Çavuşoğlu ve Lavrov, 8 Nisan’da Moskova’da yapılması planlanan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin görüşmesi öncesinde Cuma günü Antalya’da bir araya geldi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un görüşmesinden Türkiye ve Rusya’nın S-400 hava savunma füze sistemi anlaşmasından vazgeçilmeyeceği mesajı geldi. Çavuşoğlu, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma füze sistemi anlaşmasına bağlı olduğunu belirterek, ABD’ye yönelik “Prensip olarak iki ülke arasındaki anlaşmaya üçüncü bir ülkenin karşı çıkması ve başka bir karar alması uluslararası hukuka aykırıdır” dedi.
Bu toplantı öncesinde, ABD’den Türkiye’ye yönelik Rusya’dan S-400 füze sistemi satın almaması, aksi takdirde “Ankara’ya yaptırım uygulanacağı” yönünde mesajlar geliyordu.nasıl yanıt verileceği merak konusuydu. Amerika’dan, Ankara’nın yapımında proje ortağı olduğu F-35 askeri uçaklarını Türkiye’ye teslim edilmeyebileceği sinyalleri geliyor.
Son olarak ABD’li senatörler Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemini almayacağını doğrulayana kadar Ankara’ya F-35 savaş uçaklarının teslimatını yasaklayan tasarı sundu.
Rusya’dan ABD’nin “Golan Tepeleri” kararına eleştiri
Lavrov, ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepeleri’nde İsrail egemenliğini tanıyan karara imza atmasını da değerlendirdi. Lavrov, “ABD bu keyfiliğini tehditler, ültimatomlar ve yaptırımlarla birleştirerek bu araçları uluslararası sahada kullanıyor. Buna tanık olmak çok üzücü” ifadesini kullandı. Lavrov, ABD’nin Golan Tepeleri gibi kararlarıyla uluslararası hukuku ihlal edici tutumunu sürdürdüğünü savunarak, buna örnek olarak ABD’nin İran ile yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesini ve Venezuela'da parlamento başkanı Juan Guaido’yu devlet başkanı olarak tanımasını gösterdi.
Lavrov: ABD’nin Suriye’nin kuzeyinden çekilmesi gerekiyor
Lavrov’un Suriye’ye ilişkin açıklamalarında Türkiye ile Rusya’nın yanı sıra İran’ın katılımıyla yürütülen Astana Süreci’ne vurgu yaparak “Astana süreci hala Suriye sorununun çözülmesi için etkili olan tek mekanizma. Anayasa komitesi kurulursa bu durum Cenevre Süreci’nin geliştirilmesine de katkı sağlayacaktır. Batılı meslektaşlarımızın dillerinden düşürmediği Cenevre süresinin sonunda başlatılmasına yardımcı olacağına inanıyoruz” dedi. Lavrov, hazırlanacak anayasa komitesi listesini BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen'e sunacaklarını kaydetti.
Türkiye ile Rusya ilişkilerinde sıkıntılı başlıklarından birisi olan Suriye’deki İdlib bölgesi ise ortak basın toplantısında Lavrov tarafından gündeme getirildi. Lavrov, 17 Eylül 2018’de Putin ve Erdoğan’ın imza attığı Soçi mutabakatını hatırlatarak, “Soçi mutabakatıyla askerden arındırılmış bölge kurulması konusunu yerine getirmede belirleyici rol oynayan askeri yetkililerimiz her gün yakın temas içinde. İdlib'de oluşmuş olan karmaşık ve zor durumu da göz önünde bulundurunca, mutabakatın imzalanması ile verilmiş olan görevi adım adım ilerleyerek yerine getireceğimizden eminim. Bu görev, ilk aşama olarak üç adet ortak devriye bölgesi oluşturulmasını da kapsıyor” diye konuştu.
Lavrov, Türkiye’nin PKK’ya bağlı terör örgütü yapısı olarak kabul ettiği PYD-YPG’nin kontrolündeki Suriye’nin kuzeydoğusu ve Fırat Nehri’nin doğusundaki bölgeye ilişkin de değerlendirmede bulundu. Lavrov, “Bu duruma, Suriye'nin egemenliği ile toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde, Türkiye'nin güvenlik çıkarlarını tamamen hesaba katarak bir çözüm bulunmalı. Fırat'ın doğusundan bahsetmişken, ABD'lilerin buradan söyledikleri gibi çekilmesi gerekiyor. Bunun gerekli olmasının sebeplerinden biri de, ABD'nin Suriye topraklarını istila etmesinden önce burada var olan tarihi durumu eski haline döndürmek. Arap aşiretlerinin yüz yıllardır yaşamış oldukları topraklara geri dönmelerinden bahsediyorum” açıklaması yaptı.
Türkiye ve Rusya ilişkilerinde yeniden vize serbestisi adımı
Bu arada Türkiye ve Rusya ilişkilerinde, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye kaynaklı sınır ihlali yapıldığı gerekçesiyle Rus askeri uçağını 24 Kasım 2015’te düşürmesinin ardından oldukça gerilimli bir dönem yaşanmıştı. Sonrasında Erdoğan ve Putin’in ikili temaslarıyla başlayan ilişkileri iyileştirme sürecinde ise Ankara, ekonomik ilişkileri geliştirmek amacıyla uzun zamandır vize serbestisi konusunda Moskova’dan olumlu yanıt talep ediyordu. Bugün Antalya’da bu konuya ilişkin de olumlu sinyaller verildi.
Rus Dışişleri Bakanı Lavrov, Çavuşoğlu ile görüşmelerinde iki ülke arasındaki vize uygulamasını ele aldıklarını belirterek, “Hizmet ve hususi pasaport sahibi olan Türkiye vatandaşları için, ayrıca uluslararası taşımacılık yapan TIR şoförleri için Rusya'ya girişlerinde vize serbestisi uygulanması konusunu yakın zamanda çözeceğiz” dedi.
Mevlüt Çavuşoğlu da, “Beklentimiz vatandaşlarımıza vizenin tamamen kalkması. Bunun için ne yapabiliriz, hangi adımları atabiliriz bunları değerlendirdik ve bu konuda birlikte çalışmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, ayrıca geçen yıl ticaret hacminde yüzde 14’lük artış sağlanmasını “iyiye işaret” olarak yorumlayarak ancak hedefin 100 milyar dolarlık ticaret hacmi olduğunu da anımsattı.