İZMİR- Türk turizm sektörü, ağır yara aldığı Corona virüsü salgınının ardından 2022’ye büyük umutlarla girdi. Ancak Türkiye’ye en çok turistin geldiği ülkelerin başında yer alan Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan kriz, turizmcilerin umutlarını yeniden karamsarlığa çevirdi.
Türkiye turizminin ana aktörü olan Rusya’da Ukrayna krizi nedeniyle iç turizmin canlandırılması gündemde. Rusya Başbakan Yardımcısı Dimitri Çernişenko’nun Rusya Federal Turizm Ajansı’na (Rosturizm) ‘Ruslar'ın bu yaz kendi ülkelerinde tatil yapmaları için kampanya önerileri hazırlaması’ talimatı verdiği basına yansımıştı.
Rosturizm internet sitesindeki açıklamaya göre, Rosturizm Başkanı Zarina Doguzova Türkiye ve Mısır turizm bakanlarıyla telefonda görüşerek meslektaşlarından Mısır ve Türkiye'de Rus turist kabulüne yönelik gelecek planlarını paylaşmalarını istedi. Her iki ülkenin bakanları, şu anda Rus turistlerin girişini kısıtlamaya yönelik bir planları olmadığını söyledi.
Turizm bakanları, transit uçuşların düzenlenmesi de dahil olmak üzere Rus turistlerle ilgili sorunların çözümünde gerekli tüm yardımı sağlayacaklarını da belirtti. Rosturizm'e göre taraflar, önceden iletişim halinde kalarak mevcut süreçlerdeki olası değişiklikleri birbirlerine bildirme konusunda anlaştı.
Batılı ülkeler tarafından Ukrayna işgali nedeniyle Rusya’ya uygulanan finansal yaptırımlar, Avrupa Birliği ülkelerinin Rusya’ya hava sahasını kapatması ve ardından Rusya’nın 36 ülkenin hava yolları şirketlerine uçuş yasağı getirmesi şimdilik Rus turistlerin önünü kesen gelişmeler. Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR), halihazırda birçok ülkenin hava sahasını Rusya’dan yapılan uçuşlara kapatması nedeniyle yurt dışında bulunan 150 bin Rus turistten 27 bininin ülkeye geri dönemediğini duyurmuştu. Rusya’dan direkt uçulabilen ve dönüş yapılabilen uçuş yasağı olmayan çok az sayıdaki ülke arasında Türkiye de bulunuyor.
Your browser doesn’t support HTML5
Turizmde Umutlar Yerini Karamsarlığa Bıraktı
“Rezervasyonlar durdu, henüz iptal yok”
2021 yılında Türkiye’ye en çok turistin geldiği beş ülke arasında ilk sırada Rusya, üçüncü sırada ise Ukrayna yer aldı. Salgın öncesinde Rusya’dan 7 milyondan fazla turistin geldiği Türkiye’ye geçtiğimiz yıl 4 milyon 694 bin 442 turist giriş yaptı. 2021 yılında Ukrayna’dan gelen turist sayısı ise 2 milyon 60 bin 8 oldu. Savaşın bıraktığı hasarın giderek büyüdüğü Ukrayna’dan bir beklentisi kalmayan turizmciler Rus turistlerinse Türkiye’den vazgeçmemesini umuyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmede bulunan Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Üyesi Tolga Gencer, Rusya’dan henüz rezervasyon iptalleri gelmediğini ancak rezervasyonların durduğunu söyledi: “Normalde yaz rezervasyonları şu an Rusya'da satışlarda. Her gün bir rezervasyon alıyorlar ve her gün Türkiye'ye, otellere rezervasyon geçiyorlardı tur operatörleri. Ama son bir haftadır yeni rezervasyon almıyorlar. Bu savaşın uzamasından dolayı bu sefer iptallerin de hızlıca geleceğini tahmin edebiliyoruz.”
Ukrayna krizinin en kısa zamanda çözüme kavuşmasını istediklerini söyleyen Gencer, “Rusya bizim birinci pazarımız. 7 milyon turist ağırlıyoruz. Ukrayna 2021'de üçüncü pazarımız. 2,5-3 milyon turist ağırlıyoruz. Bu seneki hedeflerimiz de aynı. Tabii ki Rus turistlerin her zaman ilk tercihi Türkiye olmuştur. Olmaya da devam ediyor. O yüzden biz bu durumun biraz yumuşamasından dolayı Ruslar’ın tekrar rezervasyonları alacağını düşünüyoruz” dedi.
