Amerika’nın başlattığı ticaret savaşı bugün itibarıyla küresel bir savaşa dönüşüyor. Avrupa Birliği, Başkan Trump’un Avrupa’dan gelen ürünlere uygulayacağını açıkladığı ek gümrük vergilerine misilleme olarak bugünden başlayarak Amerikan ürünlerine 3,4 milyar dolar gümrük vergisi uygulamaya başlıyor. Bu ürünler arasında viskiden motosiklete, yerfıstığından böğürtlene kadar birçok ürün bulunuyor. Avrupa Birliği’nin ticaretten sorumlu yetkilisi Cecilia Malmström öncelikle ABD’den gelen Harley Davidson ve burbon gibi ikonik ürünlere gümrük uygulamaya karar verdiklerini, böylece yaptırımın daha çok ses getirmesini umut ettiklerini söyledi.
Your browser doesn’t support HTML5
VOA Flaş Haber 22 Haziran
Avrupa Birliği dışında Hindistan ve Türkiye’de Başkan Trump’un politikasına misilleme yapan ülkeler arasında yer alıyor. ABD’den gelen pirinç, otomotiv ve hatta yaz sezonun vazgeçilmezi güneş kremlerine bile gümrük uygulayacak Türkiye.
Amerika ise öncelikle iki hafta sonra Çin’den gelen ürünlere $34 milyar dolar ek gümrük uygulaması başlatacak: Çin hükümeti Başkan Trump’ın bu hareketine karşılık olarak başta soya fasulyesi olmak üzere tüm Amerikan tarım ürünleri gümrük vergisi uygulayacaklarını açıklamışlardı. Tarım ürünlerine uygulanacak vergiler Trump seçmenlerine büyük bir darbe olarak görünüyor.
ABD Ticaret Odası yetkililerinden John Murphy Temmuz ayı itibarıyla yaklaşık 75 milyar dolarlık ABD ürününe extra gümrük uygulaması getirileceğini söyledi.
Başkan Trump’un yaptırımları şu ana kadar Amerika tarihinde görülmemiş bir politika ancak Başkan’ın seçim kampanyası sırasında verdiği sözlerle tamamen uyuşuyor. Başkan Trump yalnızca Çin ve Avrupa Birliği’ne değil, içinde bulunduğu NAFTA, yani 1994’de Kuzey Amerika Açık Ticaret Anlaşması’ndan ülkesini çıkarmayı ve bu blokta bulunan Meksika ve Kanada’ya da gümrük uygulamaları getireceğini açıklamıştı. Trump çelik ve alüminyuma %25 ve %10 ek gümrük uygulayacağını açıklamış, bu açıklamanın ardından Kanada hem de Meksika bu açıklamalar üzerine Amerika’ya karşılıklı gümrük uygulayacaklarını belirtmişlerdi. Trump ayrıca bu iki ülkeye yapılan otomotive ithalatına da yeni vergiler getireceğini açıklamış fakat henüz bu sektöre yapılacak ek vergilerle ilgili bir tarih belirtilmemişti.
Bu ticari savaşın etkileri piyasalara yansımaya başladı: geçtiğimiz ay boyunca DOW ve SP 500 endeksleri dalgalanmaların yüksek olduğu seanslar ve belirsizlikler içinde düşüşler kaydederken çelik ve alüminyum fiyatları da yükseldi.
Amerika Ticaret Bakanlığı şirketlere çelik ve alüminyum için bazı şirketlere bu vergilerden muaf olabilmeleri için bazı düzenlemeler getirdi, ama fakat bu muafiyete yapılan talep beklentilerin çok üzerinde. Kısaca birçok şirket bu vergilerden muaf olmak istiyor.
Bazı uzmanlar BAşkan Trump’un vergilerinin Amerikalıları olumsuz etkilemesinden korkuyor. Bu yeni vergiler ve ticari savaş uzun vadede 2,6 milyon kişinin işini kaybetmesine yol açabilir ve birçok tüketicinin bütçesine etki edebilir. Uzmanlar Başkan Trump’un başlattığı bu ticari savaştan çıkamamasından da endişe ediyor. Amerikan ürünlerinin satışı ile Amerika’nın ihtiyacı olan ürünlerin ülkeye girmesi konusundaki dengenin ABD tarafında olmaması söz konusu.
Gelelim Amerikan ekonomisi için büyük önem taşıyan diğer bir konuya: Bankalara uygulanan stress testi. Dün Amerikan Merkez Bankasından yapılan açıklamaya göre ülkenin en büyük 35 bankasına uygulanan stres testi, yani olağan bir kriz anında bankaların bu krize dayanıp dayanamayacağını gösteren testten bankalar etkilenmeyecek gibi görünüyor.
Bankalar, işsizliğin %10 a çıkması, ev fiyatlarının düşmesi, ve hatta dünyanın bir ekonomik krize sürüklenmesi halinde bile bu durumda batmayacak durumdalar.
Bu stres testinin nedeni 2008’de Amerikan bankalarının içine düştüğü derin krizden sonra toparlanıp toparlanmayacaklarını görebilmek ve buna karşı gerekli önlemleri alabilmek. Obama yönetimi sırasında yürürlüğe giren birçok yaptırım bankaların riskli yatırımlar yapmalarını engelleyerek vatandaşların varlıklarını koruyabilmeleri için gerekli önlemleri almıştı.
Son olarak bugün OPEC yani petrol üreten ülkeler örgütü, Viyana’da olağanüstü toplantısına başladı. Bu toplantının amacı petrol üretiminin arttırıp arttırmama kararı.
Suudi Arabistan ve Rusya üretimi arttırma konusunda birlikte hareket ederken, Venezuela, İran ve Irak buna karşı durumda. Petrol fiyatları 2016’dan bu yana en yüksek seviyesinde, yılbaşından bu yana %20 oranında yükseldi. 2016 da alınan üretim kararı günde 1,8 milyon varil idi. Suudi Enerji bakanı Halit Al-Falih bu rakamı 1 milyon varil yükseltmek istiyor. Bu sabah itibarıyla petrolün varili 66,3 dolardan işlem görmeye başladı, ki aslında bu Suudi Arabistan için çok iyi bir rakam, Suudi Arabistan ulusal petrol şirketi ARAMCO, bu yıl içinde halka arz edileceği için yüksek fiyatlar bu arzı hareketlendirmek için büyük önem taşıyor.