Olimpiyat komitesi boks branşındaki “cinsiyet tartışmasına” nokta koydu 

PARİS  — 

2024 Paris Olimpiyat Oyunları’ndaki boks branşının kadınlar 66 kilo altı kategorisinin son 16 turundaki İtalyan boksör Angela Carini ve Cezayirli Imane Khelif’in karşılaşması cinsiyet tartışmaları yarattı.

Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), cinsiyeti üzerinden tartışmalara konu olan Cezayirli boksörün yarışmalara devam edeceğini açıkladı. Türkiye Boks Federasyonu, IOC’nin kararının ardından, “Bizim için konu kapanmıştır. Maçlara devam” dedi.

Perşembe günkü karşılaşmada Khelif’in birkaç darbesi sonrası Carini kaskını çıkararak gözyaşları içinde yarışı sonlandırdı.

46 saniye süren karşılaşmada hakem, Carini’nin rakibi Khelif’in kolunu havaya kaldırarak Cezayirli boksörü yarışın kazananı olarak ilan etti.

Olimpiyat komitesi boks branşındaki “cinsiyet tartışmasına” nokta koydu 

Carini, “Burnumda şiddetli bir ağrı hissettim ve bir boksör olgunluğuyla 'yeter' dedim, çünkü istemedim ve maçı bitiremedim” dedi.

Khelif, artık yasaklı olan Uluslararası Boks Birliği'nin (IBA) kadınlar müsabakaları için yaptığı neye baktığı belirtilmemiş ve şeffaf olmayan uygunluk testlerinde başarısız olduktan sonra 2023 dünya şampiyonasından diskalifiye edilmişti.

IBA, Khelif'i dünya şampiyonasından, testosteron seviyelerinin yüksek olduğu gerekçesiyle diskalifiye etmişti.

Öte yandan IOC’nin, IBA’nın liderliği, bütünlüğü ve mali şeffaflığı konusunda endişe duyması nedeniyle boks kuruluşu 2019’dan beri Olimpiyatlar’ın parçası değil.

Son iki Olimpiyat oyunlarında, boks turnuvalarını IOC’nin oluşturduğu bir özel görev gücü yönetti.

Khelif, doğumundan sonra kız çocuğu olarak kayıtlara geçti ve pasaportunda cinsiyeti kadın olarak yer alıyor. Khelif’in bu özellikleri IOC’nin kadınlar boks müsabakalarında yer alabilmesi için belirlediği gereklilikleri karşılıyor.

Öte yandan, IBA’nın geçmişteki diskalifiye kararı ise Khelif’in cinsiyetine yönelik tartışmada yeniden gündeme geldi.

İtalya Boks Federasyonu IOC’ye resmi başvuru yaparak, konuya ilişkin bir karar vermesini istedi. İtalya’nın ardından, Tokyo’da Olimpiyat Şampiyonluğu’nu kazanan Türk milli Boksör Busenaz Sürmeneli’nin de, 6 Ağustos’ta yapılacak final maçında, Khelif ile karşılaşma ihtimali üzerine, Türkiye Boks Federasyonu da, IOC’ye resmi başvuru yaptı.

IOC’den destek

Yapılan itirazları değerlendiren Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), cinsiyet tartışmalarının ortasında, “iki kadın boksörün 2024 Paris Olimpiyatları’nda yarışmasına izin verme kararını” savundu.

Cezayirli boksör Imane Khelif ve aynı şekilde IBA tarafından Tayvanlı dünya şampiyonu Lin Yu-ting’in daha önce yapılan testler sonucu diskalifiye edilmesinin “keyfi bir karar” olduğunu savunan IOC, tepkilere rağmen iki sporcunun Olimpiyatlar’da yer almaya devam edeceklerini söyledi.

IOC, Perşembe akşamı yayınladığı uzun açıklamada, Imane Khelif’in yarışmaya katılma niteliklerini taşıdığını belirterek, “Tüm olimpik boks müsabakalarında olduğu gibi sporcuların cinsiyeti ve yaşı pasaportlarına göre belirlenmektedir. Herkes, ayrımcılığa uğramadan spor yapma hakkına sahiptir” ifadelerine yer verdi.