İlgili Haberler Ukrayna Saldırısı Türk Turizminin Kabus Senaryosu“15 Mart’tan itibaren durum netleşir”
Rusya Tur Operatörleri Birliği’nin (ATOR) açıklamasına göre, son bir haftada yurtdışına yönelik paket tur rezervasyonlarının hacmi 3,5 kat (yüzde 72) azaldı. ATOR, rezervasyonlarda salgının başlangıç dönemine benzer bir azalma yaşandığı değerlendirmesini yaptı.
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Bülent Bülbüloğlu ise 15 Mart’tan itibaren Rus turistlerle ilgili durumun netleşeceğini kaydetti: “Erken rezervasyonlar Ocak ayında başlamış olsa da normal olarak çok zayıf gidiyor. Bu her sene böyle. Bu sene de böyleydi. Ama gerçek erken rezervasyon Mart'ın ilk haftasıyla başlar, 15 Mart'tan sonra da hız kazanır. Yani Ruslar’ın yaz tatili alma alışkanlıkları bu şekilde. Dolayısıyla tam bir gösterge olmasa da ATOR'un dediği gibi yüzde 70'lik bir düşüş var Rusya'dan Türkiye'ye olan yaz satışlarında. Bu da bizi çok endişelendiriyor. Tabii eğer bu sıcaklık seviyesi aşağılara inmezse, iş masa başına dönmezse gerçekten sıkıntılı bir süreç yaşayacağız bu sene diye gözüküyor.”
5-6 milyon Rus, 2 milyondan fazla Ukraynalı bekleniyordu
Avrupa Birliği ülkelerinin Rusya’ya hava sahasını kapatması nedeniyle Avrupa’daki tatil destinasyonlarının devreden çıkmasını değerlendiren Bülbüloğlu, “Rusların zaten en çok gittikleri, paket tur aldıkları ülke Türkiye. Burada Yunanistan, İspanya gibi bizim rakiplerimiz Akdeniz çanağındaki büyük oyunculara çok fazla bir Rus popülasyonu trafiği yok. Dolayısıyla buradaki gidişatı avantaja çevirmek de çok da kolay değil. Türkiye'nin kaybı da fazla olur. Yani 5-6 milyon Rus'un olacağını öngörüyorduk biz bu sene. 2 milyondan fazla da Ukraynalı gelir diye düşünüyorduk. Ukrayna tarafında çok beklentimiz kalmadı diyebiliriz rahatlıkla. Ama Rusya tarafında hala bir beklentimiz var. Onu da dediğim gibi 15 Mart'tan sonra daha sıhhatli bir şekilde analiz edebileceğiz” şeklinde konuştu.
‘Türkiye’nin şu anda Rus turistlerin girişini kısıtlamaya yönelik bir planı olmadığı’ yönündeki açıklamayı da yorumlayan Bülbüloğlu, “Turizm bir barış olayı. Yani barışın olduğu yerde, güler yüzün olduğu yerde, huzurun olduğu yerde turizm olur. Türkiye de o anlamda bu saydığım gerekçeleri rahatlıkla yerine getiren bir ülke. Aynı zamanda hava köprüsü olarak da bir sıkıntımız yok şu ana kadar. İnşallah bu şekilde devam eder, hava köprüsünde ve trafiğinde bir sıkıntı olmaz. Yine Ruslar gelecektir. Ama hem ekonomik şartlar hem finansal yaptırımlar bunu birazcık kısıtlıyor. Bir düşüş göreceğiz. Tabii ki bakanlıklar seviyesinde karşılıklı olarak bilgi alışverişinde bulunacaklar. Bu işin önünü açmak için bizim bakanlığımız çalışacak. Rusya tarafı nasıl öngörürler onu bilemiyoruz. Çünkü saat saat her şey değişiyor o tarafta” dedi.
“Airbus ve Boeing uçaklar kalkmazsa daha büyük sıkıntı olacak”
Ancak turizmcilere göre Türkiye’nin atabileceği adımlar sorunu çözmekte yeterli değil. TÜRSAB Yönetim Kurulu Üyesi Gencer, Airbus ve Boeing şirketlerinin Rus uçak şirketlerine yaptırım kararı alması nedeniyle Türkiye’ye yapılacak uçuşların da riske girdiğini belirtti: “Airbus ve Boeing de bir yaptırım uygulamaya başlıyor şu an Rus menşeili uçaklara. 'Yedek parça vermeyeceğim' diyor. Bu sefer o uçaklar istediği kadar parasını göndersin, o uçaklar kalkamaz. Bu da çok önemli. Zaten charter seferler olmazsa bu iş tarifeli seferlerle hiç olmaz. Charter seferler yani Rus tur operatörlerinin veya Türk tur operatörlerinin kiraladığı uçakların hepsi Boeing ve Airbus. Bu uçaklar kalkmazsa daha büyük sıkıntı olacak gibi gözüküyor.”
