Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Levant Çalışmaları Koordinatörü Oytun Orhan İran’ın Irak’taki ABD askeri üslerine düzenlediği saldırıların ardından VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulundu
Ortadoğu’da ABD ve İran arasındaki gerilimin varlığını bugüne kadar bölgede “yaptırımlar” ve “vekaletler savaşı” şeklinde gözlemlediklerini kaydeden Orhan şöyle konuştu: “İran’ın Kerkük’teki bir hava üssünde Amerikalı sözleşmeli personel ölümüne neden olan saldırısı sonrasında İran desteğiyle Irak’taki Şii gruplarca ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’nin basılmasının Amerika açısından bardağı taşıran son damla olduğu anlaşılıyor.”
“İran’ın önceki eylemlerinde ABD’nin çok fazla inisiyatif almadığı görülmüştü. Bundan kaynaklı olarak İran yönetiminde belki de ABD’nin pek bir şey yapmayacağı beklentisi vardı” diyen Orhan “Ama ABD, elçilik baskını kırmızı çizgi görmüş olacak İran’ın üst düzeydeki dört isminden birini hedef alarak insansız hava aracı ile Süleymani’yi öldürdü. Bu tabii ilk kez doğrudan karşı karşıya gelinmesi oldu” diye konuştu. “İran da vekiller üzerinden mücadelede başarılıydı” diyen Orhan “Ama şimdi ABD’yi doğrudan hedef alma ihtiyacı duydu. ABD ise, İran’ın füzelerle üst saldırısı sonucunda can kaybı yaşanmadığını bildirdi. Şimdi artık günü kurtarma durumu olduysa artık çatışma derinleşmeyecektir. İki taraf da çatışmayı bu noktada bitirmek isteyecektir” dedi.
Mevcut gerilimde Türkiye açısından ise hem fırsatlar hem de riskler bulunduğunu belirten Orhan, Türkiye’nin de aslında İran’ın bölgedeki etkinliklerinden rahatsız olduğunu ve Tahran’ın nüfuz etme alanının Türkiye’nin aleyhine gözüktüğünü söyledi. Dolayısıyla İran’ın bölgedeki ağını kuran üst düzey yetkilisi Kasım Süleymani’nin öldürülmesiyle İran’ın bu nüfuz alanında zayıflama olabileceğine işaret eden Orhan, Türkiye’nin bunu fırsat olarak değerlendirebileceğini vurguladı. Türkiye’nin ABD ile İran hattında kendisine yeni bir rol edinebileceğini anlatan Orhan, ABD’nin de İran’ın da birbirleriyle gerilim halindeyken Türkiye’yi karşılarına almak istemeyeceklerini sözlerine ekledi. Risklere bakıldığında ise, petrol ithalatçısı Türkiye açısından petrol fiyatlarındaki artıştan olumsuz etkilenme durumu olacağını kaydeden Orhan, “Şu anki aşamada kontrollü gerginlik durumundan çıkılarak savaşa dönüşmesi tabii Türkiye açısından ciddi ağır sonuçlara yol açabilecektir. Bölgede olumsuz yansımalar yaratacak Suriye ve Irak’tan da daha istikrarsız bir süreç yaratabilecektir” diye konuştu.
Türkiye’nin hali hazırda büyük bir istikrarsızlık oluşmaması için çaba göstermeye başladığını söyleyen Orhan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yarınki Bağdat ziyaretinin de bu bakımdan bir girişim olduğunu ifade etti.
Bundan sonrasında İran’ın, Ortadoğu bölgesinde ABD açısından daha da güvensiz bir ortam oluşması konusunda çabalamaya devam edeceğini belirten Orhan, ABD’nin ise artık bundan sonra yaşananlarda Süleymani’nin öldürülmesinde olduğu gibi doğrudan Tahran’ı sorumlu tutarak hamleler yapabileceğini söyledi.