ABD Başkanı seçilen Donald Trump, Çin'in Pazartesi günü Trump'ın yemin törenine katılmak üzere Cumhurbaşkanı Yardımcısı Han Zheng'i gönderme planını açıklamasından birkaç saat sonra Cuma günü Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, telefon konuşmasını ABD ve Çin için “çok iyi bir görüşme” olarak nitelendirdi ve ticaretin dengelenmesi, fentanil, TikTok ve diğer birçok konuyu ele aldıklarını aktardı.
Paylaşımında, “Beklentim, birçok sorunu birlikte ve hemen başlayarak çözmemiz yönünde” diye yazan Trump, “Cumhurbaşkanı Xi ve ben dünyayı daha barışçı ve güvenli hale getirmek için mümkün olan her şeyi yapacağız!” ifadesini de ekledi.
Çin devlet medyası, Xi'nin telefon görüşmesi sırasında Trump'ı seçim zaferinden dolayı kutladığını ve hem kendisinin hem de Trump'ın önümüzdeki dört yıl boyunca ABD-Çin ilişkilerinin gelişmesi yönünde büyük beklentileri olduğunu söylediğini aktardı.
Xi, Çin devlet televizyonu CCTV tarafından yayınlanan açıklamasında, “İkimiz de birbirimizle olan etkileşimlerimize büyük önem veriyoruz, ikimiz de ABD Başkanı'nın yeni döneminde ABD-Çin ilişkilerinin iyi bir başlangıç yapmasını umuyoruz ve yeni bir başlangıç noktasından daha fazla ilerleme kaydetmek için Çin-ABD ilişkilerini ileriye götürmeye istekliyiz” dedi.
Xi, Pekin ve Washington arasında farklılıklar olsa da önemli olanın “karşılıklı olarak temel çıkarlarına ve temel kaygılarına saygı duymak ve soruna uygun bir çözüm bulmak” olduğunu söyledi.
Çin Cumhurbaşkanı ayrıca Trump'ı, Tayvan meselesini “dikkatle” ele almaya çağırdı. Pekin, demokratik Tayvan'ın kendi topraklarının bir parçası olduğunu iddia ediyor ve adayı Çin'le birleştirmek için gerekirse güç kullanma tehdidinde bulunuyor.
Çin'den yapılan açıklamaya göre Xi ve Trump ayrıca Ukrayna savaşı, İsrail ve Filistinliler arasındaki çatışma ve diğer önemli uluslararası ve bölgesel meseleler hakkında da görüş alışverişinde bulundu.
Cuma günü erken saatlerde Çin Dışişleri Bakanlığı, Çin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Han Zheng'in yemin töreninde Xi'yi temsil etmesine karar verildiğini açıkladı.
İlgili Haberler Trump'ın yemin törenine kimler katılacak?Duyuru, Trump'ın Cumhurbaşkanı Xi ve diğer yabancı liderleri yemin törenine katılmaya davet etmesinden bir aydan fazla bir süre sonra geldi. Bu, tarihsel olarak başkanlık yemin törenlerine yabancı büyükelçilerin katılmaları nedeniyle gelenekten kopuşa işaret eden benzeri görülmemiş bir adım.
Han'ın katılımı “iyi niyet” olarak algılanıyor
Analistler, Pekin'in Han'ı göndererek yeni Trump yönetimine karşı “iyi niyet” gösterdiği yorumu yapıyor.
Pekin'deki Tsinghua Üniversitesi Uluslararası Güvenlik ve Strateji Merkezi'nden araştırmacı Zhou Bo, “Çin'in, cumhurbaşkanının diğer devlet başkanlarının yemin törenlerine katılmasına izin verme gibi yerleşik bir geleneği yok” dedi.
VOA'ya telefonla konuşan Zhou Bo, “Cumhurbaşkanı yardımcısını Trump'ın yemin törenine göndermek en iyi seçenek ve Pekin'in Trump'a karşı iyi niyetini gösteriyor” dedi.
Pekin Trump'ın davetine olumlu yanıt vermeye çalışsa da diğer uzmanlar Han'ın katılımının büyük ölçüde törensel kalacağını söylüyor.
