Peşmerge güçlerinin liderlerinden General Mahmut Kakaye, deneyimli bir bomba imha uzmanının geçen ay Musul’daki saldırıda aldığı yaralardan ötürü hayatını kaybetmesinden büyük üzüntü duyduğunu kaydetti.
Bomba imha uzmanı Süleyman Sahid Çirukaya, Musul’a 24 kilometre uzaklıktaki Başika yakınlarında bir tünelde cihatçıların yerleştirdiği bir bombayı etkisiz hale getirmeye çalışıyordu. Patlamada ağır yaralanan Çirukaya, tedavi için götürüldüğü Almanya’nın Koblenz kentinde bir hastanede hayatını kaybetti. Çirukaya, Almanya’da 16 yıl yaşadıktan sonra Kürt bölgesine geri dönmüştü.
Kardeşi Salih, Çirukaya’nın Kürtler’in IŞİD’le mücadelesine uzaktan seyirci kalamayacağını söylediğini ve bu yılın başında Peşmerge güçlerine katıldığını anlatıyor.
Peşmerge güçlerinin bomba imha birimini yöneten General Kakaye, 2014 Temmuz’undan bu yana IŞİD’in yerleştirdiği 14 bin bombayı etkisiz hale getirdiklerini söyledi. Gerçek bir uzman olan Çirukaya’yı çok özleyeceklerini kaydeden General Kakaye, işlerininse henüz bitmediğinin altını çizdi.
Tıpkı 2003 yılında Irak’ı işgal eden Amerikan askerleri gibi Peşmerge güçleri de kendilerine karşı kullanılan en ölümcül silahın cihatçıların yol kenarına ya da araçlara yerleştirdiği ev yapımı bombalar olduğunu söylüyor. Peşmergeler bu bombaları tespit etme konusunda düzenli olarak eğitim alsa ve bilgilerini güncellese de bombaları görüp tanımlamak, büyük maharet istiyor.
Bombaları imal eden cihatçılarla Kürt bomba imha ekipleri, adeta kovalamaca oynuyor. Ancak oyunun kuralları, bombaları yapan cihatçılardan yana gibi görünüyor.
General Kakaye, bomba imha uzmanı peşmergelerin sayısının kaç olduğunu açıklamıyor, ancak cihatçı bomba imalatçılarıyla mücadeleye geniş kaynaklar ayırdıklarını söylüyor. Öte yandan cihatçıların bomba yapımında gübre, alüminyum tozu ve türlü macunlar gibi tarımda kullanılan kimyasallar, cep telefonu parçaları, pilli oyuncak gibi malzemelerle daha ileri teknikler kullanmaya başladıkları gözleniyor.
IŞİD, son iki yıldır Irak ve Suriye’deki köy ve kasabalarda kurdukları derme çatma imalathanelerde bomba üretmek için hummalı çalışmalar yürütüyor.
Konvansiyonel silah ve cephanenin nakliyatını gözlemleyen Londra merkezli bir araştırma kurumu, bu yılın başında, IŞİD’in savaş alanlarında ev yapımı patlayıcıları yaygın şekilde kullandığı yönünde bir uyarı yayınlamıştı. Kurum, bu patlayıcıların çok sayıda sivil ve askerin ölümünden sorumlu olduğunu, IŞİD’le mücadeleyi aksattığını, evlerini terk eden sivillerin güvenli bir biçimde memleketlerine dönüşünü engellediğini bildirmişti. Kuruma göre piyasada kolaylıkla bulunan ucuz parçalarla elde edilen bombalar, IŞİD’in en önemli silahı haline geldi.
Generel Kakaye, bu konuda şöyle konuşuyor: ”IŞİD, patlayıcı yapımında kullandığı tasarımları geliştirdi. İntihar bombalarından araç bombalarına, mayınlara ve bubi tuzaklarına, imal ettikleri tüm bu patlayıcılarla deneyler yapıyorlar. Bu patlayıcıların bazıları bir evin kapısını ya da buzdolabını açınca patlıyor, ki bunlar gözle görülür, açık ve bilindik taktikler. Ancak örgüt bazen de öngörmesi son derece zor, çok akıllıca taktiklere başvuruyor. ”
Ev yapımı patlayıcılar gıda muhafaza edilen kavanozlara, oyuncaklara, hatta kıyafetlerin içine yerleştirilebiliyor. Kimi bombalar çöp kutularına ya da hayvan cesetlerinin içine konuyor.
Iraklı güvenlik güçleri Musul’a doğru çarpışarak ilerlerken kırsal kesimlerde çatışan Şii milisler de ev yapımı patlayıcılar nedeniyle ağır kayıplar veriyor.
Peşmergeler ya da Iraklı birlikler bir noktayı ele geçirdiklerinde aldıkları ilk emir, bu noktayı ev yapımı patlayıcılardan temizlemek yönünde. Birlikler, patlayıcıları imha ederek güvenliği sağlamaya çalışırken cihatçılar tarafından pusuya düşürülüyor ya da komando tipi baskınlarla karşılaşıyor.
General Kakaye’nin bomba imha ekipleri, Batılı meslektaşlarının sahip olduğu birçok avantajdan yoksun. Peşmergeler, Batı’da bomba imhasında kullanılan motorlu robotlara ya da patlamalara dayanıklı özel giysilere sahip değil.
Londra’daki araştırma kurumu Conflict Armament Research’a göre IŞİD, bomba yapımında kullandığı malzemeleri yasal ticari yollarla ele geçiriyor. Örgüt, bu şekilde malzeme akışının aksamadan devam etmesini sağlıyor. Kurumun araştırmaları, IŞİD’in ihtiyaç duyduğu bomba yapımı malzemelerini Irak ve Türkiye’den elde ettiğini gösteriyor.
Uzmanlar, ”Hem Irak hem de Türkiye, büyük tarım ve madencilik sektörlerine sahip. Bu sektörlerde bol miktarda kimyasal ve patlayıcı parçalar, sıklıkla kullanılıyor. Çok sayıda küçük çaplı şirketin bu malzemeleri, kasıtlı ya da kasıtsız, IŞİD için çalışan ya da IŞİD’le bağlantısı olan bazı unsurlara sattığı görülüyor” şeklinde konuşuyor.
Peşmergelerin karşılaştığı patlayıcıların çoğu gübre yapımında kullanılan amonyum nitrat ve madencilik ve tarımda sıklıkla kullanılan başka kimyasalların karışımıyla elde ediliyor.
IŞİD ayrıca plastik C4 patlayıcı da kullanıyor. General Kakaye, ev yapımı patlayıcıların uzaktan kumandayla ya da kablolarla infilak ettirildiğini söylüyor.