Başkan Obama’nın bütçe tasarısının Kongre’ye ulaşması Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Kongre’yle Beyaz Saray arasında aylar sürebilecek yeni bir krizin başlangıcı olabilir.
Başkan Obama askeri harcamaların arttırılmasını destekleyen ancak daha çok orta sınıfın yararlandığı sosyal programlarda kesinti isteyen Cumhuriyetçiler ile bütçe mücadelesine hazır olduğunu söyledi:
“Ulusal güvenliğimizle ekonomik güvenliğimiz arasındaki hayati derecede önemli bağı koparan bir bütçeyi asla kabul etmeyeceğim.”
Başkan, iki konunun birlikte düşünülmesi gerektiğini vurguladı:
“Eğer temel bir altyapımız olmazsa, modern teknolojimiz olmazsa, ekonomik rekabet gücümüz olmazsa çok zayıflarız.”
Obama’nın bütçesi federal harcamaları yüzde 6 arttırmayı öngörüyor. Obama bunun orta sınıfın yararlanacağı ücretsiz üniversite eğitimi, okul öncesi programları, yol ve köprü yapımı gibi altyapı projeleri için zorunlu bir yatırım olduğunu söylüyor. Başkan çok çalışan bütün Amerikalılar’a başarılı olmaları için bir şans vermek istediğini vurguladı:
“Şu an Kongre’nin elindeki bütçe bu değerler üzerine kurulu. Çalışan ailelerin kazandığı paranın hastalık izni ve çocuk bakımının ötesine geçebilecek düzeye getirilmesi bizim ekonomik önceliğimiz.”
Cumhuriyetçiler planı hemen eleştirdi. Bu da Kongre’de yoğun tartışmalar olacağının işareti.
Mitch McConnell: “Yorgun düşmüş, vergilere ve harcamaya dayalı bir bütçeden çok daha fazlasını yapabilirdi. Her yıl aynı durumla karşılaşıyoruz. Fırsat eşitliğini arttırmaktan çok bürokrasiyi büyütmek üzerine yoğunlaşıyor. Üstelik de bütçe dengeli değil.”
Cumhuriyetçiler’in birkaç hafta içinde kendi bütçe tasarılarını sunmasının ardından da önümüzdeki aylarda Kongre’de kıran kırana bir savaş başlaması bekleniyor.
Peki yeni bütçe savunma açısından ne getiriyor? 4 trilyonluk bütçenin 585 milyar doları ulusal güvenlik ve savunmaya ayrılmış durumda. Bu, toplam bütçenin yüzde 15’i anlamına geliyor. Bu miktar geçen yılkinden 25 milyar dolar fazla. Pentagon muhabirimiz Carla Babb’ın haberine göre, savunma bütçesinde 51 milyar dolar da dış savaş fonu olarak görünüyor.
Başkan Kongre’den bütçenin tamamının onaylanmasını istedi:
“Bütçe, hükümet olarak bizim en temel ve en önemli sorumluluklarımızın başında geliyor, Kongre’ye de bu bütçeyi onaylamak düşer.”
Siyasi sorun, 585 milyar dolarlık savunma bütçesinin 2011 yılında kabul edilen 499 milyarlık harcama tavanının çok üstünde olması.
Uluslararası ve Stratejik Araştırmalar Merkezi savunma bütçesi uzmanı Ryan Crotty’ye göre, genel kanı, son birkaç yıldır savunmaya yeterince fon ayrılmadığı:
“Son birkaç yıldır savunma bütçesinin çok düşük olduğu Kongre’nin hem Senato hem de Temsilciler Meclisi kanadında ve yönetim içinde yaygın olarak konuşuluyor.”
Küresel tehdit ortamında bütçenin yeterli olmadığı görüşü hakim. Yeni bütçede, IŞİD’le mücadele operasyonlarına hava saldırılarıyla devam edilmesi ve Irak kuvvetleriyle ılımlı Suriyeli isyancıların eğitilmesi için 5 milyar dolar ayrılmış.
Bütçe tasarısında ayrıca Rusya’nın Ukrayna’da devam eden saldırganlığı ışığında Avrupalı müttefik ülkelerle eğitim tatbikatları için de 800 milyon dolarlık fon isteniyor.
Amerika’nın Afganistan’daki muharebe operasyonlarının tamamlanmış olmasına rağmen yeni bütçe bu ülke için de milyarlarca dolar ayrılmasını öngörüyor.
General Mark Ramsay: “Evet Afganistan’dan çekildik ancak bu ülkede hala eğitim, danışmanlık ve yardım hizmeti veren birliklerimiz var, güvenliklerini sağlamaları için onları güçlendirmeye çalışıyoruz. Kendi birliklerimizin güvenliğini de sağlamak zorundayız. Yani operasyon devam ediyor.”
Bütçe tasarısında Amerikan donanması için de yeni gemi alımı ve Büyük Okyanus bölgesine uzanmayı güçlendirecek önemli bir artış sözkonusu.
Pentagon yetkilileri, bütçenin önemli bir bölümünün geleceğe yatırım için ayrıldığına dikkati çekiyor.
Bob Work: “Üç yıldır yapamadığımız zorunlu modernleştirme çalışmasını gerçekleştirmemiz mümkün olacak.”
General Mark Ramsay: “Bugün gerekeni yapmazsak, potansiyel düşmanlarımızın önünde gidemez, gerisinde kalırız.”
Hava ve deniz kuvvetlerini modernleştirme fonlarının yanında, savunma için nükleer tesislerin bakımı ve siber güvenliğin güçlendirilmesi için de bütçe tasarısında önemli artış öngörülüyor.