2010’dan bu yana ilişkileri buzdolabında olan İsrail ve Türkiye’nin el sıkışmanın arifesinde olabileceği belirtiliyor.
Türkiye ve İsrail’in tarihi el sıkışmaya yakın olduklarına dair kanıtlar artıyor.
Türk ve İsrail medyası bu hafta iki tarafın Münih Güvenlik Zirvesi’nde kapılı kapılar ardından yüksek düzeyli diplomatik görüşme gerçekleştirdiğini belirtiyor.
Al Monitor internet sitesinde yazan Kadri Gürsel’e göre Ankara’nın acilen İsrail’e ihtiyacı var ve bu Ankara’nın ne kadar çaresiz olduğunu gösteriyor.
Gürsel, 2009, 2010 ve diğer yıllarda İsrail karşıtı söylemlerin, Ankara tarafından bölgede etkili olabilmek için siyasi bir araç olarak kullanıldığını ama şimdi Türkiye’nin acilen İsrail ile normal ilişkilere sahip olması gerektiğini belirtiyor.
Türkiye’de İsrail’i en sert eleştiren kesim olan AK Parti iktidarı, iddialara göre önde gelen Hamas liderlerine sığınma sağlıyor. Türkiye-İsrail ilişkileri denizden Gazze ablukasını kırma çabası sırasında dokuz Türk’ün öldürülmesi üzerine askıya alınmıştı.
Kadir Has Üniversitesi’nden Soli Özel İsrail’in özür dilemesi ve öldürülen eylemcilerle ilgili tazminat konusunda anlaşmaya yakınlaşılmasının ardından iki tarafın şimdi Ankara’nın son isteği üzerinde uzlaşmaya çalıştığını söyledi. Bu talep, Gazze ablukasının kaldırılması.
Özel’e göre Gazze ambargosu dışında anlaşma neredeyse tamam ama İsrailliler ambargoyu kaldırmayacak. Yerine İsrail’in ‘ambargoyu kaldırmadık’ diyebileceği, Türklerin de ‘ambargoda delik açtık’ diyebilecekleri bir formül bulmaya çalışıyorlar. Özel, “Belki Türkler Gazze’ye erişimde ayrıcalık kazanacaklar ve inşaat işleri gibi bazı insani yardım faaliyetleri yerine getirebilecek” diyor.
İlişkilerin gelişmesinin bir işareti de geçen ay Türk ve İsrail enerji şirketleri arasında İsrail’in son dönemde bulduğu büyük doğal gaz rezervlerinin işlenmesi ve dağıtımıyla ilgili 1 milyar dolarlık anlaşmanın imzalanması. Ankara bu konuda Rusya’ya olan bağımlılığını azaltmak için İsrail’in gaz rezervlerine göz dikmiş durumda. Ankara ve Moskova ilişkileri, 24 Kasım’da Rus savaş uçağının Türkiye-Suriye sınırında Türk uçaklarınca düşürülmesinden bu yana çok kötü durumda.
Ankara ayrıca Rusya’nın, bölgesel rakibi İran ile ilişkilerini geliştirmesinden de rahatsız. Ayrıca İran’ın yeniden dünya sahnesine dönmesi, Türk İsrail yakınlaşma çabalarını etkileyen bir başka etken. Özel, bunun daha geniş bölgesel bir sürecin parçası olduğunu söylüyor.
Özel’e göre, genel tehdit İran ve İran sahneye geri dönüyor. Özel, “Ambargo kaldırıldı, İran dünyanın geri kalanıyla ilişkilerini normalleştirecek. Bu Suudi Arabistan, İsrail, Türkiye ve Mısır’ı endişelendiriyor. Böylece dört ülke en azından bir konuda birbirleriyle uyumlu hale geliyor” diyor.
Uzmanlara göre Ankara, Tahran’a karşı İsrail ile ilişkilerin geliştirilmesinin öneminin farkında. Bu Ankara’ya Washington’daki imajını düzeltme konusunda da yardımcı olabilir, özellikle de Amerika’daki güçlü İsrail lobisinden destek almanın kapılarını açarsa.