Türkiye’nin AİHM Karnesi Yine Kırık

AİHM duruşma salonunun en fazla ev sahipliği yaptığı davalar arasında Türkiye'ye karşı açılanlar ilk sıralarda yer alıyor

AİHM’nin açıkladığı 2012 istatistikleri Türkiye hakkında karar bekleyen dosyaların artışının sürdüğünü gösterdi. 2012'de Türkiye hakkında verilen 123 kararda adil yargılanma alanındaki ihlaller öne çıkıyor
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Dean Spielmann tarafından açıklanan 2012 yılı istatistikleri, 1998’den bu yana ilk kez mahkemenin önünde karar için bekleyen dosya sayısının azaldığını gösteriyor. Veriler 2011’e göre 2012’de dosya sayısının yüzde 16 oranında düştüğünü gösteriyor. Reform yönünde adımlar atan ve kapasitesini artıran AİHM için 2012 başarılı olarak değerlendirilebilecek olsa da aynı şeyi Türkiye açısından söylemek pek mümkün değil.

2012 istatistikleri Türkiye’nin AİHM’nin “en iyi müşterileri” arasında yer almayı sürdürdüğünü gösteriyor. AİHM önündeki 128100 dosyadan 16879’u Türkiye’ye karşı yapılmış başvurulardan oluşuyor. Bu da toplam dosya sayısının yüzde 13.2’sini oluşturuyor. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) taraf 47 üye arasında bu alanda Türkiye’yi geride bırakan tek ülke ise 28593 dosyayla geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi Rusya. İtalya ise 14200 başvuruyla Rusya ve Türkiye’nin ardından 3. sırada yer alıyor.

AİHM geçen yıl Türkiye hakkında 123 davada karar aldı. Bu davaların 117’sinde de Türkiye’nin AİHS’nin en az bir maddesini ihlal ettiği görülüyor. Son dönemde mahkemenin karara bağladığı davalarda sürekli ön planda olduğu dikkat çeken adil yargılanma geçen yıl da Türkiye hakkında en fazla ihlal kararı verilen alanı oluşturdu. AİHS’nin adil yargılanmayı garanti altına alan 6. maddesinin Türkiye tarafından 80 davada ihlal edildiği belirlendi. Adil yargılanmada en sorunlu alanı ise yargı süreçlerinin uzunluğu oluşturdu. 2011'de de Türkiye hakkında en fazla ihlal bu alanda tespit edilmişti.

İnsan hakları açısından kritik öneme sahip maddeler de Türkiye’yle ilgili davalarda en çok ihlalin görüldüğü maddeler arasında yer alıyor. Özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 37, işkence ve kötü muamelenin yasaklanmasıyla ilgili 35, yaşam hakkı ve mülkiyetin korunmasıyla ilgili 23 ihlal AİHM verilerine girmiş durumda.

Gelen başvurusu sayısı ülke nüfusuna orantılı hesaplandığında ortaya çıkan tabloda ise Sırbistan 10 bin kişiye 6.77 başvuru ile ilk sırada yer alırken Türkiye 10 bin kişiye 1.22 başvuruyla 13.üncü sırada yer alıyor.

İnsan hakları konusundaki reformlara rağmen bazı sistematik sorunları aşmakta zorlanan Türkiye pek çok alanda hakkında en fazla ihlal tespit edilen ülkelerden biri olmaktan kurtulamıyor.