Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Moskova’da Macaristan Cumhurbaşkanı Victor Orban ile yaptığı görüşmenin ardından Ukrayna konusuyla ilgili Aralık ayından bu yana ilk kez konuştu.
Putin, ABD ve müttefiklerinin Rusya’nın öncelikli güvenlik taleplerini görmezden geldiklerini ancak Moskova’nın Batı’yla Ukrayna gerilimini azaltmak için daha fazla görüşme yapmaya hala açık olduğunu söyledi.
Putin, gerilimin sonlandırılması için uzlaşma sağlanmasının Rusya’nın güvenlik kaygıları dahil tüm tarafların çıkarlarının gözetildiği bir sonuç bulunması halinde mümkün olacağını söyledi.
Putin, Batı ittifakının Rusya’nın taleplerini karşılamayı reddetmesinin tüm ülkelerin güvenlik bütünlüğünün korunması yükümlülüklerini ihlal ettiğini belirtti, ancak daha fazla görüşmenin çözüm getirebileceğini söyledi.
‘‘Ukrayna’nın NATO üyeliği savaşla sonuçlanabilir’’
Putin Ukrayna’nın NATO’ya üye olmasının Ukraynalı yetkililerin Kırım’ın kontrolunu yeniden ele geçirmek için askeri operasyon yapmasıyla sonuçlanabileceğini öne sürdü.
Putin, ‘‘Ukrayna’nın NATO üyesi olduğunu ve askeri operasyon yaptığını düşünün. O zaman NATO’yla mı savaşmak zorunda kalacağız? Kimse bunu düşündü mü?’’ dedi.
Rusya, Ukrayna’nın Kırım Yarımadası’nı 2014’te ilhak etmiş ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemişti. Bölgedeki çatışmalar 14 binden fazla kişinin ölümüne neden olmuştu.
‘‘Macron Moskova’yı yakında ziyaret edebilir’’
Tüm tarafların kaygılarının gözetileceği bir anlaşmanın hala mümkün olduğunu belirten Putin, Pazartesi günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından yeni diplomatik çabaların parçası olarak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Moskova’yı yakın zamanda ziyaret edebileceğini kaydetti.
‘‘Farklılıklar aşılabilir’’
Macaristan Cumhurbaşkanı Victor Orban ise Rusya ve NATO üyelerinin Ukrayna-Rusya krizi konusundaki görüş ayrılıklarının önemli olduğunu belirtti ancak bu farklılıkların aşılabileceğini söyledi. ‘‘Bugün görüş farklılıklarının aşılabileceğine ikna oldum’’ diyen Orban ‘‘Barışı ve Rusya’nın güvenliğini garanti eden ve NATO üyeleri için de kabul edilebilir bir anlaşma imzalanmasının mümkün olduğunu söyledi.
Rusya-Ukrayna gerilimindeki diplomatik çabalar kapsamında Salı günü Amerika ve Rusya Dışişleri Bakanları da telefonda görüşmüştü.
Rusya’nın güvenlik talepleri
Kremlin, ABD ve NATO’dan Ukrayna’nın NATO’ya hiçbir zaman üye olarak alınmayacağına, NATO silahlarının Rusya sınırları yakınında konuşlandırılmayacağına ve NATO güçlerinin Doğu Avrupa’dan çekileceğine dair yasal bağlayıcılığı olan güvenceler talep ediyor.
Rusya’nın Ukrayna sınırında 100 bin kadar asker konuşlandırması 2014’teki Kırım işgali gibi bir Rus işgali senaryosunun yakın olduğu kaygılarına neden oluyor. Rusya ve Batı arasındaki diplomatik görüşmelerde henüz gerilimi azaltmak için ilerleme sağlanmadı.
NATO üyesi Macaristan’ın Rusya ile yakın ilişkileri bu ülkeyi sıradışı bir konumda bırakıyor.
Sağcı Orban bugüne kadar Rusya’nın Ukrayna sınırında asker konuşlandırması konusunda katı bir tavır takınmaktan kaçındı. Bu durum ve Moskova ziyareti yurtiçindeki muhaliflerinin Orban’ı Macaristan’ın çıkarlarına ve Batı ittifakına ihanet etmekle suçlamasına neden oluyor.
Washington, Moskova’nın güvenlik taleplerine yazılı önerisini geçen hafta sunmuştu. Pazartesi günü ise Biden yönetiminden üç yetkili Rus hükümetinin bu önerilere yazılı yanıtını gönderdiğini belirtmişti.
Salı günü Sergey Lavrov, bunun bir yanlış anlaşılma olduğunu söyledi ve mektupların ABD ile diğer Batılı ülkelerden Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) üyeleri tarafından imzalanan geçmiş yükümlülüklerine dair açıklama talebini içerdiğini belirtti.
Rusya, NATO’nun doğuya ilerlemesinin Rusya’nın güvenliğine zarar verdiğini ve AGİT’in 1999 ve 2010’da altını çizdiği güvenliğin bölünmezliği ilkesini ihlal ettiğini söylüyor.
ABD Savunma Bakanı NATO toplantısına katılacak
Ukrayna konusunda üst düzey diplomatik temaslar devam ediyor. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin 16-17 Şubat’ta yapılacak NATO savunma bakanları toplantısı için Avrupa’ya gidecek.
Pentagon Sözcüsü John Kirby VOA’e yaptığı açıklamada, Austin’in NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in ev sahipliğinde yüz yüze yapılacak savunma bakanları toplantısına katılacağını belirtti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Kiev’de Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile biraraya geldi.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki de Kiev’i ziyaret ederek Ukrayna’ya desteğini sundu ve ülkeye aralarında mobil hava savunma sistemleri, insansız hava araçları, top ve cephaneliğin olduğu daha fazla silah gönderme sözü verdi.
Polonya’dan Almanya’ya Kuzey Akım 2 suçlaması
Rusya’nın komşularının bir volkanın yanında yaşadıklarını belirten Morawiecki, Almanya’yı ise Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesi nedeniyle eleştirdi. Bu projeyle Rusya’dan gelen doğalgazın Ukrayna ve Polonya gibi transit ülkeleri baypas ederek Almanya’ya taşınması hedefleniyor.
Polonya Başbakanı, Almanya için ‘‘Kuzey Akım 2’ye ruhsat vermek için çalışırken bir yandan Ukrayna’ya desteğini sunamazsınız’’dedi ve projeye izin vermenin Putin’in eline gerektiğinde tüm Avrupa’yı tehdit edebileceği bir silah vermek olduğunu söyledi.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski ise Kiev’in İngiltere ve Polonya’yla yeni bir üçlü ittifak çabasına gireceğini kaydetti.
Ukrayna ordusunu büyütüyor
Ukrayna Cumhurbaşkanı, bu arada Salı günü ordu mensuplarının sayısını gelecek üç yılda 100 bin arttırarak 350 bine çıkartan ve subayların maaşlarını arttıran bir kararnameye imza attı.
Bir süredir ülkede işgal kaygılarını yatıştırmaya çalışan Zelenski, kararnameyi savaş nedeniyle imzalamadığını söyledi.