Başkan Barack Obama, Beyaz Saray’da Orta Doğu ülkelerinin liderleriyle ikili görüşmelere başladı.
Obama, Perşembe günü başlayacak barış görüşmeleri öncesi ilk kez İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile biraraya geldi.
Dört İsrailli yerleşimcinin öldürülmesini kınayan Obama bu tür eylemlerin barış görüşmelerini durduramayacağını söyledi.
Netanyahu da olayı kınarken, bu tür saldırları önleyecek güvenlik düzenlemeleri için “açık, verimli ve ciddi” görüşmelere hazır olduğunu söyledi.
Obama, bugün Filistin Lideri Mahmud Abbas, Ürdün Kralı Abdullah ve Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’le de biraraya gelecek.
Dün, Hamas militanları, aralarında hamile bir kadının da bulunduğu dört İsrailli yerleşimciyi öldürdü.
Filistin yönetimi olay sonrasında en az 150 kişiyi gözaltına aldı.
İsrailli yerleşimciler ise, saldırıyı protesto amacıyla Batı Şeria’da yeni konut inşasına başlayacaklarını açıkladılar. Hükümet, yeni konut inşaatları yapılmasına yasak getirmişti. Yasak, 26 Eylül’de sona erecek.
Ancak yerleşimciler, yasağı uzatmaması için uzun süredir İsrail hükümetine baskı yapıyordu. Filistinliler, yeni yerleşim birimleri kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Washington’da yapılacak barış görüşmelerinde Yahudi yerleşim birimlerinin durumu ilk gündem maddeleri arasında yer alıyor.
İsrail başbakanı Benyamin Netanyahu ve Filistin Yönetimi Başkanı Mahmut Abbas, Obama yönetiminin aylardır süren baskısı sonucu doğrudan görüşmeyi kabul etti.
Filistinler, İsrail’in 1967 savaşında ele geçirdiği topraklar üzerinde Doğu Kudüs’ün başkentleri olacağı bir devlet kurmak istiyor.
Netanyahu, Filistin devleti fikrini kabul etmekle bilikte, Doğu Kudüs’ten çekilmek istemiyor ve bazı koşullar öne sürüyor.
Maryland Üniversitesi Profesörü Shibley Telhami, iki devletli çözüm önerisi konusunda acele etmek gerektiği görüşünde: İki devletli çözüm konusunda fazla zaman kalmadığını belirten Profesör Telhami, bunun Obama Yönetimi döneminde gerçekleşmemesi durumunda her şeye yeniden başlamak gerekeceğini belirtiyor.
Yeni barış görüşmeleri için ilk ciddi sınav bu ay sonunda verilecek.
İsrail’in Batı Şeria’da Yahudi yerleşim birimleri inşaatlarını 10 ay dondurma kararı 26 Eylül‘de sona eriyor. Abbas, İsrail bu kararını uzatmazsa görüşmelerin kesileceğini söylüyor.
Netanyahu’nun koalisyon hükümeti içindeki aşırı sağcı partiler, bu karardan dönülmezse hükümeti düşürme tehdidinde bulunuyor.
Washington’daki Yakın Doğu Politikaları Enstitüsünde görevli uzman David Makovsky, görüşmelerin başarısını tehdit eden ilk sorunun Yahudi yerleşim birimleri olduğunu söylüyor. Bunun kısa vadedeki en büyük sorun olduğunu belirten Makovsky, bu sorunun hala çözülmediğini ve Amerika’nın halen bir uzlaşma noktası bulumadığını vurguluyor.
Amerika’nın Orta Doğu özeltemsilcisi George Mitchell, görüşmelerin Washington’daki ilk toplantıdan sonra bölgedeki bir yere taşınacağını söylüyor.
Mitchell, görüşmeler devam ederken Amerika’nın uzlaşıcı fikirler sunma ya da arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu belirtiyor.
Profesör Shibley Telhami, Amerika arabuluculuk yapmazsa İsrail ve Filistinlerin bir anlaşmaya varmaları şansı bulunmadığını savunuyor.
Yeni Amerika Vakfı Orta Doğu projesi direktörü Emcet Atallah, görüşmelerin Amerika’nın bölgedeki gelişmeleri etkileme gücünü gösterecek bir referandum niteliği taşıdığı görüşünde. Atalllah eğer Amerika bu sorunu çözemezse Araplar ve İslam dünyasının Amerika’yı gücünü kaybetmiş bir süper devlet olarak görebileceklerini savunuyor.
Görüşmelere, barış çabalarına karşı çıkan ve Amerika ile birçok ülkenin terörist örgüt olarak gördüğü Hamas katılmıyor.
Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, görüşmelerde yeni engeller çıkmasını beklemekle birlikte tarafları adil ve kalıcı barış hedefi doğrultusunda çalışmayı sürdürmeye çağırıyor.
Clinton görüşmelerde hedefin, bir yıl içinde bir anlaşmaya varmak olduğunu da vurguluyor.