İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana topraklarının ilk kez işgal edilmesine şaşırtıcı derecede yavaş ve gösterişsiz bir karşılık veren Rusya, Kursk bölgesinde üçüncü haftasını dolduran Ukrayna güçlerini çıkarmak için mücadele ediyor.
Durum Rusya’nın insan gücü ve öncelikleriyle açıklanabilir. Ordusunun büyük bir kısmı Ukrayna içinde saldırılar düzenleyen Kremlin'in şimdilik Kiev güçlerini püskürtmek için yeterli rezervi yok gibi görünüyor.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin saldırıyı, öncelikli hedefi olan Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesinden askerlerini çekmeyi gerektirecek kadar ciddi bir tehdit olarak görmüyor ya da en azından gördüğü izlenimini vermiyor.
Carnegie Rusya Avrasya Merkezi'nde kıdemli araştırmacı olan Tatyana Stanovaya, “Putin'in odak noktası, herhangi bir bölgesel kontrolü otomatik olarak önemsiz hale getireceğine inandığı Ukrayna devletinin çöküşüdür” diye yazdı.
Putin'in öncelikleri
2022'de geniş çaplı işgali başlattıktan aylar sonra Putin, Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerini yasadışı bir şekilde Rus topraklarının bir parçası olarak ilhak etti ve bu bölgelerin tamamen ele geçirilmesi en önemli önceliği haline geldi.
Haziran ayında Putin, barış görüşmelerinin bir koşulu olarak Kiev'in güçlerini kontrol ettiği bu bölgelerden çekmesi gerektiğini açıkladı ki bu talep Ukrayna tarafından reddedildi.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nden Nigel Gould-Davies “Rusya, Ukrayna'nın saldırısını karşılamak için güç toplarken, Donbas'taki birliklerini çekmemek için elinden geleni yapıyor. Rusya şu anda Ukrayna'daki en önemli hedefinden ödün vermeden, tehdidi kendi topraklarında kontrol altına alabileceğini düşünüyor” dedi.
Ukrayna güçleri 6 Ağustos'ta Kursk'a girerken bile Rus birlikleri stratejik Pokrovsk kenti ve Donetsk bölgesinin diğer kesimlerinde ilerleyişlerini sürdürdü.
İlgili Haberler Ukrayna lideri Zelenski, Rusya ile savaşı sona erdirmek için ABD'ye plan sunacakWashington merkezli Avrupa Politikaları Analiz Merkezi'nde kıdemli araştırmacı olan Nico Lange, “Rusya Pokrovsk'a yönelik saldırıları sürdürmek ve kaynaklarını Pokrovsk'tan Kursk'a aktarmam konusunda ısrarlı” dedi.
Ukrayna güçlerinin kapsamlı tahkimatlar inşa ettiği Pokrovsk'un aksine, Donetsk'in halen Ukrayna kontrolünde olan diğer bölgeleri daha az korunuyor ve Pokrovsk'un düşmesi halinde Rus saldırısına karşı çok daha savunmasız hale gelebilir.
Yetkililerle televizyonda yaptığı görüşmelerde Kursk hakkında konuşan Putin, saldırıyı Kiev'in Donetsk'teki Rus harekâtını yavaşlatma girişimi olarak nitelendirdi. Kursk'taki olaylara rağmen Rusya'nın oradaki ilerleyişinin hızlandığını söyledi.
Ukrayna'ya taleplerini yerine getirmesi için baskı yapan Rusya, elektrik şebekesine de uzun menzilli saldırılar düzenledi. 26 Ağustos’ta enerji tesislerine yapılan saldırı, 200'den fazla füze ve insansız hava aracının kullanıldığı ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan savaşın en büyük ve en yıkıcı saldırılarından biriydi.
Bu saldırı, Ukrayna'nın hem cephedeki birlikleri hem de altyapıyı korumak arasında sıkışan hava savunmasındaki zayıflığı gözler önüne serdi.
Saldırıyı küçümsemek
Ukrayna'nın dört bölgesini ele geçirmeye odaklanan Putin, Kiev'in Kursk'a girmesine çok az önem atfetmeye çalıştı.
Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden (IISS) Gould-Davies, “Kremlin, halkı anavatana yönelik bir tehdide karşı toplamak yerine, saldırıyı önemsiz göstermeye çalışıyor” dedi.
Rusya topraklarının işgali gerçeğiyle yüzleşen devlet propaganda makinesi, hükümetin evlerinden edilen 130 binden fazla insana yardım etme çabalarına odaklanarak dikkatleri bariz askeri başarısızlıktan uzaklaştırmaya çalıştı.
Devlet kontrolündeki medya, Kursk saldırısını Kiev'in saldırgan niyetlerinin bir kanıtı ve Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmekte haklı olduğunun bir kanıtı olarak gösterdi.
Araştırmacı Stanovaya, birçok Kursk sakininin Kremlin'e kızgın olabileceğini, ancak ülke genelindeki hissiyatın aslında yetkililerin lehine olabileceğini belirtti. “Kremlin'in itibarına kesinlikle bir darbe olsa da, halk arasında sosyal veya siyasi hoşnutsuzlukta önemli bir artışa yol açması pek olası değil. Ukrayna saldırısı aslında bayrak etrafında toplanmaya ve Ukrayna ve Batı karşıtı duyguların artmasına yol açabilir” dedi.
