2018’in yaz aylarında yaşanan kur şoku nedeniyle 2018’in Ekim ayında yüzde 25,24’le son 15 yılın zirvesini gördükten sonra sürekli düşen enflasyon, (Tüketici Fiyat Endeksi), 2019 yılının Ekim ayında yüzde 8,5’i görmüştü. Ancak son dört ay devam eden aralıksız yükselişiyle Ocak ayında enflasyon rakamı yüzde 12,15’e ulaştı.
Son üç yılın Ocak ayı itibariyle yıllık enflasyona bakıldığında, 2020 yılı oranının 2018 yılının üzerine çıktığı görülüyor.
2018 yılı Ocak ayında yüzde 11,23 olan on iki aylık ortalama enflasyon, 2019’da yüzde 17,16’ya çıktıktan sonra 2020 Ocak ayında da yüzde 14,52 olarak realize oldu.
Son üç yılın Ocak ayı enflasyonun bir önceki aya göre değişimini gösteren grafik de 2020 rakamının, hem 2019’un hem de 2018’in yüzde 30 civarında üzerinde olduğunu ortaya koyuyor.
En fazla artış gösteren ana harcama grupları alkollü içecekler ve tütün mamulleriyle eğitim
TÜFE ana harcama gruplarına bakıldığında yıllık bazda en yüksek artışın alkollü içecekler ve eğitim kategorilerinde olduğu görülüyor.
Ocak ayında alkollü içecekler ve tütün yüzde 42,21 artış gösterirken onu yüzde 15,11’le eğitim, yüzde 15,01’le çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 14,76’yla konut, yüzde 14,07’le sağlık takip etmiş.
En düşük artışlar ise yüzde 2,14’le haberleşme, yüzde 5,66’le eğlence ve kültür, yüzde 6’yla giyim ve ayakkabı ana harcama grubunda gerçekleşmiş
Aylık bazda en yüksek enflasyon patlıcanda
Aylık düzeyde en fazla artış gösteren ürünlerdeyse gıda grubu öne çıkıyor.
Ocak ayında en fazla artış gösteren ürün yüzde 81,86’yla patlıcan olurken, onu yüzde 35,81’le domates, yüzde 30,90’la mandalina, yüzde 24,45’le mandalina takip ediyor.
Ulaşım araçlarıyla ilgili hizmet ücreti yüzde 22,38, resmi evraklarla ilgili hizmet ücreti ise yüzde 21,63 artış göstermiş.
Yİ-ÜFE de on iki aylık ortalama artış yüzde 15,71 oldu
Yurtiçi Üretim Endeksi (Yİ-ÜFE) ise 2020 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,84, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,84, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %15,71 artış gösterdi.
Sanayinin ana sektörlerine bakıldığında en yüksek artış yüzde 13,75’le enerjide gözlenirken, onu yüzde 13,37’le dayanıksız tüketim malları, yüzde 13,07’le elektrik, gaz, buhar ve yüzde 12,76’le madencilik/taş ocakçılığı izliyor.
Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon hedefi olarak yüzde 8,2
Merkez Bankası’nın 2020 yılı yıl sonu enflasyon hedefi, orta noktası yüzde 8,2 olmak üzere yüzde 6,2-10,2 aralığını belirledi.
Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal, 30 Ocak’ta 2020/1 Enflasyon Raporu’nu açıkladığı toplantıda, ‘‘Enflasyonun bir süre için mevcut seviyelerde yatay seyrettikten sonra enflasyon beklentilerinde genele yayılan iyileşmenin sürmesi ve temkinli parasal duruşun da etkisiyle yıl sonu tahminimize doğru kademeli olarak gerileyeceğini değerlendiriyoruz’’ demiş ve yıl sonu hedefi olarak yüzde 8,2 orta noktasının hedeflendiğini söylemişti.
Prof. Ulusoy: ‘Enflasyon hedeflerine ulaşmak zor’
Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi Veysel Ulusoy, Ocak ayı rakamının hem piyasa beklentilerinden hem de Merkez Bankası öngörülerinden uzak geldiğine dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Profesör Ulusoy, ‘‘Ocak ayında enflasyon yüzde 1,36 arttı. Her ay yüzde bir artsa yıllık enflasyon yüzde 13 oluyor. Tabii burada yaz aylarında gıda enflasyonunda yaşanan gerilemelere güveniliyor. Ancak şu da dikkatlerden kaçmamalı. Geçmişte üreticilerin fiyatlara yansıtmadığı maliyetlerin artık yansıtılmakta olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz günlerde Avrasya Tüneli’nden geçişe yüzde 56 zam yapıldı. Mesela bu artış Ocak enflasyonunda yok. Akaryakıt artışları kapıda. Yıl sonu hedeflerine ulaşmak bugünden bakıldığında pek kolay gözükmüyor, hatta zor’’ dedi.