Merkez bankasının Eylül ayı fiyat artışlarını yüzde 0,8 olarak açıkladığı Venezuela’da enflasyon, tüketici fiyatları endeksinin tutulmaya başlandığı 2008 yılından bu yana en düşük aylık oranına düştü.
Yıla yüzde 107,4’lük yıllık enflasyonla girdikten sonra fiyat artışlarının her ay düzenli bir şekilde azaldığı ülkede, Eylül ayı itibarıyla resmi enflasyon yıllık 25,8 oldu. 2024’ün ilk üç çeyreğindeki enflasyon ise yüzde 12,1 olarak kaydedildi.
Resmi verilere göre 2018 yılında yüzde 130 binin üzerine çıkan enflasyon oranı, 2019’da dört haneye, 2021’de üç haneye düşmüş ve ülke 2022 Ocak ayında hiper enflasyon sürecinden çıkmıştı.
Bağımsız bir kurum olan Venezuela Finans Gözlemevi (OVF) verilerine göre ise yıllık enflasyon yüzde 46, 2024 Ocak-Eylül enflasyonuysa yüzde 18,3 oldu. OVF yetkilileri, Eylül ayı enflasyon oranının bir önceki yıla nazaran yüzde 129 daha düşük olduğunu belirtiyor.
İhracat geliri arttı
Ağustos ayında günde 885 bin varil petrol ihracatıyla son 4 yılın en yüksek ihracat rakamına ulaşan ülkede ihracat gelirinde kayda değer bir artış bulunuyor.
Venezuela’da devletin petrol şirketi PDVSA’nın en önemli ortağı konumundaki ABD merkezli petrol şirketi Chevron, yılın ilk yarısında ABD’ye günlük ortalama 188,3 bin varil ham petrol ihraç etti.
Venezuela-Amerikan Ticaret ve Sanayi Odası (VenAmCham) raporları, Venezuela’nın ABD’ye petrol ihracatından 2024'ün ilk yarısında 1,2 milyar dolar gelir elde ettiğini ortaya koyuyor. Ülkede İspanya merkezli Repsol ve İtalyan Eni şirketleri de faaliyetlerde bulunuyor.
“Döviz kuru kontrol altında, kamusal harcamalar minimumda”
Uzmanlar, ihracatın artmasının yanısıra kur artışını önlemek için Merkez Bankası tarafından her hafta piyasaya düzenli olarak dolar enjekte edilmesi, alım gücünün düşmesine bağlı olarak talebin azalması, fiyatlarda yapılan indirimler ve kamu harcamalarının asgari düzeye düşürülmesi gibi politikaların da enflasyonun düşürülmesinde etkili olduğunu kaydediyor.
Venezuela Merkez Üniversitesi’nden ekonomist Luis Crespo
Venezuela Merkez Üniversitesi’nden ekonomist Luis Crespo, hükümetin kur artışını önlemek ve kamusal harcamaları düşürmek için uyguladığı sert politikalara vurgu yapıyor.
VOA Türkçe’ye konuşan Crespo “Merkez bankasının piyasaya her hafta düzenli bir şekilde nakit dolar enjekte etmesi ve hükümetin kamu harcamalarında gittiği olağanüstü kesintiler, enflasyonun kontrol altına alınmasında oldukça etkili oldu. Ancak bunun bir bedeli de oldu. Ülkede maaşlara 15 Mart 2022’den bu yana bir kuruş bile zam yapılmadı” dedi.
Yeniden enflasyon endişesi
28 Temmuz’da yapılan başkanlık seçimlerine hile karıştırıldığı iddiasının ardından ülkedeki siyasi çatışmanın ekonomi üzerinde yol açtığı olumsuz etkilerden biri de doların karaborsa fiyatı ile resmi kur arasındaki farkın yaklaşık yüzde 20’ye ulaşması.
Temel tüketim maddelerinin büyük bir kısmının ithal edildiği ve ticaretin dolara endeksli olduğu ülkede, ürün fiyatlarının karaborsa kuruna endekslenmesi enflasyon baskısının artmasına neden oluyor.
Crespo, “Karaborsa ile resmi kur arasındaki yüzde 20’ye yakın farkın devam etmesi durumunda birçok işletmenin kepenk kapatması, fiyatların artması, dövizi olanla olmayanlar arasında haksız rekabet, alım gücünün azalması ve kur artışı gibi sonuçlara yol açabilir” diye konuştu.
Venezuela’da 2013 yılında yaklaşık 400 milyar dolar olan ekonomik büyüklüğün bugün 80 ila 100 milyar dolara, petrol gelirinin de 50 milyar dolardan 10-15 milyar dolara kadar düştüğü belirtiliyor.