Suriyeli Sığınmacılar 2018’de Türkiye’nin Gündemi ve Siyasetindeydi

İSTANBUL — 

Suriye’de 2011 yılı Mart ayında Beşar Esat yönetimine karşı başlayan gösteriler kısa sürede tüm ülkeye yayıldı. Gösteriler, çatışmalara; çatışmalar kısa zamanda iç savaşa dönüştü. Yüzbinlerce kişi öldü, ülke genelinde büyük bir yıkım yaşandı.

Çatışmaların şiddetini arttırması sebebiyle sınır ülkelere kaçmaya çalışan Suriyeli siviller, kitleler halinde Türkiye’ye sığınmaya başladı.

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün 2018 Aralık ayı verilerine göre Türkiye’de yaşayan Suriyeli sayısı 2012 yılında 14 bin 237 kişi iken bu rakam 2018 Aralık ayında 3 milyon 618 bin 624 kişiye ulaştı.

2018 Aralık ayı itibariyle sayıları 3 milyon 618 bin 624’ü bulan Suriyeli sığınmacıların, 1 milyon 655 bin 71’i kadın oluştururken 1 milyon 963 bin 553’ü ise erkek nüfusunu oluşturuyor.

Suriyeli mülteci çocukların eğitimi

2011 yılından bu yana Suriyeli sığınmacıların düzenli olarak giriş yapması Türkiye’nin bu konuda bazı adımlar atmasını zorunlu hale getirdi. Suriye’den Türkiye’ye giriş yapan sığınmacılar için entegrasyon çalışmaları başlatıldı, işsizlikle mücadele, sağlık hizmetlerinden faydalanma, özellikle de çocukların eğitimi için çeşitli projeler hayata geçirildi.

5-18 yaş aralığında bulunan okul çağındaki 1 milyon 138 bin 192 Suriyeli çocuğun büyük çoğunluğu ya maddi imkansızlıklar ya dil problemi ya da diğer bazı sorunlar nedeniyle okula gidemiyor. Sayıları 1 milyonun üzerinde olan okul çağındaki Suriyeli çocukların dil problemlerini aşmaları, savaşın etkilerinin azaltılması amacıyla psikolojik destek almaları ve Türkiye’deki okullara adaptasyonlarının sağlanması için zaman içerisinde devlet, sivil toplum kuruluşları ve dernekler tarafından çeşitli projeler başlatıldı. Bu projelerden birini hayata geçiren Mülteci Eğitim Merkezi, 6-18 yaş arası öğrencilere Türkçe ve Arapça okuma-yazma kursu, matematik, sanat ve spor gibi etkinliklere katılma imkanı sunuyor.

Merkezin eğitim sorumlusu Burcu Özlem Dağ, Türk ve Suriyeli öğrencilerin merkezde birlikte ders gördüklerini bunun da birbirlerine alışmaları ve okullara adaptasyonları anlamında çok etkili olduğu görüşünde.

Suriyeli ve Türk Öğrencilere Ortak Eğitim Projesi

Mülteciler için eğitim desteği veren özel bir kurumda üç yıldır Türkçe öğretmenliği yapan Ayşegül Yavuz ise, mülteci öğrencilerin Türk okullarında dersleri anlama ve Türk okullarına uyum sağlamaları konusunda çok sıkıntı çektiklerini söylüyor.

İlgili Haberler ‘Mülteci Öğrenciler İçin Süreç Travmatik Olabiliyor’

Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Çetin Çelik, Suriyeli mülteci çocukların okuldan ayrılma sebeplerini sosyo-ekonomik anlamda dezavantajlı olmaları, erken evlilik ve ekonomik sebeplerle çalışmak zorunda olmalarına bağlıyor.

İlgili Haberler ‘Suriyeli Mültecilerin Sosyoekonomik Durumu Eğitimlerini Etkiliyor’

Suriyeli mültecilerin iş yayatı

Türkiye’de yaşayan üç milyonu aşkın Suriyeli sığınmacının okul çağında olanlarının eğitime erişimi ve adaptasyonu sorununun dışında karşılaştıkları bir diğer problem ise iş imkanı bulamamaları. Zira Suriyeli sığınmacıların sadece 143 bin 603’ü geçici barınma merkezlerinde yaşarken geriye kalan 3 milyon 475 bin 21’i ise kendi imkanlarıyla evlerde yaşamını sürdürüyor.

