Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Dairesi’nin (UNRWA) tarafsızlığına ilişkin yürütülen bağımsız bir inceleme, İsrail'in 2011'den bu yana her yıl eline ulaşan personel listelerindeki hiç kimse hakkında endişelerini dile getirmediğini ortaya koydu. İsrail'in UNRWA’nın 12 çalışanının Hamas'ın 7 Ekim’deki saldırılarına katıldığını iddia etmesinin ardından kuruluşla ilgili inceleme başlatılmıştı.
Pazartesi günü kamouyuna açıklanan 48 sayfalık kapsamlı raporda bağımsız kurul, UNRWA'nın BM'nin tarafsızlık ilkesini korumak için "sağlam" mekanizmalara sahip olduğunu kaydetti.
Ancak personelin siyasi görüşlerini alenen ifade etmesi, kuruluşun yönettiği okullarda kullanılan "sorunlu içeriğe sahip" ders kitapları ve operasyonları aksatan personel sendikaları da dahil uygulamada ciddi eksiklikler olduğu belirtildi.
Rapora göre 2017'den 2022'ye kadar UNRWA'da tarafsızlığın ihlal edildiği yönündeki iddiaların sayısı yılda 7 ile 55 arasında değişiyordu. Ancak Ocak 2022 ile Şubat 2024 arasında BM müfettişlerine, çoğu "dış kaynaklar tarafından kamuoyuna duyurulan" sosyal medya paylaşımlarıyla ilgili 151 iddia ulaştı.
Eski Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna başkanlığındaki kurul, personelin tarafsızlığıyla ilgili önemli bir bölümde, UNRWA'nın 13 bini Gazze'de olmak üzere 32 bin personeli için evsahibi ülkelerle personel listelerini paylaştığını söyledi.
İlgili Haberler Guterres UNRWA hakkındaki “7 Ekim” iddialarını araştıracak “Soruşturma Grubu”nu belirlediAncak kurul, İsrailli yetkililerin hiçbir zaman personelle ilgili endişelerini dile getirmediklerini ve kurul üyelerini listeyi "bir eleme ya da inceleme süreci" olarak değil, diplomatların kayıt altına alınmasına yönelik bir prosedür olarak gördükleri konusunda bilgilendirdiğini belirtti.
Raporda, İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın kurula Mart 2024'e kadar personel listelerinin Filistin kimlik numaralarını içermediği bilgisini verdiği belirtildi.
Bu kimlik numaralarına dayanarak "İsrail'in UNRWA çalışanlarının önemli bir kısmının terör örgütü üyesi olduğu” iddialarını gündeme getirdiğini belirten kurul, "İsrail henüz bu iddiasını destekleyecek bir kanıt sunmamıştır" değerlendirmesinde bulundu.
İsrail'in iddiaları, ABD ve 10’dan fazla ülkenin UNRWA'ya yaptığı katkıları askıya almasına yol açtı. Pazartesi günkü rapora göre bu, yaklaşık 450 milyon dolar değerinde finansmanın askıya alınması anlamına gelirken, bazı ülkeler kuruluşa yeniden katkı sağlamaya başladı.
İsrail’den rapora tepki
İsrail Dışişleri Bakanlığı ise Pazartesi günü yaptığı açıklamada bağışçı ülkelere kuruluşa para göndermemeleri çağrısında bulundu.
Bakanlık sözcüsü Oren Marmorstein, "Colonna’nun raporu sorunun ciddiyetini görmezden geliyor ve Hamas'ın UNRWA'ya sızmasının muazzam boyutuyla ilgilenmeyen bir tutum sergiliyor. Bu gerçek ve kapsamlı bir incelemeye benzemiyor. Bu, sorundan kaçınma ve sorunu doğrudan ele almama çabasına benziyor" dedi.
Raporun açıklandığı sırada Birleşmiş Milletler'de konuşan Colonna, kurulun incelemesini yürütürken İsrailliler tarafından iyi karşılandığını söyledi ve İsrail hükümetini raporu gözardı etmemeye çağırdı.
Colonna, "Elbette yetersiz bulacaksınız ama lütfen bunu dikkate alın. Önerdiğimiz her şey, eğer uygulanırsa, iyi sonuçlar doğuracaktır" dedi.
İlgili Haberler Gazze’ye ulaşan insani yardımlar geçen aya göre yarı yarıya azaldı"UNRWA’nın dağıtılması Gazze'deki insani krizi derinleştirir"
UNRWA'nın Filistinliler için kritik öneminin vurgulandığı raporda, İsrail-Filistin çatışmasına siyasi bir çözüm bulunamaması halinde "Filistinliler’in insani ve ekonomik gelişimi için yeri doldurulamaz ve vazgeçilmez" olduğu belirtildi.
Raporda, "Gazze, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Batı Şeria'daki Filistinli mültecilere başta sağlık ve eğitim olmak üzere hayat kurtarıcı insani yardım ve temel sosyal hizmetlerin sağlanmasındaki rolüne dikkat çekildi.
BM sözcüsü Stephane Dujarric UNRWA'ya yönelik bu taahhüdü memnuniyetle karşıladığını ve raporun "Genel Sekreter’in (Antonio Guterres) de kabul ettiği açık tavsiyeler ortaya koyduğunu" söyledi.
UNRWA Genel Başkanı Philippe Lazzarini geçen hafta yaptığı açıklamada tüm tavsiyeleri kabul ettiğini belirtti. İsrail, UNRWA’nın dağıtılması çağrısında bulunurken, Lazzarini BM Güvenlik Konseyi'ne dairenin dağıtılmasının Gazze'deki insani krizi derinleştireceğini ve kıtlığın başlamasını hızlandıracağını söyledi.
Uluslararası uzmanlar Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceği uyarısında bulunuyor ve İsrail-Hamas savaşının şiddetlenmesi halinde bölgedeki 2,3 milyon kişinin yarısının açlığın eşiğine gelebileceğini söylüyor.
İlgili Haberler BM: “UNRWA'ya bağışları durdurma kararı felakete yol açar, Gazze halkını terk edemeyiz”BM İç Gözetim Hizmetleri Dairesi raporu bekleniyor
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ayrıca 7 Ekim saldırılarına 12 UNRWA personelinin karıştığına ilişkin iddialar hakkında BM İç Gözetim Hizmetleri Dairesi (OIOS) tarafından soruşturma yürütmesi talimatı da vermişti. Bu rapor da merakla bekleniyor.
İlgili Haberler BM’den bağışların askıya alınmasına tepki: “Filistin halkına yaptırım sorumsuzluktur”Kurul, 20 Mart tarihli ara raporunda UNRWA'nın "tarafsızlığın insani ilkelerine uyulmasını sağlamak için önemli sayıda mekanizma ve prosedürü" olduğunu belirtmiş, ancak "ele alınması gereken kritik alanları" da tespit etmişti.