İlgili Haberler Rusya’dan Ukrayna’ya yoğun hava saldırısı: En az 3 ölü
Kremlin'den sınırlı tepki
Ukrayna Genelkurmay Başkanı General Oleksandır Sirski, güçlerinin Kursk bölgesinde yaklaşık 1300 kilometrekareyi ve 100 kadar yerleşim yerini kontrol ettiğini söyledi ki bu iddia bağımsız olarak doğrulanamadı.
Donetsk'teki durağan cephe hatlarının aksine Kursk'taki savaşın durumu değişken olduğundan, Ukrayna birlikleri iddia ettikleri yerleşimlerin çoğunda kalıcı bir varlık oluşturmadan bölgede dolaşabilir.
Gözlemciler Rusya'nın, Kursk'taki Ukrayna güçlerini kovalamak için yeterince iyi koordine edilmiş kaynağa sahip olmadığını söylüyor.
IISS'in kara savaşları kıdemli uzmanı Ben Barry bir yorumunda “Moskova'nın yeni Ukrayna saldırısına karşı koyma çabaları, Rusya'nın dört bir yanından, bir kısmı milis ve düzensiz kuvvetlerden oluşan birlikler göndermekle sınırlı görünüyor” dedi.
Kursk saldırısına kadar Putin, kamuoyunun tepkisini çekmemek için savaşta asker kullanmaktan kaçındı. Bir yıllık zorunlu görev süresi için askere alınan genç askerler cepheden uzakta görev yaptı ve Kursk bölgesinde sınırı korumak için konuşlandırılanlar, Ukrayna'nın savaşta sertleşmiş mekanize piyade birlikleri için kolay bir av haline geldi. Yüzlercesi yakalandı ve 115'i öldürüldü.
Yorumcular, Putin'in 2022'de Ukrayna'nın karşı saldırısına yanıt olarak 300 bin kişilik bir seferberlik emri verdiğinde olduğu gibi, iç istikrarsızlıktan korkarak daha fazla yedek asker çağırma konusunda isteksiz olduğunu gözlemledi. Yüz binlerce kişi savaşa gönderilmemek için Rusya'dan kaçtı.
O zamandan beri Kremlin Ukrayna'daki güçlerini nispeten yüksek maaşların cazibesine kapılan gönüllülerle takviye etti ama bu akış son aylarda azaldı.
Bölgenin sık ormanlarını siper olarak kullanan ve sayıları 10 bin olarak tahmin edilen Ukrayna kuvvetlerini tamamen dağıtmak için on binlerce asker gerekecektir.
Böylesine büyük bir operasyon için yeterli kaynağa sahip olmadığı açık olan Rusya şimdilik yolları kapatarak ve Kiev'in rezervlerini hedef alarak, Ukrayna'nın daha derin ilerleyişini durdurmaya odaklandı ki bu taktikler kısmen başarılı oldu.
Bu arada Ukrayna, Seym Nehri üzerindeki köprüleri yıkarak, bölgedeki bazı Rus birliklerinin lojistiğini bozdu ve bir kontrol cebi oluşturmak için koşullar yaratarak Rus ordusunu şaşırttı.
Ukrayna birliklerinin nehri bir tampon bölge oluşturmak için kullanabileceğini tahmin eden Lange, "Ukraynalılar’ın Rus lojistiği ve altyapısı için sadece köprüler değil, birkaç tıkanma noktası daha bulmasını ve bunları kontrol altına almasını bekliyorum” dedi.
İlgili Haberler Moskova Belediye Başkanı: “Ukrayna Moskova'ya şimdiye kadarki en büyük insansız hava saldırılarından birini düzenledi"
Ukrayna için riskler
Ukrayna, Rus topraklarının bir kısmını ele geçirerek Kremlin'i utandırdı ve savaş alanını yeniden şekillendirdi. Ancak ülkenin en yetenekli güçlerinden bazılarını doğudan uzaklaştırmak Kiev için bir kumar.
IISS'den Barry'e göre “Tüm bunlar, özellikle de Rus güçlerini aşırı genişletme çabası, daha küçük Ukrayna güçlerinin aşırı gerilmesiyle sonuçlanırsa, önemli bir risk taşır.”
Kursk'ta bir dayanak noktası oluşturma girişimi, 1000 kilometreden uzun olan cephe hattını daha da genişletecek, yetersiz ve silahsız Ukrayna kuvvetlerinin karşılaştığı zorlukları arttıracaktır. Rusya içindeki mevzileri savunmak ciddi lojistik sorunlara yol açacak ve uzatılan ikmal hatları kolay hedef haline gelecektir.
“Rus sistemi çok hiyerarşik ve katıdır, bu nedenle yeni bir duruma adapte olmaları zaman alır” diyen Lange, “ancak Rusya adapte olduktan ve tam güçle geldikten sonra Ukrayna'nın orada nasıl dayanabileceğini görmemiz gerekecek" görüşünü paylaştı.