24 Şubat 2022’de sabaha karşı saat 05.00 sularında patlama sesleriyle gözlerini savaşa açan Ukraynalılar, Rusya’nın başlattığı işgalin ne zaman biteceğine ilişkin belirsizlik içinde yeni hayatlar kurmaya çalışıyor.
Rus ordusunun ağır bombardımanına maruz kalan şehirlerden Türkiye’ye sığınan Ukraynalılar’dan kimileri Ukrayna’nın güvenli bölgelerine dönüş hazırlığında kimileriyse yeni ülkeler arayışında.
Savaşın bu kadar uzamasını beklemediğini söyleyen Ukraynalı 34 yaşındaki dans öğretmeni Irina Kliagina, VOA Türkçe’ye hayatındaki belirsizliğe son vermek istediğini anlattı.
Kliagina, “Savaşın bu kadar uzun sürmesini hiçbirimiz beklemiyorduk. Bu yüzden hayatımı hep erteledim. Savaş bitince hayata yeniden başlayacağımı düşündüm. Ama artık hayatın devam ettiğini anladım. Yeniden gülmeyi öğrendim. Artık Türkiye’de bir hayat kurmak istiyorum” dedi.
“Burada geçinebilmek için çalışmam gerekiyor”
Ukrayna'nın Rus saldırılarıyla 80 günde yerle bir olan liman kenti Mariupol’den annesi ve 4 yaşındaki oğlu Timur’la Aydın’ın Kuşadası ilçesine sığınan Kliagina, üç yıldır burada yaşıyor. Kliagina ve ailesi Rusya ve Gürcistan sınırını aşarak 12 gün süren zorlu araba yolculuğunun ardından ulaştıkları Kuşadası’nı, şimdi hayatlarının kalıcı adresi yapmak istiyor.
Kliagina, oğlu ve annesiyle artık Türkiye’de bir hayat kurmak istiyor.
Savaştan sonra başta geçim sıkıntısı olmak üzere birçok zorluk yaşadıklarını gözyaşlarıyla anlatan Kliagina, “Üç sene önce Mariupol’da çok güzel bir evimiz vardı. Bir işim vardı. Arkadaşlarımız vardı. Çok mutlu yaşıyorduk. Savaştan sonra oğlum ve annemle hayatta olduğuma şükrediyorum. Türkiye’ye geldiğimizde bir süre Ukrayna’daki hesaplarımızdaki parayla geçindik. Bu arada Türkiye’de yaşayan Ukraynalılar da bize gıda ve giysi yardımları yaptı. Paramız bittikten sonra üstümdeki takılarımı sattım. Şu anda annem çocuk bakıcılığı yapıyor. Böyle geçinmeye çalışıyoruz” dedi.
Savaşta resmi belgelerini kaybettikleri için hem Avrupa ülkelerine geçemediklerini hem de Türkiye’de sıkıntı yaşadıklarını söyleyen Kliagina, “Bugün nasıl ayakta kalabilirim diye düşünüyorum. Bir yandan Ukrayna’da hala belirsizlik devam ediyor. Bir yandan Türkiye’de de çalışma izni almakta zorluk yaşıyorum. Burada geçinebilmek için çalışmam gerekiyor” diye konuştu.
Bir süre bölgedeki otellerde animatörlük yapan Kliagina, altı ay süreyle bir defalığına çalışma izni alabildiğini ancak şimdi iznin uzatılması için yaptığı başvuruya ret yanıtı aldığını söyledi.
“Yeni yeni kendimize gelmeye başlıyoruz”
Önünde çalışma engeli olmasına karşın Kliagina ve ailesi için üç yılın ardından hayat kaldığı yerden yeni başlıyor. Savaştan sonra psikolojik tedavi gören oğlu Timur’un bu yıl Kuşadası’nda bir devlet okuluna başladığını anlatan Kliagina, “İlk aylar onun için okula başlamak çok zordu. Çünkü çok utangaç. Savaş travması geçirdiği için insanlardan hala korkuyor. Ama öğretmeni ve arkadaşları sayesinde şimdi yavaş yavaş alışıyor” diye konuştu.
“Yeni yeni kendimize gelmeye başlıyoruz” diyen Kliagina, “Oğlum burada okula gidiyor. Burada mutluyum. Arkadaşlarım var, Türk mutfağını öğrendim, Türkiye’yi sevdim. Burada güzel bir iş bulup oğluma güzel bir hayat vermek istiyorum” dedi.
“Rusya işlediği suçlar için ceza almadan barışı kabul etmiyoruz”
Bir gün yeniden kendi şehrine dönüş ümidi kalmadığını da anlatan Kliagina, “Ruslar Mariupol’u yeniden inşa ettiğini söylüyor. Ama sadece göstermelik bir ana cadde yaptılar. Savaşta yıkılan ve yeniden yaptıkları evlerimizi de Ruslar’a satıyorlar. Gerçek Mariupollular’a yer kalmadı” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’da savaşın bitmesi için her gün dua ettiklerini anlatan Kliagina, “Rusya işlediği suçlar için ceza almadan, barışı kabul etmiyoruz. Eğer bir ceza almazsa, yarın Rusya yeniden savaşı başlatabilir. Bugüne kadar topraklarımızı korumak için çok fazla insan hayatını kaybetti. Bu yüzden topraklarımızdan vererek barışın sağlanmasını da kabul edemeyiz” diye konuştu.