ABD'nin Pennsylvania eyaletindeki Bucknell Üniversitesi'nde Çin dış politikası uzmanı olan Zhiqun Zhu, “Han'ın Washington gezisinden somut bir şey beklemiyorum” dedi.
Han'ın yemin törenine katılmasının törensel niteliğine rağmen Zhu, Pekin'in bu hamlesinin ikinci Trump yönetimi altında ABD-Çin ilişkileri için “iyi bir temel oluşturabileceğini” söyledi.
VOA'ya telefonla konuşan Zhu, “Umarım dostane bir atmosfer yaratılır ve bu önümüzdeki haftalarda ve aylarda da devam ettirilebilir, böylece iki taraf önemli konuları görüşmek üzere masaya oturduğunda belki bir anlaşma sağlanabilir” dedi.
Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşü, son yıllarda sürekli bir ekonomik gerilemeyle karşı karşıya kalan Çin için belirsizlik yaratıyor.
İlgili Haberler Trump’ın Çin’e ek gümrük vergisi planı Türk yatırımcılar için bir fırsat mı?Başkanlık kampanyası sırasında Trump, Çin ürünlerine yüzde 60'a varan oranlarda gümrük vergisi uygulama sözü vermişti. Zhou, yüksek gümrük vergisi ihtimalinin Pekin'i ikinci Trump yönetimi altında ABD-Çin ilişkilerinin geleceği konusunda temkinli hale getirdiğini söyledi.
VOA'ya konuşan Zhou, “Trump'ın kartlarını nasıl oynayacağını bilmiyoruz, bu yüzden Çin'in Trump'ın Çin'e yönelik politikalarının nasıl sonuçlanacağını görmek için bekleyeceğine inanıyorum” dedi.
Çin'den ithal edilen mallara gümrük vergisi getirme tehdidine rağmen Trump, iki ülke arasında iyi bir ilişki olabileceğini ve temsilcileri aracılığıyla Çinli liderlerle temas halinde olduğunu söyledi.
Muhafazakar talk show sunucusu Hugh Hewitt'le 6 Ocak'ta yaptığı bir söyleşide “Tahmin ediyorum ki muhtemelen çok iyi anlaşacağız” diyen Trump, ilişkinin “iki yönlü bir yol” olması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Buna ilave olarak Trump, Senatör Marco Rubio'nun Dışişleri Bakanı ve Temsilciler Meclisi Üyesi Mike Waltz'un Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı olması dahil Çin konusunda şahin tutumlarıyla bilinen birkaç siyasetçiyi göreve getirmek istiyor.
Rubio, Çarşamba günü Senato'daki onay oturumunda Çin'i “bu ulusun şimdiye kadar karşılaştığı en güçlü ve tehlikeli yakın düşman” olarak tanımladı.
Marco Rubio, “Sovyetler Birliği'nin asla sahip olmadığı unsurlara sahipler. Teknolojik bir düşman ve rakip, endüstriyel bir rakip, ekonomik bir rakip, jeopolitik bir rakip, bilimsel bir rakip” dedi.
Zhu, Rubio'nun oturum sırasındaki Çin'e yönelik sert söyleminin yeni yönetimde Çin'e yönelik gerçek politikalara dönüşüp dönüşmeyeceğini söylemek için henüz erken olduğunu kaydetti.
VOA'ya konuşan Zhu, “Trump'ın atadığı bazı isimler Çin konusunda şahin görünüyor ama Trump için çalıştıklarından Trump'ın politikalarını geçersiz kılacaklarını sanmıyorum” dedi.
Zhu, Trump'ın Çin'e yönelik politikalarını nasıl şekillendireceği belirsizliğini koruduğu için Washington ve Pekin'in “temkinli bir şekilde ilerleyeceğini” söyledi.
“Her iki taraf da Trump'ın ilk döneminde korkunç bir deneyim yaşadı, bu yüzden bu kez yeni bir başlangıç yapmak istiyorlar gibi görünüyor” şeklinde konuştu.