Ancak yarıştan bir gün sonra İtalyan boksör Carini’ye verilen destek arttı.

Khelif, sosyal medyada “biyolojik olarak erkek olmakla” suçlandı ve çoğu muhafazakar sosyal medya kullanıcıları, “bir erkeğin, bir kadın sporcuya karşı dövüşmesine izin verdiği” iddiasıyla IOC’yi suçladı.

Meloni, Trump, Musk…. Polemik büyüyor

Cinsiyet tartışması, Olimpiyat sınırlarını aşarak politik bir tartışmaya da dönüştü. Aralarında İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve eski ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump’ın yer aldığı bazı politikacılar da tepkilerini açıkladı.

İlk tepki İtalyan sporcuya destek veren İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’den geldi. Meloni, X hesabından paylaştığı mesajında, IOC’nin kararına katılmadığını belirterek, “haksız rekabeti” kınadı. İtalyan aşırı sağcı başbakan, “Kadın müsabakalarında erkeksi özelliklere sahip sporcuların yarışmasına izin verilmemelidir. Bu kimseye ayrımcılık yapmak değil, kadın sporcuların eşit şartlarda yarışma hakkını korumaktır” dedi.

ABD seçimlerinde Cumhuriyetçiler’in başkan adayı Donald Trump, Truth Social isimli sosyal medya platformunda büyük harflerle “Erkekleri, kadın sporlarından uzak tutacağım!” diye yazdı.

Eski adıyla Twitter olan “X”in sahibi Elon Musk da, Amerikalı yüzücü Riley Gaines'in “Erkeklerin kadın sporunda yeri yoktur. Angela Carini ile dayanışma” mesajına “Kesinlikle” yorumu ile eşlik etti.

Yaşananları “haksız bir nefret kampanyası” olarak niteleyen ve kınayan Cezayir ise, boksörünün arkasında duruyor.

IOC sözcüsü Mark Adams Cuma günü düzenlediği basın toplantısında, "Cezayirli (boksör) kadın olarak doğdu, kadın olarak kayıtlı, kadın olarak boks yaptı ve pasaportunda kadın olarak yer alıyor. Bilimsel olarak bu bir erkeğin bir kadınla dövüşmesi değil" dedi.

Adams, "İnternette çok fazla taciz ve yanlış bilgilendirme var. Sporcularla (Khelif ve Yu-ting) ve çevreleriyle çok yakın temas halindeyiz" dedi.

Bazı spor branşları, kadın müsabakalarında yarışan sporcuların testosteron seviyelerine sınırlama getirirken, bazıları da erkek ergenliği sürecinden geçmiş herkesin müsabakalara katılmasını yasaklıyor.

Sözcü Adams, "Bu bir mayın tarlası ve tüm mayın tarlalarında olduğu gibi basit bir çözüm istiyoruz. Böyle bir çözüm yok," dedi. Adams, "Bir fikirbirliğine varabilirsek, bunu uygulamaktan mutluluk duyarız" diye ekledi.

Finalde Busenaz Sürmeli’nin rakibi olacak mı?

Carini'nin maçtan çekilmesiyle çeyrek finale yükselen Khelif’in yarı finale çıkması ve olimpiyat şampiyonu Türk sporcu Busenaz Sürmeneli’nin de finale kalması halinde Khelif-Sürmeneli maçı yapılacak.

İlgili Haberler Paris 2024 Olimpiyat Oyunları’nda Türkiye’den 18 dalda 101 sporcu yarışacak

Türkiye, IOC’nin kararına uyacaklarını ve altın madalya iddiasındaki Türk boksörlerin ringe çıkacağını açıkladı.

