Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın Perşembe günü Dnipro şehrine saldırmak için hızlı ve güçlü yeni bir füze kullanmasını kınayarak bunu bir “nükleer macera” ve savaşta keskin bir tırmanma olarak nitelendirdi.
Saldırı, savaşta tehlikeli yeni bir aşamaya geçildiği yönündeki endişeleri arttırdı. Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, saldırıda orta menzilli bir balistik füzenin kullanıldığını doğruladı.
Zelenski, saldırının Moskova'nın daha geniş kapsamlı stratejisinin bir işareti olduğuna dikkat çekerek, “Putin'in Ukrayna'yı dünyayı tehdit eden silahlar için bir test alanı olarak kullandığı aşikar” dedi.
Zelenski’nin sözleri, gelişmiş Rus füze sistemlerinin sivil hedeflere karşı konuşlandırılması nedeniyle Kiev'de artan endişeye vurgu yaptı.
Putin konuşmasında, nükleer kapasiteli Oreşnik füzesinin kullanımını çatışma içinde rutin bir test olarak niteledi ve “Rusya Federasyonu, Ukrayna'daki operasyonu sırasında Oreşnik olarak bilinen orta menzilli bir balistik füzeyi test etti” dedi.
Rus lider çok az teknik ayrıntı vermesine rağmen analistler füzenin kullanımının ve Putin'in onayının Rusya'nın askeri kabiliyetlerini NATO ve ABD'ye gösterme amacı taşıdığını söylüyor.
Putin bu açıklamasında, Rusya'nın savaş sırasında böyle bir füze kullandığını ilk kez açıkça kabul etmiş oldu.
İlgili Haberler Putin, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırıda yeni bir orta menzilli füze denediğini açıkladıPutin'den seri üretim sinyali: "Oreşnik füzesini test etmeye devam edeceğiz"
Putin Cuma günü yaptığı açıklamada ise, Rusya'nın Oreşnik füzesini test etmeye devam edeceğini ve yeni sistemin seri üretimine başlayacağını söyledi.
Televizyonda açıklamalarda bulunan Putin, füzenin bir düşman tarafından durdurulmasının mümkün olmadığını söyledi.
Putin, “Bugün dünyada böyle bir füzeye karşı hiçbir önlemin, onu durdurmanın hiçbir yolunun olmadığını da ekleyeceğim. Ve bir kez daha vurgulamak isterim ki bu yeni sistemi test etmeye devam edeceğiz. Seri üretime geçilmesi gerekir” dedi.
Pentagon Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh kullanılan füzenin Rusya'nın RS-26 Rubezh kıtalararası balistik füze modeline dayandığını söyledi, ”ABD'ye yapılan bildirimler kapsamında, ABD fırlatmadan kısa bir süre önce Nükleer Risk Azaltma kanalları aracılığıyla önceden bilgilendirilmiştir” dedi.
Stratejik gerginlik
Ukrayna'nın eski ABD Büyükelçisi Valeriy Chaly, saldırıyı Rusya'nın saldırganlığında “yeni bir aşama” olarak nitelendirdi. VOA'ya konuşan Çaly, saldırının sadece Ukrayna'ya değil Batılı müttefiklerine de bir meydan okuma olduğunu vurguladı.
“Bu sadece Ukrayna ile ilgili değil” diyen Chaly, “Bu, Avrupa güvenlik sistemine ve ABD'ye yönelik bir meydan okuma. Moskova, Batı'yı etkilemek için ciddi bir şekilde tırmanmaya hazır olduğunun sinyallerini veriyor” ifadesini kullandı.
Chaly, saldırıya verilecek yanıtın “net, birleşik ve kararlı olması gerektiğini, aksi takdirde Rusya'yı cesaretlendirme ve küresel güvenliği tehlikeye atma riski taşıdığını” söyledi.
Batılı liderler saldırıyı kısa sürede kınadı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer saldırıyı “pervasız ve tehlikeli” olarak nitelerken, AB Dış İlişkiler Sözcüsü Peter Stano saldırıyı Rusya'nın taktiklerinde “niteliksel bir tırmanma” olarak tanımladı.
Dnipro saldırısı
Dnipro'daki sanayi tesislerini hedef alan füze iki kişinin yaralanmasına ve önemli hasara yol açtı.
Ukraynalı yetkililer başlangıçta silahın hızı ve yörüngesine atıfta bulunarak bir ICBM yani kıtalararası balistik füze kullanıldığını öne sürdü.
ABD'dekiler dahil bazı analistler ilk değerlendirmelerinde, Putin'in de sonradan doğruladığı gibi, bunun orta veya orta menzilli bir balistik füze olma ihtimalinin daha yüksek olduğu görüşünü paylaştı.
Düzenli hava saldırısı sirenlerine ve füze saldırılarına alışkın olan Dnipro sakinleri, bu saldırının benzersiz bir şekilde farklı hissettirdiğini bildirdi.
Saldırının hızı ve gücü pek çok kişinin sarsılmasına neden oldu.
Savaş Araştırmaları Enstitüsü'nün Rusya ekibinde uzman olan George Barros VOA'ya yaptığı açıklamada Ukraynalılar’ın saldırıya aşırı tepki vermemeleri gerektiğini söyledi.
Sovyet döneminden kalma orta menzilli bir füzeye atıfta bulunan Barros, “Görünüşe göre Ruslar şehri bir R-26 IRBM ile hedef aldı. Önemli olan paniğe kapılmamak. Putin'in nükleer silah ya da kitle imha silahı kullanma ihtimalinin savaşın diğer noktalarından daha yüksek olduğunu düşünmek için bir neden yok” dedi.
Bunun,“Rusya'nın Ukrayna'ya karşı nükleer kapasiteli silah sistemlerini ilk kez kullanışı olmadığını” belirten Barros, “Rusya düzenli olarak nükleer kapasiteli İskender silahlarını kullanıyor ve bu, Batı'nın Ukrayna'ya daha fazla destek vermesini engellemek için tasarlanmış bir sinyal çabası gibi görünüyor” dedi.
Stratejik belirsizlik
Putin füze denemesini doğrularken, Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov ve Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova saldırıya ilişkin sınırlı ayrıntı verdi. Zakharova'nın Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında saldırıya hiç değinmemesi yönünde talimat aldığı ileri sürüldü.
Moskova'nın açık uyarılar ve örtülü tehditler arasında gidip gelmesinin küresel tedirginliği derinleştirdiğini söyleyen bazı analistler, bu belirsizliğin Rusya’nın Batılı ülkeleri, bir sonraki hamleleri konusunda belirsizlik içinde tutmaya yönelik daha geniş bir stratejisinin parçası olduğunu öne sürüyor.