Gencer, Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasının da turizm sektörü açısından olumsuz sonuçlar doğuracağını söyledi: “SWIFT dediğiniz zaman sistemin durması demektir. Yani siz Rusya'yla uluslararası bir ticaret yapmak durumundayken SWIFT kapalıysa para alıp para veremiyorsunuz. Bundan 50 yıl önceki bavulda o paraların gidip gelmesi gibi bir şey bu. O çok eski dönemlerde olabiliyordu ama şimdi öyle bir durum yok. O yüzden bu çok önemli bir etken.”
İlgili Haberler SWIFT Yaptırımı Türkiye'yi Nasıl Etkiler?“Savaş uzarsa diğer ülkelerin de tercihleri değişebilir”
Gencer, Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna’ya komşu bölgede olduğu için krizin uzamasının diğer ülkelerden gelecek turistleri de endişeye sokabileceğini belirtti: “Bir kere biz 'warzone' denen bir bölgedeyiz. Yani savaş bölgesine en yakın yerlerden bir tanesiyiz. Diğer ülkelerin tercihleri de değişebilir. Eğer bu savaş uzar, sıcak çatışmaların devam ettiği bir hal alırsa, 1-2 ay böyle sürerse biz sadece Rusya'yı ve Ukrayna'yı kaybetmeyiz, diğer pazarlardan alacağımız turist sayılarında da düşüş yaşarız. Turistin ilk baktığı, güvenli ve huzurlu bir yere gitmektir. Sonra paraya bakar. Siz şu an bedava bile olsa Ukrayna'ya, Kiev'e tatile gider misiniz? Gitmezseniz. O yüzden turistin ilk ana şartı güvenli ve huzurlu olduğu yere gider. O yüzden bizim ilk hedefimiz, güvenli ve huzurlu bir dünya diliyoruz.”
“Rusya'nın yerini dolduracak bir trafik oluşmayacaktır”
Türkiye’nin 2022 yılında turizm geliri hedefi, bir önceki yıla göre 10,5 milyar dolarlık artışla 35 milyar dolar olarak açıklanmıştı. TÜROFED Başkan Yardımcısı Bülbüloğlu ise bu hedef kapsamında Rusya’nın yerini dolduracak başka bir dış pazar arayışının mümkün olmadığını anlattı: “Biz dünyadaki hemen hemen bütün ülkelerle çalışıyoruz. Aslına bakarsanız hem Orta Avrupa'da, İskandinavya’da, Baltık tarafında, Amerika'da. Türkiye coğrafyası çok büyük. Kültür turizmi var. Spor turizmi var, inanç turizmi var. Deniz, kum, güneş var, tarih var. Dolayısıyla Rusya ayağı zayıf kalacaktır ama bunun yerini dolduracak kütlede bir trafik oluşacağını zannetmiyorum. Çünkü Türkiye'ye gelenlerin neredeyse yüzde 30'unu Rusya karşılıyor. Antalya turizminin yüzde 52'sini Rusya karşılıyor. Dolayısıyla bu açığı kapatmak çok kolay değil. Diğer pazarları bu seviyede büyütmek imkansız gibi bir şey. En kötüsü de bu, kötü giden yılların üzerine geldi. İki senedir turizm bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de pandemiyle boğuşuyor. Yani herkes yaralı. Herkes umutla 2022'ye girdi. Yaralarımızı kapatmak adına bu sene çalışacaktık ama bu sene de böyle sıkıntılı geçerse işimiz zor.”
‘Son beş yıldır başımıza gelmeyen kalmadı’ diyen Gencer ise turizm sektörünün büyük zararları olduğunu kaydetti: “Uçak düşmesinden, ikili ilişkilere, pandemiden şimdi de savaşa kadar başımıza gelmeyen kalmadı. Bilmiyorum nereye gidiyor. Şu an gerçekten tüm dünyada en çok zarara uğrayan sektör turizm sektörü. Halen ayaktayız. Halen dinamik sektörüz. Hemen adapte olup, yeniden yeni ufuklara yol açabiliyoruz ama maalesef başımıza gelmeyen kalmadı.”