Geçici barınma merkezleri dışında yaşayan Suriyeliler’in hayatlarını idame ettirebilmeleri için iş bulmaları gerekiyor. Kimi Suriyeli sığınmacılar buldukları herhangi bir işte çalışmaya razıyken maddi imkanı olan Suriyeli yatırımcılar ise kendi işletmelerini kuruyor. Özellikle Suriyeli nüfusun fazla olduğu ilçelerde birçok Suriyeli yatırımcı işyeri açıyor. İstanbul’un Sultanbeyli İlçesi, Suriyeli nüfusun fazla olması sebebiyle Suriyeli yatırımcıların çok sayıda işletme açtığı ve ilçenin bazı caddelerinin küçük Suriye’yi andırdığı bir merkez haline gelmiş durumda.

İstanbul’da 'Küçük Suriye'

Suriyeli sığınmacıların karşılaştıkları diğer bir sıkıntı ise sağlık hizmetlerine erişim konusunda yaşadıkları sorunlar. 2014 yılında hasta çocuklarıyla Suriye’nin Halep şehrinden Türkiye’ye kaçak yollarla gelen Hassan ailesi, sağlık hizmeti almakta zorlanan mültecilerden. Aile, geçici kimlik kartlarının sadece Türkiye’ye giriş yaptıkları yer olan Kilis’te geçerli olduğunu İstanbul’a yerleştikten sonra astım hastası olan kızlarını İstanbul’da hastaneye bile götüremediklerini söylüyor.

İlgili Haberler Suriyeli Aile Kimlikleri Olmadığı İçin Tedavi Olamıyor

2011 yılından itibaren Türkiye’ye sığınan Suriyeli sayısının üç milyonu aşması ve Türkiye’de bir yaşam kurarak kalıcı hale gelmeleri, sığınmacıların evlerine dönmeleri için çeşitli adımlar atılmasını zorunlu hale getirdi. 2016 yılı Ağustos ayında başlayan Fırat Kalkanı Harekatı ve 2018 yılı Ocak ayında başlayan Zeytin Dalı Harekatı ile hem Türkiye’nin sınır güvenliğinin sağlanması hem de Suriye’deki terör unsurlarının yok edilerek Suriyeliler’in ülkelerine dönmelerinin önündeki engellerin ortadan kaldırılması hedeflendi.

İlgili Haberler TSK Afrin’e Kara Harekatı Başlattı

Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Evlerine dönmelerini sağlamayı hedefliyoruz”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2018 yılı Haziran ayında Gaziantep’te yaptığı mitinginde Suriyeli mültecilerle ilgili çok önemli açıklamalar yaparak "Seçimin ardından tüm Suriye topraklarını güvenli hale getirmeyi ve misafirlerimizin tamamının evlerine dönmelerini sağlamayı hedefliyoruz" ifadesini kullandı.

İçişleri Bakanı Soylu: “291 bin 790 Suriyeli ülkelerine geri döndü”

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da 22 Aralık 2018’te yaptığı açıklamada Türkiye'nin Suriye'de düzenlediği Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı askeri harekatlarından sonra 291 bin 790 Suriyeli’nin ülkelerine geri döndüğünü açıkladı.

“Göç edilen yerde bir yaşam kurulması, sığınmacıların ülkelerine dönmesine engel oluyor”

Her ne kadar Suriyeliler’in evlerine dönmesi için çeşitli adımlar atılsa da uzmanlara göre bu her zaman çok da kolay olmuyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doçent Dr. Pınar Uyan Semerci, “Göçmenler geri dönmeyi istese de bu her zaman mümkün olan bir durum olmuyor. Göç edilen yerde bir yaşam kurulması, sığınmacıların ülkelerine dönmesine engel oluyor” diyor.

2018 geride kalırken Suriyeli sığınmacıların sorunları yeni yılda da devam edecek gibi görünüyor.