VOA Türkçe’ye konuşan Türkiye Boks Federasyonu Başkanı Eyüp Gözgeç, “Sözkonusu sporcuyu biz tanıyoruz aslında. İstanbul’a gelmişti. İstanbul’a geldiğinde de aynı cinsiyet konusu konuşuldu. 2023’te test yapıldı. Aynı test daha sonra Yeni Delhi’de de yapıldı. Sonuçta her ikisinde de XY kromozomları tespit edildi ve kadın sporcu kriterlerine uygun olmadığı belirlendi. IBA’nın yönetim kurulu, bu testlerin sonuçlarını onayladı. Ve diskalifiye oldu” dedi.

Eyüp Gözgeç, şöyle devam etti: “Kıtalar arası olimpiyat elemelerinde bu sporcu Afrika kıtasında, biz Avrupa kıtasındayız. Afrika’dan kota alıp gelmiş. Sonra İtalyan Başbakanı’nın da konuyla ilgili tweet’i vardı. Biz de yarı finalde bizim karşımıza gelmesi ihtimali nedeniyle IOC’ye başvurularımızı yaptık. Dün akşam IOC bir karar verdi. Sporcuların kadın olduğu ve ‘spor ve insan hakları’ diyerek, devam etmesine karar verdi. Dolayısıyla bizim için bu konu kapanmış oldu.”

Eyüp Gözgeç, Olimpiyatlar’dan sora bu konunun tartışılmaya devam edeceğine dikkat çekerek, “66 kiloda sporcuları olan ülkelerin bunu dava edeceklerini tahmin ediyorum. Tartışmaların yarışacak sporcularımıza bir zarar vermemesi için bu konuyu kapatıyoruz. Karşısına kim çıkarsa çıksın, Busenaz Sürmeneli çıkacak, oynayacak. İnşallah altın madalyayı kazanacağız. Elbette itirazımızı yapmamış olsaydık üzülürdük. Biz itiraz ettik, IOC kararını verdi. Bu konu bizim için kapandı. Biz maçlara çıkacağız. Busenaz’ın tek düşüncesi önce yarın ki Tayland maçını oynaması lazım. Bu kız da Macar rakibiyle oynayacak. Yenerse 6 Ağustos’ta rakibi olacak. Bakalım göreceğiz hep birlikte… Sonuçta elbette bizim kızımız kazansın isteriz tabii” dedi.

Busenaz Sürmeli, 3 Ağustos Cumartesi günü çeyrek finalde Taylandlı rakibi Janjaem Suwannapheng ile karşılacak. Kazanırsa ve Cezayirli Khelif de aynı başarıyı gösterirse, iki sporcu 6 Ağustos’ta finalde karşı karşıya gelecek.

2024 Paris Olimpiyatları’nda, 3 Ağustos Cumartesi günü, çeyrek finale çıkacak olan Imane Khelif rakibi Macar Anna Luca Hamori ile karşılaşacak. Hamori ise “tartışmayı umursamadığını” ve yarışa hazırlandığını söylüyor.

2023’te alınan IBA’nın kararı ne söylüyor?

Khelif, 2023’te dünya şampiyonası finalinde yarışacaktı. Ancak, vücudundaki yüksek testosteron seviyeleri nedeniyle IBA tarafından aniden diskalifiye edildi. Khelif, yaşananlar için “büyük bir komplo” demişti.

Cinsel farklılaşma bozuklukları, genler, hormonlar ve üreme organlarını içeren nadir bir grup durumdan oluşuyor.

Cinsel farklılaşma bozuklukları yaşayanların arasında bir yandan XY cinsiyet kromozomlarına ve kan değerlerinde erkek aralığında testosteron seviyelerine sahip olup öte yandan kadın yetişmiş kişiler de var.

Khelif, geçmişte sorunsuz bir şekilde müsabakalarda yer almıştı. 2023 turnuvasında Rus boksör Azalia Amineva'yı yendikten sonra Khelif, IBA tarafından diskalifiye edildi.

IBA, Rusya’nın resmi enerji tedarikçisi Gazprom'u kurumun ana sponsoru yapan ve IBA yönetim kurulunun operasyonlarının çoğunu Rusya'ya taşıyan Rsu vatandaşı Umar Kremlev tarafından kontrol ediliyor.

Bu haberde AP ve Reuters’tan yararlanılmıştır.