“Kuşadası’ndaki Ukraynalılar’ın yüzde 60’ı başka ülkelere gitti”
Irina Kliagina Türkiye’de kalmayı istese de pek çok Ukraynalı sığındıkları ilk adresi üç yılın ardından terk etmiş durumda. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Kuşadası Ukraynalılarla Dayanışma Derneği Başkanı Olena Burgaç, savaştan sonra Kuşadası’na gelen Ukraynalılar’ın yüzde 60’ının başka ülkelere gittiğini söyledi.
Burgaç, “Üç sene çok uzun bir zaman. Buraya geldiğinde herkes şoktaydı. Herkes hayatını kurtarmaya çalışıyordu. Savaşın bu kadar uzun süreceğini de kimse beklemiyordu. Hepimizin biraz sonra bitecek diye umudu vardı ama bitmedi. Kimi burayı sevdi ve burada yaşamaya başladı kimi zorlandı ve gitti buradan. Başka ülkelere giden var, Ukrayna’ya dönen var” diye konuştu.
Türkiye’de kaldıkları süreçte okula başlama yaşına gelen Ukraynalı çocukların Türkçe engeliyle karşı karşıya kaldığını anlatan Burgaç, bu durumun ailelerini İngilizce eğitim veren okulların olduğu başka ülke arayışlarına yönlendirdiğini kaydetti.
Savaştan kaçtılar geçim savaşına düştüler
Türkiye’deki hayat pahalılığının da savaştan kaçan Ukraynalılar’ı olumsuz etkilediğini dile getiren Burgaç, “Kiralar uçtu, markete gidiyorsun, her geçen gün fiyatlar yükseldiği için Türk vatandaşlar için bile hayat zor. Ukraynalılar buraya sadece bir çantayla geldiler. O yüzden onların hayatı sıfırdan başladı. Çalışma izinleri yok, turistik ikamet olduğu için resmi olarak burada çalışamazlar. Ancak iş buldukları şirket çalışma izni için başvuru yaparsa çalışabilirler. Ama zaten buradaki Türk vatandaşları kolay kolay iş bulamıyor” dedi.
Kuşadası Ukraynalılarla Dayanışma Derneği Başkanı Olena Burgaç, hayat pahalılığının Türkiye'deki Ukraynalıları da olumsuz etkilediğini söylüyor.
Burgaç, “Bu yüzden döndüler. Sadece Ukrayna’ya değil başka ülkelere gittiler. Mesela Almanya’ya gittiler. Çünkü bazı Avrupa ülkeleri sosyal yardım paketleri sunuyor. Ukrayna’ya dönenler de genellikle Batı Ukrayna’ya ya da başkente döndüler. Doğu Ukrayna’ya kimse dönemedi. Çünkü orası her gün bombalanıyor” ifadelerini kullandı.
Son dönemde savaştan kaçan Ukraynalılar’ın Türkiye’de ikamet ve çalışma izni başvurularında yaşadıkları engellerin sıklaştığına değinen Burgaç, “Geçmişte Ukrayna’da savaş olduğu için kuralları daha geniş şekilde uygulayabiliyorlardı. Ama şimdi savaş bitmiş gibi kuralları daha sıkı tutuyorlar. Oysa savaş bitmedi. Hala insanlarımızın elinde Ukrayna’dan birçok resmi belge yok” dedi.
İlgili Haberler ABD Özel Temsilcisi Kellogg Zelenski ile Kiev’de görüştü, ortak basın toplantısı iptal edildiUkrayna’da savaşın bitmesi için ABD’nin öncülük ettiği son gelişmeleri de değerlendiren Burgaç, “Barış kesinlikle olmalı. Çünkü insanlar çok yoruldu. Her geçen gün daha çok insan ölüyor. Artık kaldıramıyoruz. Ne ekonomik ne moral ne sağlık, hiçbir şey kalmadı. Bu savaşı Ukrayna başlatmadı, Rusya başlattı. Bu kadar insan öldükten sonra, bu kadar hasar gördükten sonra hiçbir şey olmamış gibi sadece barış olsun diye bir anlaşma olmaz. Rusya’nın ceza alması gerekiyor” şeklinde konuştu.
Ukrayna barış sürecinde hafta başından bu yana neler yaşandı?
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna savaşını sona erdirecek hızlı bir anlaşma için çaba sergiliyor.
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Rus ve Amerikalı yetkililer arasında Ukrayna savaşıyla ilgili hafta başında yürütülen görüşmelere ABD’nin Avrupalı müttefikleri ve Ukrayna’nın dahil edilmemesi tepki çekmişti.
İlgili Haberler Zelenski Ankara’da konuştu: “Suudi Arabistan’a gitmeyi erteledim, arkamızdan bir şeylere karar verilmesi doğru değil”Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, hafta başında Ankara’yı ziyareti sırasında yaptığı açıklamada Kiev masada olmadan görüşme yapılmasına sert tepki göstermişti.
Son olarak Perşembe günü ABD’nin Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Rusya-Ukrayna savaşının sonlandırılmasına yönelik çabalar kapsamında Ukrayna’da üst düzey temaslarda bulundu.