Taleban’ın Afganistan’da kontrolu ele geçirmesinden bu yana Türkiye, örgütün liderleriyle görüşmeler yürütüyor. Uzmanlar, Türkiye ile Afganistan arasındaki tarihi bağlara ve ortak dine rağmen, Türk yetkililerin ellerindeki avantajları olduğundan fazla sandıkları uyarısında bulunuyor.
Türkiye, Afganistan’daki misyonu sona eren NATO’nun üyesi olmasına rağmen, Taleban liderleri Kabil’deki havaalanının yeniden açılıp işletilmesi konusunda Türkiye’den destek alıp almamayı değerlendiriyor. Ankara, Taleban’la diyalog konusunda ayrıcalıklı bir konumda olduğu görüşünde.
İlgili Haberler Afganistan'da Hükümeti Baradar KurabilirTürkiye’nin eski Avrupa Birliği Büyükelçisi Selim Kuneralp, her ne kadar Türk yetkililer NATO’daki tek Müslüman ülke olmaları nedeniyle Taleban’la müzakere konusunda avantaja sahip olduklarını düşünseler de, Taleban’ın duruma tam olarak aynı açıdan bakmadığına dikkat çekiyor.
Türkiye, Kabil’deki Hamid Karzai Havaalanı’nın güvenliğinden Türk askerinin sorumlu olmasını istiyor. Taleban ise güvenliği kendisinin sağlayabileceği görüşünden hareketle sadece işletmede Türkiye’den yardım istiyor. Bu görüş ayrılığı nedeniyle görüşmelerden henüz sonuç çıkmadı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de bugün yaptığı açıklamada Kabil havaalanının Katar ve Türkiye işbirliğinde işletilmesiyle ilgili görüşmelerin devam ettiğini belirtti.
İlgili Haberler Katar: “Taleban ve Türkiye ile Temastayız”Avrupa Konseyi’nde kıdemli uzman olan Aslı Aydıntaşbaş’a göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afganistan’daki durum ve Taleban’la diyaloğun Türkiye’ye “bir tür siyasi güç ya da yarar” sağlamasını umuyor ve NATO ve diğer Batılı ülkelerin Taleban’la diyaloğunda köprü oluşturmayı hedefliyor.
Afganistan'da geniş çaplı şekilde faaliyet yürüten Türk inşaat sektörünün Taleban yönetimi sırasında da büyümesi bekleniyor.
Kısa bir süre önce Yeni Şafak gazetesine röportaj veren Taleban yetkilisi Abdurrahman Attaş, Türkiye’nin Afganistan’ın yeniden inşasında kilit bir rol oynayabileceğini, finansmanın da Katar’dan sağlanabileceğini söyledi.
Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed Bin Abdülrahman El-Tani de bu hafta yaptığı açıklamada Taleban'la görüştüklerini ve Kabil'deki havalimanının faaliyetlerine yeniden başlaması için olası teknik destek verilmesi konusunda Türkiye'yle birlikte çalıştıklarını kaydetti.
Şeyh Muhammed, "Taleban'la görüşüyoruz, teknik destek sağlanması konusunda da Türkiye'yle temas halindeyiz. Umudumuz, önümüzdeki birkaç günde iyi haberler verebilmek" dedi.
El Cezire televizyonu, Cuma günkü bir haberinde Katar Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkilinin Kabil’e gittiğini bildirdi. Aynı haberde Katar’ın, bu ziyaret öncesinde de Kabil havaalanındaki hasarı tespit etmek üzere iki uçak dolusu teknik ekibi Afganistan’a yolladığı belirtildi.
Diğer taraftan, bazı uzmanlar da Türk hükümetinin Afganistan’daki planlarıyla ilgili dikkatli adım atması gerektiği uyarısı yapıyor.
Kadir Has Üniversitesi’nden Soli Özel, Afganistan’ın komşuları Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan ve İran’ın güç ve etki sahibi ülkeler olduğunun altını çiziyor ve Türkiye’nin sadece tarihi bağlara dayanarak Afganistan’da kilit bir rol üstlenip üstlenemeyeceğinin belirsiz olduğunu söylüyor.
Erdoğan’ın Rus lider Vladimir Putin’le özellikle Suriye ve Kafkaslar’daki işbirliğinin Afganistan’da da devreye sokulabileceğini vurgulayan uzmanlar da var.
Bonn Üniversitesi’nden Zaur Gasimov da bunlardan biri. Gasimov, Türkiye’nin Afganistan’daki olası rolünün, “Ankara ile Moskova arasında güvenlik konularında diyaloğu arttırarak iki ülkenin birbirlerine daha yakınlaşmasını sağlayabileceği” görüşünde.
Erdoğan önümüzdeki haftalarda Moskova’yı ziyaret edecek. NATO yetkilileri, Türkiye’nin Rusya’yla ilişkilerinin derinleşmesinden duydukları endişeyi dile getirmeye devam ediyor. Ancak uzmanlara göre, Erdoğan'ın, eleştiri ve uyarılara rağmen Rusya ile güçlü ilişkiler sayesinde Türkiye’nin Afganistan’da rol almasını sağlayabileceğine inandığı bilidiriliyor.