Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Perşembe günü İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Muhammed Deif adıyla bilinen Hamas'ın askeri kanadının lideri Muhammed Diyab İbrahim El Masri dahil bazı Hamas yetkilileri hakkında tutuklama emri çıkardı. Mahkeme, kararda adı geçen İsrail ve Hamas liderlerini, Gazze'deki savaş ve geçen yıl İsrail'in Filistin topraklarına saldırısını tetikleyen Hamas’ın 7 Ekim saldırıları nedeniyle “savaş suçu” ve “insanlığa karşı suç” işlemekle suçladı.
Netanyahu ve diğerlerini uluslararası alanda aranan şüpheliler haline getiren bu kararın, bu kişileri daha da yalnızlaştırması ve 13 aydır devam eden çatışmayı sona erdirecek bir ateşkes için müzakere çabalarını zorlaştırması olasılığı gündemde.
Ancak İsrail ve başlıca müttefiki ABD'nin mahkemeye üye olmaması ve Muhammed Deif dahil Hamas yetkililerinin birçoğunun çatışmalarda öldürülmüş olması nedeniyle, mahkeme kararının uygulanmasının sınırlı olması da muhtemel.
Netanyahu ve diğer İsrailli liderler Uluslararası Ceza Mehkemesi Başsavcısı Kerim Han’ın tutuklama emri talebini utanç verici ve antisemitik olarak nitelendirerek kınadı.
ABD Başkanı Joe Biden da savcıya tepki gösterdi ve İsrail'in Hamas'a karşı kendini savunma hakkını desteklediğini ifade etti.
Hamas da talebi eleştirdi.
Üç yargıçtan oluşan mahkeme heyeti, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında yakalama emri çıkarılmasına ilişkin oybirliğiyle aldığı kararda, “Heyet, her iki kişinin de Gazze'deki sivil halkı gıda, su, ilaç ve tıbbi malzeme ile yakıt ve elektrik dahil hayatta kalmaları için vazgeçilmez olan unsurlardan kasten ve bilerek mahrum bıraktıklarına işaret eden makul gerekçeler olduğunu değerlendirmiştir” ifadelerine yer verdi.
İsrail Dışişleri Bakanlığı Eylül ayında yaptığı açıklamada, UCM'nin yargı yetkisine itiraz eden ve mahkemenin yakalama emri talep etmeden önce İsrail'e iddiaları soruşturma fırsatı vermediğini savunan iki dava özeti sunduğunu kaydetti.
İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Oren Marmorstein, X'te yaptığı açıklamada “İsrail'deki gibi bağımsız ve saygın bir hukuk sistemine sahip başka hiçbir demokrasiye savcı tarafından bu şekilde önyargılı davranılmamıştır” dedi ve İsrail'in “hukukun üstünlüğü ve adalete olan bağlılığını” sürdürdüğünü ve vatandaşlarını militanlar karşısında korumaya devam edeceğini söyledi.
UCM, sadece yerel kolluk kuvvetlerinin soruşturma yapamadığı ya da yapmayacağı durumlarda, son yasal çare olarak dava açan bir mahkeme. İsrail, mahkemeye üye bir devlet değil.
Hak savunucuları, İsrail’in geçmişte kendi kendini soruşturmada yetersiz kaldığına dikkat çekiyor.
Yakalama emirlerine rağmen, şüphelilerden hiçbiri yakın zamanda Lahey'de hakim karşısına çıkmayacak gibi görünüyor. Arama emirlerini uygulayacak kolluk gücü bulunmayan mahkeme, bunun yerine üye devletlerin işbirliğine güveniyor.