmesi çağrısında bulundu.
Obama Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani'yle
Afganistan’a destek arttırılıyor
NATO’nun iki gün süren Varşova zirvesinde üye ülkelerin liderleri, 2017 ve 2020 yılları arasında Afgan güvenlik kuvvetlerine her yıl 1’er milyar dolar yardım vaadinde bulundu. Amerika’nın da bu ülkeye gönderdiği yardımlarla birlikte Afgan güvenlik kuvvetlerine her yıl 4,5 milyar dolar aktarılacak.
Obama hafta içinde yaptığı açıklamada Afganistan’dan çekilme sürecini yavaşlatacağını bildirmişti. Obama’nın görevinin sona ereceği bu yıl Afganistan’da 8 bin 400 Amerikan askeri bırakılacak.
Varşova zirvesinde anlaşan NATO liderleri, Afganistan’da 2017 yılında toplam olarak 12 bin asker bırakacak.
ABD ve Türk savunma bakanları arasında görüşme
Bu arada Pentagon, Amerika Savunma Bakanı Ash Carter ve Milli Savunma Bakanı Fikri Işık arasında zirve dışında ayrı bir görüşme gerçeklediğini açıkladı.
ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Peter Cook, Carter’ın 28 Haziran’da İstanbul Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen terör saldırısını kınadığını ve terörle mücadelede Türkiye’yle yoğun çalışmayı sürdürme sözü verdiğini bildirdi. Carter, Varşova zirvesinde görüştüğü Işık’a, ABD ve Türk ordularının İncirlik ve diğer bölgelerde “omuz omuza durduğunu” söyledi.
İki bakan ayrıca IŞİD’i yenilgiye uğratma ve bu süreci hızlandırma sürecinde geniş işbirliği çabalarını ele aldı.
Ash Carter ayrıca Türkiye’yi Avrupa ve Ortadoğu’daki uluslararası gerginliklerini azaltma girişimlerinden dolayı övdü. Türkiye bir süre önce Rusya ve İsrail’le ilişkilerini normalleştirmeye başlamıştı.
Carter ve Işık ayrıca, IŞİD’le mücadele konusunda savunma bakanlarının 20-21 Temmuz’da Washington’da düzenlenecek toplantısında da yakın diyalog konusunu ele alacak.